ગુર્જરી
gurjari
[ઊભા ઊભાનો એક તાળીનો રાસડો]
કે કાબુલસેં બાદશા ચડે ને સારી દીલ્હીકા દિવાન રે.
કે બાદશા ઊતરે બાગમેં મેં ક્યા મસ દેખન જાઉં રે,
કે હાથમે લઉં લાલ માટલી, કંદોયણ હો કે જાઉં રે.
કે બાદશા ઊતરે બાગમેં મેં ક્યા મસ દેખન જાઉં રે,
કે હાથમેં લઉં લાલ બેડલું, પનિહારણ હો કે જાઉં રે.
કે બાદશા ઊતરે બાગમેં મેં ક્યા મસ દેખન જાઉં રે,
કે હાથમેં લઉ લાલ લાકડી ગોવાલણ હો કે જાઉં રે.
કે બાદશા ઊતરે બાગમેં મેં ક્યા મસ દેખન જાઉં રે,
કે હાથમેં લઉં ફૂલછાબડી મેં માલણ હો કે જાઉં રે.
કે ફૂલફગરનો ઘાઘરો સાળુડે કસબી કોર રે.
કે કડલાં કાંબી અણવટ વિંછવાં ઝાંઝરનો ઝમકાર રે,
કે બાંયે બાજુબંધ બેરખા અને દશે આંગળીએ વેઢ રે.
કે કાને કલાફૂલ શોભતાં ને વળી ઝીણી ઝબૂકે ઝાલ રે,
કે કોટે તે પાટિયાં શોભતાં અને કંઠે એકાવળ હાર રે.
કે લીલી ગજીનું કાપડું ને ગજમોતીનો હાર રે,
કે કાને તે વાળીઓ શોભતી ને ટીલડી તપે લેલાટ રે.
કે બાલે બાલે મોતી પરોવ્યાં જાણે ઊગ્યો સૂરજ ભાણ રે,
કે છોટી મટકીમાં દહીં જમાયો દૂધ લિયો મણ ચાર રે.
કે સાસુ કહે તુમ સુણો બવરિયાં, લશ્કરમેં મત જાવ રે,
કે દિલ્લી શે’ર કો બાદશાહ તુજે રખેગો મહેલોનમાંય રે.
કે સાસુનાં વાર્યાં ના વળ્યાં વહુ મહી વેચવાને જાય રે,
કે ચલી ગુજરીયાં દહીં બેચનકું બાદશાહ કે દરબાર રે.
કે અઈયર લ્યો કોઈ મહિયર લ્યો કોઈ લ્યોને મીઠડાં દૂધ રે,
કે હાટે મોહ્યા હાટ-વાણિયા ને ચોરે મોહ્યા ચોપદાર રે.
કે ચલી ગુજરિયાં મહી બેચનકું, બેઠી લાલ બજાર રે,
કે બાદશાહ કું તો ખબર હુઈ ને ગુજરી દેખન આય રે.
કે અલિયાં ગલિયાં ક્યા ફિરના ગોરી! પેઠો પડદા માંહ્ય રે,
કે પડદેમેં બેઠી મોજા કરો ગોરી ચાવો નાગરપાન રે.
કે અલિયાં ગલિયાં બહોત ભલી તેરે પડદે લગા દઉં આગ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે?
કે બાદશાહ કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે કાથ કથીરમેં ક્યા પહેરના, ગેારી પે’રો સેાના શેર રે.
કે કાથ કથીર મેરે બોત ભલો તેરે સોને લગા દઉં આગ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે કાળી કામળ મે ક્યા ઓઢના ગોરી, પે’રો દખણી ચીર રે.
કે કાળી કામળ મેરે બહોત ભલી તેરે ચીરકું લગા દઉં આગ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે ઘેંશ છાસમે ક્યા ખાના, ગોરી, ખાઓ મિઠાઈ માલ રે.
કે ઘેંશ છાશ મેરે બહોત ભલી મેરા હિંદુકા અવતાર રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે મકના હાથી અજબ બન્યા, ગોરી, હાથી દેખન આવ રે.
