ગોપીભાવ પર લોકગીતો

‘ગોપીભાવ’ શબ્દમાં કૃષ્ણ

નિશ્ચિત સ્થાપિત તત્ત્વ છે. ‘ગોપીભાવ’ એટલે ગોપીઓનો કૃષ્ણ પ્રત્યેનો પ્રેમ અને સમર્પણનો ભાવ. ગોપીઓ કૃષ્ણને પ્રેમ કરતી અને લોકલાજ ત્યજી કૃષ્ણને ચાહતી. ‘ગોપીભાવ’ એ એક સંજ્ઞા કરતાં વિશેષણ વધુ છે. અહીં આ શબ્દમાં ભાવ ‘શબ્દ’ મહત્ત્વનો છે. કૃષ્ણપ્રીતિ રાખનાર સ્ત્રી હોય કે પુરુષ - ગોપ કે ગોપી ન હોય તો પણ તેમને આ વિશેષણ લાગુ પડે છે. પ્રેમલક્ષણા ભક્તિનો આ પ્રકાર કૃષ્ણભક્તિને લાગુ પડે છે. ગોપીભાવને નિમિત્તે મધ્યકાલીન યુગના ભક્તિ સાહિત્યમાં આપણને અનેક અદ્ભુ ત ભજનો મળ્યા છે. હરીન્દ્ર દવેની નવલકથા ‘માધવ ક્યાંય નથી મધુવનમાં’ ગોપીભાવ અનુભવી શકાય છે.