રેખ્તા ગુજરાતી ઉત્સવ - 19 જાન્યુઆરી: ભાવનગર - ફ્રી રજિસ્ટ્રેશન કરો
રજિસ્ટ્રેશન કરોખેડૂત પર બાળવાર્તાઓ
ખેતી કરે તે ખેડૂત. ખેડૂત
બે પ્રકારના હોય છે. ઘરગથ્થુ વપરાશ માટે અનાજ પકવતા નાના ખેડૂત જેમની પાસે ઓછી જમીન હોય છે. મોટા ખેડૂત એ છે જેમની પાસે વધુ જમીન હોય છે અને તેઓ વ્યવસાય તરીકે ખેતી કરી શકે છે. પશુપાલન ખેતી સાથે સંકળાયેલ પ્રવૃત્તિ છે, ખેતી માટે પૂરક છે. પન્નાલાલ પટેલની નવલકથાઓ અને ઝવેરચંદ મેઘાણીની વાર્તાઓના મોટાભાગના પાત્ર ખેડૂત છે. રાવજી પટેલની અધૂરી નવલકથા ‘વૃત્તિ’નો ખેડૂત નાયક શેઢે પાકેલી તુવેરના દાણા ફંફોસી હતાશાથી બબડે છે કે ‘એકે દાણામાં કસ નથી...’ કૃતિમાં સમાંતરે એ ખેડૂતના અક્કરમી પુત્રો વિશે પણ વાત થઈ રહી છે. અહીં દાણાઓમાં કસ ન હોવું એ પુત્રોની અકર્મકતા સૂચવે છે. ઝવેરચંદ મેઘાણીની વાર્તા ‘બૂરાઈના દ્વારેથી’માં ફળની ખેતી, વેચાણ અને નીતિ બાબત રસપ્રદ વાતો છે. એ પ્રમાણે ખેતી, પાક, ખેડૂત અને ખેતરના વિવિધ સંદર્ભે સૂચક ઉપયોગ થતાં હોય છે. ગાંધીયુગના અને કેટલાક અનુગાંધીયુગના સાહિત્યકારોની કૃતિઓમાં જેમકે રઘુવીર ચૌધરી, નાનાભાઈ હ. જેબલિયા, રામચંદ્ર પટેલ અને જોસેફ મેકવાનના સાહિત્યમાં ખેડૂતોની વાતો વણાઈ છે.
બાળવાર્તા(5)
-
મફ્ફતનો માલ!
એક હતો ખેડૂત. એ પોતાના ખેતરમાં કામ કરતો હતો. ખેતરમાં એણે ઘઉં વાવ્યા હતા. ઘઉંના છોડ ઊગી નીકળ્યા હતા. પણ સાથે ઘાસ પણ ઊગ્યું હતું. ખેડૂત સોરિયા વડે એ ઘાસ ઉખાડતો હતો. કામ કરતાં-કરતાં સૂરજ રાશવા ચડી ગયો. ખેડૂતને ભૂખ લાગી એટલે એણે સોરિયું એક
-
ઘાસની ગંજીમાં સોય
એક ખેડૂત હતો. એને ત્રણ દીકરા. ખેડૂત પાસે સારી એવી જમીન હતી. એટલે ખેતીમાંથી તેને સારી એવી આવક મળતી હતી. એના ત્રણ દીકરાઓમાં મોટો એને વહાલો હતો. નાનો દીકરો એની માને વહાલો હતો. વચેટ દીકરો દેખાવે સારો નહોતો. એનું નાક ચપટું હતું અને શરીરે એકવડા બાંધાનો
-
મોતીની ખેતી
હોલા ગાય છે. મોર નાચે છે. બળદ ચાલે છે. કોસ કૂવામાંથી જળ ભરી ભરીને થાળામાં ઠકલવે છે! નીકોમાં પાણી ચાલ્યાં જાય છે. મખમલી ઘાસ-પાન ઊગ્યાં છે. કોસ હાંકનારો જુવાનિયો છે. એ દુહા લલકારે છે. વગડો ગાજી ઊઠે છે! એ જુવાનના દુહા જૂના નથી! એ જુવાનના