કે તેરે હાથીમે ક્યા દેખના, મેરે આંગણ ભૂરી ભેંસ રે,
કે ટંકે સવામણુ દૂધ કરે, તારા હાથીસે ભલી મેરી ભેંસ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે મેરા કુંવર, ગોરી, અજબ બન્યા ને કુંવર દેખન આવ રે.
કે તેરા કુંવર મેં ક્યા દેખના, મેરે ઘેર એસા ગોવાલ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે સેાળસેં રાણી મેરી ખૂબ બની તે રાણી દેખન આવ રે.
કે તેરી રાણીમેં કયા દેખના, મેરે ઘેર એસી પનિયાર રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે મેરા ઘોડા અજબ બન્યા, ગોરી ઘોડા દેખન આવ રે.
કે તેરા ઘોડામેં ક્યા દેખના, મેરે ઘેર ગવરી ગાય રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે,
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે.
કે મેરી મૂછો અજબ બની, ગોરી મૂછો પે મોહી આવ રે,
કે તેરી મૂછોમાં ક્યા દેખના, મેરે બકરેકું એસા પૂંછ રે.
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે,
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે.
કે કિયું તમારું સાસરું ને કિયા પુરુષ ઘેર નાર રે?
કે ગઢગોકુળ મારું સાસરું ને ચંદા પુરુષ ઘેર નાર રે.
કે કોણ દેશની તું ગોવાલણી ને શું છે તમારું નામ રે?
કે ગઢ માંડવની ગોવાલણી ને મેના ગુજરી નામ રે.
કે છોટી મટકીકા મૂલ કરો, ગેારી ઉસકા ક્યા હોય મૂલ રે?
કે છોટી મટકીકા મૂલ કરું તો તેરી શુદ્ધબુદ્ધ જાવે ભૂલ રે.
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે.
કે દુસરી મટકીકા મૂલ કરો ને ગોરી ઉસકા કયા હોય મૂલ રે?
કે દુસરી મટકીકા મૂલ કરું તેરી સોલસેં રાણી ડૂલ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે તીસરી મટકીકા મૂલ કરો ને ગોરી ઉસકા કયા મૂલ હોય રે?
કે તીસરી મટકીકા મૂલ કરું, તેરા મકના હાથી ડૂલ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે, સુણ ગુજરી, તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે ચોથી મટકીકા મૂલ કરો ને ગોરી ઉસકા કયા હોય મૂલ રે,
કે ચોથી મટકીકા મૂલ કરું તારી સારી દિલ્લી ડૂલ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે બાદશા કહેવે સુણ ગુજરી તુમ સુણો અમેરી બાત રે,
કે તેરા રૂપ તે કિને દિયા જાણે સોનું ઘડે સોનાર રે,
કે અલ્લામિયાંને મુજે રૂપ દિયા ને કરમ દિયા કિરતાર રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે ગલબલ ગલબલ ક્યા બોલતી, ગોરી, બોલો સમજકી વાત રે,
કે અકડ છકડ ગોરી ક્યા બોલતી, કંઈ છકડ લગાઉં દો ચાર રે.
કે હાથે ડાલી રે હાથકડિયાં ને હાથી પર બેઠાય રે,
કે હાથી કે હોદ્દે પર બેઠી કોઈ ન લેવે નામ રે.
કે મને ન જાણીશ એકલી, મારાં ગુર્જર ચડે નવ લાખ રે,
કે હિંદવાણી, તું હરામજાદી, બાદશાકું દેવે જવાબ રે.
કે ગુજરી કહેવે, સુણ બાદશાહ, તુમ સુણો અમેરી વાત રે.
કે મારું તમાચા ને ઉડ જાય પાઘડી મુખડાં હો જાય લાલ રે,
કે ટકે ટકે તેરા ટટ્ટુ બેચાઉં ને દમડીકા દસ ઊંટ રે.
કે ટકે ટકે તેરી ઢાલ બેચાઉં ને દો કોડી તલવાર રે.
કે બાદશાકુ તે ગુસ્સા લગા ને ડાલી બેડી માંય રે,
કે બ્રાહ્મણ વીરા, વીનવું! તને આલું હૈયાનેા હાર રે.
કે કાગળ જઈને આપજે મારા હીરિયા દેરને હાથ રે,
કે હીરિયે કાગળ વાંચિયો ને ભાઈ ગુજરી પડી બેડી માંય રે.
