બકરી પર બાળવાર્તાઓ
ગાય, ભેંસની જેમ પશુધનમાં
બકરી પણ છે. બકરીનું દૂધ ઉપયોગી છે અને માંસાહારીઓ બકરીને ખોરાક તરીકે પણ જુએ છે. ઇસ્લામ સંસ્કૃતિમાં એક તહેવાર ‘બકરી ઈદ’ના નામે છે. લોકબોલીમાં ‘બકરી’ શબ્દ બીધેલ કે કમજોર વ્યક્તિ માટે વિશેષણ તરીકે વપરાય છે. ‘વાઘ–બકરી’ની બાળવાર્તા લોકપ્રિય છે. આ સિવાય બકરી આધારિત અનેક લોકકથા, બાળકથા અને બાળગીતો છે. બલી તરીકે બકરાનો ઉપયોગ થતો હોવાથી કોઈ ગુનામાં નિર્દોષ પર આળ મૂકી દોષી છટકી જાય તે રીતે ગુનેગાર ઠેરવાયેલ વ્યક્તિને ‘બલીનો બકરો’ કહેવાનો રૂઢિપ્રયોગ છે. બકરી પર ઘણાં કાવ્યો પણ લખાયાં છે, કેટલીક કવિતાઓના અંશ જોઈએ : મારા નામે ચોકડી હું તો ચોકડિયાળો જીવજી બકરી કંઠે આંચળ પકડી લટકે સત્યમ્ શિવજી (બહારવટિયાનું ગીત / અનિલ જોશી) ** જો પેલી બકરીનું બચ્ચું કૂદ કૂદ કૂદકા મારે; વાંકી ડોકે, ઠમ ઠમ ઠમકે કેવું હરખાયે ભારે! (બકરીનું બચ્ચું / નરસિંહરાવ દિવેટિયા) ** પેલી ગરોળી પાછી માગે છે એની તૂટેલી પૂંછડી એનો ઉપયોગ પૂરો થયો હોય તો પાછી વાળ વડીલ કવિની શ્રદ્ધાની ધોળી બકરી હલાલ કરવી છોડી દે ચન્દ્રનો કાટ ખાઈ ગયેલો સિક્કો ખિસ્સામાં શા લોભથી સંતાડી રાખ્યો છે? (ઓ રે ભાઈ કવિ / સુરેશ જોષી)
બાળવાર્તા(8)
-
ભટુડી
એક હતી ભટુડી. તેને સાત ભટુડાં હતાં. એક વાર ભટુડીને ઘર બાંધવાનો વિચાર થયો એટલે તે સડક ઉપર જઈને બેઠી ને માલનાં ગાડાંની રાહ જોવા લાગી. એટલામાં એક ગોળનું ગાડું આવ્યું. ભટુડીને રસ્તામાં બેઠેલી જોઈને ગાડાવાળાએ કહ્યું
-
ટાઢા ટબૂકલાની વાર્તા
એક ડોશી હતી. તે એક કૂબામાં રહેતી હતી. વરસાદના દિવસો આવ્યા અને વરસાદ બહુ થયો. એટલે ડોશીના કૂબામાં ચારેકોર ચૂવા લાગ્યું, અનેક, ઠેકઠેકાણે પાણીનાં ખાબોચિયાં ભરાઈ ગયાં. ડોશીને ચૂવાથી બહુ જ ત્રાસ થવા લાગ્યો : ચૂવાનાં ટીપાં
-
બકરીનું બચ્ચું અને વરુ
એક બકરીનું બચ્ચું ઝરણાનું પાણી પીતું હતું. ઝરણું ઊંચા ટેકરા પરથી નીચે વહેતું હતું. ઝરણાની ટોચે ઊભેલા વરુએ બકરીના બચ્ચાને જોઈ લીધું. તે ગુપચુપ બચ્ચાની પાસે આવ્યું અને મોટેથી બોલ્યું, ‘અરે દુષ્ટ! હું પાણી પીતો હતો તે તેં ગંદું કેમ કર્યું?’
-
બેં બેં બકરી
એક હતી ડોસી. એક હતો ડોસો. ડોસી કહે : ‘ડોસા, હેંડો મેળે. મેળે જાશું. બકરી લાશું. ખાશું, પીશું ને મજા કરીશું.’ ડોશી ગઈ મેળે.
-
ટીલવી નામે બકરી એક!
એક હતી બકરી. બકરીના કપાળે ટીલું હતું. વિહો રબારી બકરીને ટીલવી કહી બોલાવતો. ટીલવી વિહા રબારીના વાડામાં રહેતી હતી. સવાર પડે. વિહો રબારી બકરીઓને ચરાવા લઈ જાય.
-
ઘુવડ, કાગડો અને કોયલ
લીમડાના ઝાડની એક નીચી ડાળી ઉપર એક ઘુવડ આરામથી બેઠું હતું. એટલામાં કયાંકથી એક છોકરો આવ્યો. એણે નજીકમાં કાદવ હતો એમાં જોરથી એક પથ્થર માર્યો. જમીન ભીની હતી. આજુબાજુ પાણી પણ હતું.