પડકાર પર ગઝલો

આહ્વાન, હાકલ, કે દાવો.

પડકાર સાથે નાટ્યાત્મકતા વણાયેલી છે. જ્યારે કોઈ કોઈને પડકાર આપે છે ત્યારે કશુંક વિશિષ્ઠ ઘટશે એની ઉમેદ ઊભી થાય છે. પડકાર ત્યારે જ કહેવાય જ્યારે પડકાર આપનાર કે પડકાર સ્વીકારનાર પોતાની ક્ષમતાથી વધુ કશુંક કરી બતાવવાનો દાવો કરે. આથી પડકાર કઈ રીતે પાર પડશે એ માણવું રસપ્રદ થઈ પડે છે – જીવનમાં પણ અને સાહિત્યમાં પણ. કનૈયાલાલ મુનશીની નવલકથા ‘પૃથ્વીવલ્લભ’માં નાયિકા મૃણાલના ભાઈ તૈલપની કેદમાં પરાધીન રાજા માલવપતિ મુંજ બંદી અવસ્થામાં પણ મૃણાલ સમક્ષ પ્રેમ પ્રસ્તાવ રજૂ કરે છે એ એક પડકાર જેવી સ્થિતિ છે, કેમકે મૃણાલ અહંકારી છે અને એ મુંજાલને પરાધીન અવસ્થામાં જોઈ ગર્વ અનુભવવા આવી હોય છે. ઝવેરચંદ મેઘાણીની ‘ચારણ કન્યા’ કવિતામાં પડકારને તમે પંક્તિએ પંક્તિએ અનુભવી શકો. દરિયાઈ સાહસકથાઓમાં પડકાર કેન્દ્રસ્થાને હોય છે.