કે ચંદિયે કાગળ વાંચિયો ને ભાઈ ગુજરી પડી બેડી માંય રે,
કે છો ને પડી, ભાઈ પડવા દો એવી લાવીશું બે ચાર રે.
કે તાણી બાંધો, ભાઈ, ઢાલ-તરવારને તાણી બાંધી હથિયાર રે,
કે શૂરા હાય સો સાથ ચલેા ને નહિ કાયરકા કામ રે.
કે કેસરિયા, ભાઈ, વાઘા પહેરો હો જાઓ લાલ ગુલાલ રે,
કે ત્યાંથી હીરિયો દોડીયો ને ગયો ઘોડારની માંય રે.
કે તાણી બાંધો તંગડો, ભાઈ ઢીલી મેલોને લગામ રે,
કે દિલ્લી જીતી ઘેર આવું તો રેવંત મારું નામ રે.
કે હીરિયો ચંદિયો ઘોડે ચડ્યા ને ગુજર ચડ્યા નવ લાખ રે.
કે હીરિયે ઘોડો ખેડિયો ને ધોબી માર્યા પચાસ રે.
કે લેજે ભવાની ભોગ આ તો ગુજર કેરો રોગ રે,
કે ચંદિયે ઘોડો ખેડિયો ને જાય દિલ્લી મેદાન રે.
કે હીરિયો પેઠો શહેરમાં કંદોઈ નાઠા જાય રે,
કે તોપોકી ઘુમરોળ હુઈ ને હુઆ અંધારા ઘોર રે.
કે બાદશાકું તો ખબર નહિ ને રૈયત નાઠી જાય રે.
કે સૂતો બાદશા જાગજે, તારે નગર પડયો ભેંકાર રે.
કે સૂતો બાદશા જાગિયો, ભાઈ, ક્યા હોતા ધમરોળ રે.
કે સૂતો બાદશા જાગિયો, ને મુગલ ચડ્યા બાણું લાખ રે.
કે તાંબાળું નોબત ગડગડે ને એના ઢમકે વાગે ઢોલ રે.
કે ફાગણ સુદ ચૌદશના દા'ડે મામલો મચિયો જોર રે.
કે ગુજરી રહીને બોલિયાં ને બોલ્યાં એક જ બોલ રે.
કે હીરિયો પહેરે કાંચળી ને હથિયાર મુજને આલ રે.
કે બાદશા સાથે એસી લડું મેરા જુગમાં હો જાય નામ રે.
કે તલવારોની તાળી પડે ને બરછી ચાવે પાન રે.
અગાડી પિછાડી ડેરા તાણો ને બીચમાં રખો મેદાન રે,
કે વચમાં રાખો ગુજરી, ભાઈ, જીતે તે લઈ જાય રે.
કે હીરિયો ને ચંદિયો બોલિયા, રાજા સાંભળો અમારી વાત રે,
કે પહેલો તે ઘાવ તમે કરો ને અમે તમારી રૈયત રે.
કે પહેલો ઘાવ બાદશાએ કીધો ગુજર લશ્કર માંય રે,
કે હીરિયો ને ચંદિયો ગુસ્સે થયા જેમ બકરામાં પડ્યા વાઘ રે,
કે તલવારોની તાળી પડે ને લોહીના વરસ્યા મેઘ રે,
કે તમારી ગુજરી તમને મુબારક, ગુજરી હમારી બેન રે.
(કથાની સમાપ્તિ તો આંહીં જ શોભે, પણ પાછળથી લોકમાનસમાં ધાર્મિક કે
કોમી સંકુચિતતા પેઠી હશે તે વેળામાં એ સાંકડી લોકવૃત્તિ પર કટાક્ષ કરવા કોઈએ
આ છેલ્લો પ્રસંગ ઉમેર્યો હશે:)
કે ત્યાંથી ગુજરી ચાલિયાં ને ગયાં સાસુને ઘેર રે,
કે સાસુ મે'ણાં બોલિયાં, વહુ, જાવ બાદશાને ઘેર રે.
કે આ વહુઅરને જવા દિયો, હું બીજી પરણાવું કાલ રે,
કે ત્યાંથી ગુજરી ચાલિયાં ને ગિયાં નણદલને ઘેર રે.
