એક હતો બ્રાહ્મણ. તે બહુ ગરીબ. એક વાર તેની વહુએ કહ્યું : “હવે તો તમે કાંક કામધંધો કરો તો સારું, છોકરાં હવે તો કોઈકોઈ વાર ભૂખે મરે છે!” બ્રાહ્મણ કહે : “પણ કરું શું? મને કંઈ પણ આવડતું નથી. તું કાંઈક બતાવ તો ઠીક.”
એક કાગડો હતો. તે એક વાર રાજાના વાંકમાં આવ્યો, એટલે રાજાએ તેના માણસોને કહ્યું : “જાઓ; આ કાગડાને ગામના કૂવાને કાંઠે ગારો છે તેમાં નાખી ખૂંતાડીને મારી નાખો.” કાગડાને રાજાજીના હુક્મ પ્રમાણે ગારામાં નાખવામાં આવ્યો. કાગડાભાઈ
એક રાજકુંવર અને એક ગોવાળ. બેય વચ્ચે ભારે ભાઈબંધી. આખો દિવસ બેય સાથે હરેફરે, રમે-જમે, સૂએ-બેસે. ઘડીપળ પણ છૂટા ન પડે. રાજકુંવરે પ્રતિજ્ઞા કરી કે રાજા થઈશ ત્યારે તને જ મારો દીવાન બનાવીશ. ગોવાળ કહે : “ભલે.”
ઘણા જૂના સમયની વાત છે. તે વખતે અત્યારની જેમ વાહન-વ્યવહારની સગવડો ન હતી. માણસો પગપાળા કે પશુઓ ઉપર બેસીને મુસાફરી કરતા હતા. અત્યારે છે તેટલાં શહેરો પણ વસેલાં ન હતાં. માણસો નાનાં-નાનાં ગામડાંઓમાં રહેતાં હતાં. વખતપુર નામનું
એક રાજાજી. રાજાજી બિચારા ભલાભોળા. રાજકાજ બધું અમલદારો ચલાવે. રાજાજી લહેર કરે. રાજમાં અંધેર ચાલે. રાજા ભોળો હોય ત્યાં રાજમાં અંધેર જ હોય. અમલદારો લહેર કરે. જેને
એક રાજા હતો. એના રાજમાં સુખ જ સુખ હતું. લોકો સુખી હતા. પશુઓ સુખી હતા. પક્ષીઓ પણ સુખી હતા. લોકોને રહેવાનું, ખાવાનું મળી રહેતું હતું. પશુઓને ચારો મળી રહેતો હતો અને પંખીઓને ચણ મળી રહેતું, પણ કહેવાય છે કે માણસને બધું સુખ હોય તોયે એ સુખમાંથી
એક હતો ધોબી. સવાર પડે કે મેલાંદાટ કપડાંનો ઢગલો એની રાહ જોતો હોય. એ ઢગલાનું પોટકું વાળી, ગધેડા પર નાખી રોજ નદીએ કપડાં ધોવા જવાનો એનો નિયમ. એક વખત એ કપડાંના ઢગલામાં ઘણી બધી પાઘડીઓ સૌએ ધોવા આપેલી. એમાં રાજાની ચમકદાર પાઘડી
એક દિવસ ચકલીઓની જ્ઞાતિનો સમૂહ ભેગો થયો. ચકલીઓ વચ્ચે ચર્ચા ચાલી કે પૃથ્વી પર આપણો સમૂહ મોટો હોવા છતાં આપણા સમૂહની કશી કિંમત નથી. મનુષ્યો તો આપણને ગણતરીમાં ન લે એ તો સમજ્યા, પણ પક્ષીઓ પણ આપણને કશી વિસાતમાં લેતા નથી. એટલે કે પૃથ્વી પર આપણી કશી મહત્તા જ
હબુજી રાજાને ત્યાં મહેમાન આવ્યા. મહેમાન કંઈ જેવાતેવા નહિ. રાજાજી સાથે ખૂબ નજીકનું સગપણ. હબુજીનાં રાણીના ભાઈના સાળાના સસરાના બીજા વેવાઈ મહેમાન બનીને આવ્યા. આવ્યા
અલ્લાને બનાયા જોડા : એક અંધા ઓર દુસરા બહેરા. અંધાનું નામ ચંગુ અથવા સુરદાસ અને બહેરાનું નામ મંગુ અથવા કહાનદાસ. બેઉની જુગલજોડી હતી. બેઉ સાથે જ ભીખ માગતા, સાથે ફરતા અને સાથે બેસતા-ઊઠતા. એકની ખોડ બીજાથી