કે નણદલ મે’ણાં બોલિયાં, ભાભી, જાવ બાદશાને ઘેર રે,
કે ત્યાંથી ગુજરી ચાલિયાં ને ગિયાં પાવાગઢમાંય રે,
કે પાવા તે ગઢમાં અલોપ થઈ ગઈ મહાકાળી કહેવાય રે.
[ubha ubhano ek talino rasDo]
ke kabulsen badsha chaDe ne sari dilhika diwan re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathme laun lal matli, kandoyan ho ke jaun re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathmen laun lal beDalun, paniharan ho ke jaun re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathmen lau lal lakDi gowalan ho ke jaun re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathmen laun phulchhabDi mein malan ho ke jaun re
ke phulaphagarno ghaghro saluDe kasbi kor re
ke kaDlan kambi anwat winchhwan jhanjharno jhamkar re,
ke banye bajubandh berkha ane dashe angliye weDh re
ke kane kalaphul shobhtan ne wali jhini jhabuke jhaal re,
ke kote te patiyan shobhtan ane kanthe ekawal haar re
ke lili gajinun kapaDun ne gajmotino haar re,
ke kane te walio shobhti ne tilDi tape lelat re
ke bale bale moti parowyan jane ugyo suraj bhan re,
ke chhoti matkiman dahin jamayo doodh liyo man chaar re
ke sasu kahe tum suno bawariyan, lashkarmen mat jaw re,
ke dilli she’ra ko badashah tuje rakhego mahelonmanya re
ke sasunan waryan na walyan wahu mahi wechwane jay re,
ke chali gujriyan dahin bechanakun badashah ke darbar re
ke aiyar lyo koi mahiyar lyo koi lyone mithDan doodh re,
ke hate mohya hat waniya ne chore mohya chopadar re
ke chali gujariyan mahi bechanakun, bethi lal bajar re,
ke badashah kun to khabar hui ne gujri dekhan aay re
ke aliyan galiyan kya phirna gori! petho paDda manhya re,
ke paDdemen bethi moja karo gori chawo nagarpan re
ke aliyan galiyan bahot bhali tere paDde laga daun aag re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re?
ke badashah kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke kath kathirmen kya paherna, geari pe’ro seana sher re
ke kath kathir mere bot bhalo tere sone laga daun aag re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke kali kamal mae kya oDhna gori, pe’ro dakhni cheer re
ke kali kamal mere bahot bhali tere chirakun laga daun aag re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke ghensh chhasme kya khana, gori, khao mithai mal re
ke ghensh chhash mere bahot bhali mera hinduka awtar re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke makna hathi ajab banya, gori, hathi dekhan aaw re
ke tere hathime kya dekhana, mere angan bhuri bhens re,
ke tanke sawamanu doodh kare, tara hathise bhali meri bhens re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke mera kunwar, gori, ajab banya ne kunwar dekhan aaw re
ke tera kunwar mein kya dekhana, mere gher esa gowal re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke sealasen rani meri khoob bani te rani dekhan aaw re
ke teri ranimen kaya dekhana, mere gher esi paniyar re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke mera ghoDa ajab banya, gori ghoDa dekhan aaw re
ke tera ghoDamen kya dekhana, mere gher gawri gay re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re,
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re
ke meri muchho ajab bani, gori muchho pe mohi aaw re,
ke teri muchhoman kya dekhana, mere bakrekun esa poonchh re
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re,
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re
ke kiyun tamarun sasarun ne kiya purush gher nar re?
ke gaDhgokul marun sasarun ne chanda purush gher nar re
ke kon deshni tun gowalni ne shun chhe tamarun nam re?
ke gaDh manDawni gowalni ne meina gujri nam re
ke chhoti matkika mool karo, geari uska kya hoy mool re?
ke chhoti matkika mool karun to teri shuddhbuddh jawe bhool re
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re
ke dusri matkika mool karo ne gori uska kaya hoy mool re?
ke dusri matkika mool karun teri solsen rani Dool re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke tisri matkika mool karo ne gori uska kaya mool hoy re?
ke tisri matkika mool karun, tera makna hathi Dool re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke chothi matkika mool karo ne gori uska kaya hoy mool re,
ke chothi matkika mool karun tari sari dilli Dool re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe sun gujri tum suno ameri baat re,
ke tera roop te kine diya jane sonun ghaDe sonar re,
ke allamiyanne muje roop diya ne karam diya kirtar re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke galbal galbal kya bolti, gori, bolo samajki wat re,
ke akaD chhakaD gori kya bolti, kani chhakaD lagaun do chaar re
ke hathe Dali re hathakaDiyan ne hathi par bethay re,
ke hathi ke hodde par bethi koi na lewe nam re
ke mane na janish ekli, maran gurjar chaDe naw lakh re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke gujri kahewe, sun badashah, tum suno ameri wat re
ke marun tamacha ne uD jay paghDi mukhDan ho jay lal re,
ke take take tera tattu bechaun ne damDika das unt re
ke take take teri Dhaal bechaun ne do koDi talwar re
ke badshaku te gussa laga ne Dali beDi manya re,
ke brahman wira, winwun! tane alun haiyanea haar re
ke kagal jaine aapje mara hiriya derne hath re,
ke hiriye kagal wanchiyo ne bhai gujri paDi beDi manya re
ke chandiye kagal wanchiyo ne bhai gujri paDi beDi manya re,
ke chho ne paDi, bhai paDwa do ewi lawishun be chaar re
ke tani bandho, bhai, Dhaal tarwarne tani bandhi hathiyar re,
ke shura hay so sath chalea ne nahi kayarka kaam re
ke kesariya, bhai, wagha pahero ho jao lal gulal re,
ke tyanthi hiriyo doDiyo ne gayo ghoDarni manya re
ke tani bandho tangDo, bhai Dhili melone lagam re,
ke dilli jiti gher awun to rewant marun nam re
ke hiriyo chandiyo ghoDe chaDya ne gujar chaDya naw lakh re
ke hiriye ghoDo kheDiyo ne dhobi marya pachas re
ke leje bhawani bhog aa to gujar kero rog re,
ke chandiye ghoDo kheDiyo ne jay dilli medan re
ke hiriyo petho shaherman kandoi natha jay re,
ke topoki ghumrol hui ne hua andhara ghor re
ke badshakun to khabar nahi ne raiyat nathi jay re
ke suto badsha jagje, tare nagar paDyo bhenkar re
ke suto badsha jagiyo, bhai, kya hota dhamrol re
ke suto badsha jagiyo, ne mugal chaDya banun lakh re
ke tambalun nobat gaDagDe ne ena Dhamke wage Dhol re
ke phagan sud chaudashna daDe mamlo machiyo jor re
ke gujri rahine boliyan ne bolyan ek ja bol re
ke hiriyo pahere kanchli ne hathiyar mujne aal re
ke badsha sathe esi laDun mera jugman ho jay nam re
ke talwaroni tali paDe ne barchhi chawe pan re
agaDi pichhaDi Dera tano ne bichman rakho medan re,
ke wachman rakho gujri, bhai, jite te lai jay re
ke hiriyo ne chandiyo boliya, raja sambhlo amari wat re,
ke pahelo te ghaw tame karo ne ame tamari raiyat re
ke pahelo ghaw badshaye kidho gujar lashkar manya re,
ke hiriyo ne chandiyo gusse thaya jem bakraman paDya wagh re,
ke talwaroni tali paDe ne lohina warasya megh re,
ke tamari gujri tamne mubarak, gujri hamari ben re
(kathani samapti to anhin ja shobhe, pan pachhalthi lokmanasman dharmik ke
komi sankuchitta pethi hashe te welaman e sankDi lokwritti par kataksh karwa koie
a chhello prsang umeryo hasheh)
ke tyanthi gujri chaliyan ne gayan sasune gher re,
ke sasu maenan boliyan, wahu, jaw badshane gher re
ke aa wahuarne jawa diyo, hun biji parnawun kal re,
ke tyanthi gujri chaliyan ne giyan nanadalne gher re
ke nandal mae’nan boliyan, bhabhi, jaw badshane gher re,
ke tyanthi gujri chaliyan ne giyan pawagaDhmanya re,
ke pawa te gaDhman alop thai gai mahakali kaheway re
[ubha ubhano ek talino rasDo]