જૂના જમાનાની આ વાત છે. એ વેળા રત્નેશ્વર નામનો એક ગુણવાન અને વિદ્વાન રાજા રાજ્ય કરતો હતો. રાજા વિદ્યાકળાનો શોખીન હતો. એના દરબારમાં અનેક વિદ્વાનો અને કલાકારોને આશ્રય મળતો. રૂપનિધિ નામે એક બહુરૂપી
(૧) સવાર પડે ને કરસન દાણા વેરે. દાણા વેરે ને કબૂતર ચણ ચણવા આવે. કરસન કાંઈ આજકાલનો દાણા નહોતો વેરતો. એ તો છેક નાનો છોકરો હતો ત્યારથી જ એનો એ રોજનો નિયમ હતો. ચાળીશ વરસથી એણે અખંડ રીતે એ નિયમ પાળ્યો
કાશીના રાજા બ્રહ્મદત્તને મનુષ્યમાંસ ખાવાની ટેવ પડી હતી; તેથી સૌ પ્રજાજનોએ ભેગા મળી તેને રાજ્યમાંથી હાંકી કાઢ્યો. બ્રહ્મદત્ત એક અરણ્યમાં ચાલ્યો ગયો. તે અરણ્યમાં થઈને બીજા દેશમાં જવાનો રસ્તો પસાર થતો હતો. બ્રહ્મદત્ત તે રસ્તે થઈને જતા-આવતા
એક રજપૂતનો છોકરો. નામ દોલુભા. ખાનદાન કુટુંબનો, પણ ગરીબ. એને એક ધોબીના છોકરા સાથે દોસ્તી. ધોબી ગરીબ, પણ મહેનતુ. દિલનો દિલાવર. એનું નામ ગલછો. બંને દોસ્ત નદી પર મળે. ધોબીના ભાતામાં ડુંગળી ને રોટલો હોય, બંને સાથે બેસીને
આજથી હજારેક વર્ષ પહેલાં ઈરાનમાં એક રાજા થઈ ગયો. તે ઘણો ભલો, ઉદાર અને પોતાની પ્રજાનાં સુખદુઃખની કાળજી રાખનારો હતો. રાત પડે એટલે રાજા છૂપા વેશે ગામમાં ફરવા નીકળતો અને પોતાની પ્રજાનાં સુખદુઃખની માહિતી જાતે મેળવતો. એક રાતે રાજા ફરતો ફરતો
અંધેરનગરીના નગરશેઠનું નામ હતું ઢબુજી! આ ઢબુજીના નામ પ્રમાણે ગુણ. પણ એ ઉપરેય એક ગુણ વધારાનો. ઢબુજી શેઠ કંજૂસ ભારે. ચમડી તૂટે પણ દમડી ન છૂટે એવા કંજૂસ! ભારે મખ્ખીચૂસ. ફાટેલાંતૂટેલાં કપડાં પહેરે, પગમાં
ઢોલ વાગે ઢમાઢમ! એક હતો રાજા. ઘણું મોટું એનું રાજ. રાજમાં પાંચસો તો પ્રધાન! પ્રધાન આટલા બધા, પણ એમાં કોઈ વડો દીવાન મળે નહિ. રાજાએ ઠેર ઠેર શોધ ચલાવી. ગામેગામ ઢોલ પિટાવ્યાં. કોઈ ડાહ્યો માણસ મળે નહી. ડાહ્યો હોય એ દીવાન થાય. ઘરમાં દીવા વિના
એક હતો રાજા. એક વાર એ વેશપલટો કરી ગામમાં ફરવા નીકળ્યો હતો. રાતનો વખત હતો. ફરતો ફરતો એ એક મોચીના ઘર આગળ આવ્યો. ને બોલ્યો : ‘તરસ લાગી છે, જરી પાણી પીવા મળશે અહીં?’ જવાબમાં મોચી બહાર દોડી આવ્યો ને
નટવો નાચતો હતો. પાતળા દોર પર નાચતો હતો. એ દોર ઊંચા વાંસડા પર બાંધેલો હતો. સાવ પાતળો દોર! નટવો ચાલે ને દોર થરથર ધ્રૂજે. દોર ભલે ધ્રૂજે, પણ નટ તો લગીરે ધ્રૂજતો નથી. એ તો જેમ કોઈ
એક હતો વાણિયો. ધારે તો શહેરની આખી સડકને રૂપિયાથી જડી શકે એટલો તે પૈસાદાર હતો, પણ તે એવું કાંઈ ધારે એ માંહેનો નહોતો. તે તો પૈસો ખરચતો તે રૂપિયો કમાવા માટે જ. આવો તે વાણિયો હતો. એક દિવસ તે મરી ગયો એટલે એનું બધું ધન એના દીકરાના હાથમાં ગયું.
રેખ્તા
હિન્દવી
સૂફીનામા
રાજસ્થાની