ke kabulsen badsha chaDe ne sari dilhika diwan re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathme laun lal matli, kandoyan ho ke jaun re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathmen laun lal beDalun, paniharan ho ke jaun re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathmen lau lal lakDi gowalan ho ke jaun re
ke badsha utre bagmen mein kya mas dekhan jaun re,
ke hathmen laun phulchhabDi mein malan ho ke jaun re
ke phulaphagarno ghaghro saluDe kasbi kor re
ke kaDlan kambi anwat winchhwan jhanjharno jhamkar re,
ke banye bajubandh berkha ane dashe angliye weDh re
ke kane kalaphul shobhtan ne wali jhini jhabuke jhaal re,
ke kote te patiyan shobhtan ane kanthe ekawal haar re
ke lili gajinun kapaDun ne gajmotino haar re,
ke kane te walio shobhti ne tilDi tape lelat re
ke bale bale moti parowyan jane ugyo suraj bhan re,
ke chhoti matkiman dahin jamayo doodh liyo man chaar re
ke sasu kahe tum suno bawariyan, lashkarmen mat jaw re,
ke dilli she’ra ko badashah tuje rakhego mahelonmanya re
ke sasunan waryan na walyan wahu mahi wechwane jay re,
ke chali gujriyan dahin bechanakun badashah ke darbar re
ke aiyar lyo koi mahiyar lyo koi lyone mithDan doodh re,
ke hate mohya hat waniya ne chore mohya chopadar re
ke chali gujariyan mahi bechanakun, bethi lal bajar re,
ke badashah kun to khabar hui ne gujri dekhan aay re
ke aliyan galiyan kya phirna gori! petho paDda manhya re,
ke paDdemen bethi moja karo gori chawo nagarpan re
ke aliyan galiyan bahot bhali tere paDde laga daun aag re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re?
ke badashah kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke kath kathirmen kya paherna, geari pe’ro seana sher re
ke kath kathir mere bot bhalo tere sone laga daun aag re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke kali kamal mae kya oDhna gori, pe’ro dakhni cheer re
ke kali kamal mere bahot bhali tere chirakun laga daun aag re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke ghensh chhasme kya khana, gori, khao mithai mal re
ke ghensh chhash mere bahot bhali mera hinduka awtar re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke makna hathi ajab banya, gori, hathi dekhan aaw re
ke tere hathime kya dekhana, mere angan bhuri bhens re,
ke tanke sawamanu doodh kare, tara hathise bhali meri bhens re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke mera kunwar, gori, ajab banya ne kunwar dekhan aaw re
ke tera kunwar mein kya dekhana, mere gher esa gowal re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke sealasen rani meri khoob bani te rani dekhan aaw re
ke teri ranimen kaya dekhana, mere gher esi paniyar re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke mera ghoDa ajab banya, gori ghoDa dekhan aaw re
ke tera ghoDamen kya dekhana, mere gher gawri gay re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re,
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re
ke meri muchho ajab bani, gori muchho pe mohi aaw re,
ke teri muchhoman kya dekhana, mere bakrekun esa poonchh re
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re,
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re
ke kiyun tamarun sasarun ne kiya purush gher nar re?
ke gaDhgokul marun sasarun ne chanda purush gher nar re
ke kon deshni tun gowalni ne shun chhe tamarun nam re?
ke gaDh manDawni gowalni ne meina gujri nam re
ke chhoti matkika mool karo, geari uska kya hoy mool re?
ke chhoti matkika mool karun to teri shuddhbuddh jawe bhool re
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re
ke dusri matkika mool karo ne gori uska kaya hoy mool re?
ke dusri matkika mool karun teri solsen rani Dool re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke tisri matkika mool karo ne gori uska kaya mool hoy re?
ke tisri matkika mool karun, tera makna hathi Dool re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe, sun gujri, tum suno ameri baat re,
ke chothi matkika mool karo ne gori uska kaya hoy mool re,
ke chothi matkika mool karun tari sari dilli Dool re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke badsha kahewe sun gujri tum suno ameri baat re,
ke tera roop te kine diya jane sonun ghaDe sonar re,
ke allamiyanne muje roop diya ne karam diya kirtar re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke galbal galbal kya bolti, gori, bolo samajki wat re,
ke akaD chhakaD gori kya bolti, kani chhakaD lagaun do chaar re
ke hathe Dali re hathakaDiyan ne hathi par bethay re,
ke hathi ke hodde par bethi koi na lewe nam re
ke mane na janish ekli, maran gurjar chaDe naw lakh re,
ke hindwani, tun haramjadi, badshakun dewe jawab re
ke gujri kahewe, sun badashah, tum suno ameri wat re
ke marun tamacha ne uD jay paghDi mukhDan ho jay lal re,
ke take take tera tattu bechaun ne damDika das unt re
ke take take teri Dhaal bechaun ne do koDi talwar re
ke badshaku te gussa laga ne Dali beDi manya re,
ke brahman wira, winwun! tane alun haiyanea haar re
ke kagal jaine aapje mara hiriya derne hath re,
ke hiriye kagal wanchiyo ne bhai gujri paDi beDi manya re
ke chandiye kagal wanchiyo ne bhai gujri paDi beDi manya re,
ke chho ne paDi, bhai paDwa do ewi lawishun be chaar re
ke tani bandho, bhai, Dhaal tarwarne tani bandhi hathiyar re,
ke shura hay so sath chalea ne nahi kayarka kaam re
ke kesariya, bhai, wagha pahero ho jao lal gulal re,
ke tyanthi hiriyo doDiyo ne gayo ghoDarni manya re
ke tani bandho tangDo, bhai Dhili melone lagam re,
ke dilli jiti gher awun to rewant marun nam re
ke hiriyo chandiyo ghoDe chaDya ne gujar chaDya naw lakh re
ke hiriye ghoDo kheDiyo ne dhobi marya pachas re
ke leje bhawani bhog aa to gujar kero rog re,
ke chandiye ghoDo kheDiyo ne jay dilli medan re
ke hiriyo petho shaherman kandoi natha jay re,
ke topoki ghumrol hui ne hua andhara ghor re
ke badshakun to khabar nahi ne raiyat nathi jay re
ke suto badsha jagje, tare nagar paDyo bhenkar re
ke suto badsha jagiyo, bhai, kya hota dhamrol re
ke suto badsha jagiyo, ne mugal chaDya banun lakh re
ke tambalun nobat gaDagDe ne ena Dhamke wage Dhol re
ke phagan sud chaudashna daDe mamlo machiyo jor re
ke gujri rahine boliyan ne bolyan ek ja bol re
ke hiriyo pahere kanchli ne hathiyar mujne aal re
ke badsha sathe esi laDun mera jugman ho jay nam re
ke talwaroni tali paDe ne barchhi chawe pan re
agaDi pichhaDi Dera tano ne bichman rakho medan re,
ke wachman rakho gujri, bhai, jite te lai jay re
ke hiriyo ne chandiyo boliya, raja sambhlo amari wat re,
ke pahelo te ghaw tame karo ne ame tamari raiyat re
ke pahelo ghaw badshaye kidho gujar lashkar manya re,
ke hiriyo ne chandiyo gusse thaya jem bakraman paDya wagh re,
ke talwaroni tali paDe ne lohina warasya megh re,
ke tamari gujri tamne mubarak, gujri hamari ben re
(kathani samapti to anhin ja shobhe, pan pachhalthi lokmanasman dharmik ke
komi sankuchitta pethi hashe te welaman e sankDi lokwritti par kataksh karwa koie
a chhello prsang umeryo hasheh)
ke tyanthi gujri chaliyan ne gayan sasune gher re,
ke sasu maenan boliyan, wahu, jaw badshane gher re
ke aa wahuarne jawa diyo, hun biji parnawun kal re,
ke tyanthi gujri chaliyan ne giyan nanadalne gher re
ke nandal mae’nan boliyan, bhabhi, jaw badshane gher re,
ke tyanthi gujri chaliyan ne giyan pawagaDhmanya re,
ke pawa te gaDhman alop thai gai mahakali kaheway re
સ્રોત
- પુસ્તક : ગુજરાતનાં લોકગીતો (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 113)
- સંપાદક : ખોડીદાસ પરમાર
- પ્રકાશક : સાહિત્ય અકાદમી
- વર્ષ : 2018
- આવૃત્તિ : પુનર્મુદ્રણ