હે હિમાદ્રી ચઢી ગયેલી!
હવે વાયુ વાસીદું વાળી જાય છે
ચંદ્ર દીવો કરી જાય છે
સૂર્ય ચા મૂકી જાય છે.
રોજ સવારે ગરમાગરમ.
રાત ઝમીઝમીને
ઝાકળ પાણી ભરી જાય છે.
ક્યારેક વાંસો ઘસીઘસીને
સ્નાન કરાવે છે વરસાદ.
શેરીમાંના કૂતરાં પૂછી જાય છે
ખબર-અંતર-
ને વ્હાલ કરી જાય છે
ફ્રીજ ખોલી દૂધ પી જતી બિલાડીઓ.
**
હે હિમાદ્રી ચઢી ગયેલી!
આટલી બધી સગવડ વધી ગઈ છે તારા પછી!
લીલીછમ ટેકરીઓના ઢોળાવને
પ્રભાતનાં કોમળ કિરણ અડકે
એમ મારે તને ફરી સ્પર્શવી છે.
ચસચસીને ચૂમવી છે.
ખોલવી છે ફરી એ ભેદી ગુફા
અને આખેય આખા
ગોઠવાઈ છુપાઈ લપાઈ જવું છે - તારા ગર્ભમાં
તું શું કહે છે, હેં?
આવીશ ને – પાછી આવી શકીશ ને?
[ર]
અવાચક રાત્રિઓના પ્રહરે પ્રહરમાં
તારા રોમાંચની
મોટી મોટી ઇમારતો
અ-દૃશ્ય થઈ ગઈ છે -
ઈશ્વરની જેમ.
ના, નિત્ય વહેતા પવનની જેમ.
હું બેબાકળો છું –
હાંફળો છું.
*
પ્રસાદ લેવાનું ચુકાઈ જતાં
બારે વ્હાણ લુંટાઈ ગયેલા
એ વાણિયાની જેમ
હું આ છલોછલ દરિયાને કાંઠે
હાથ વગરના હલેસાંની જેમ
લાચાર ઊભો છું.
આ લાચારીને આંસુ લાવતા આવડે છે
લૂછતાં નહીં.
[૩]
એવું તે શું છે
તને શોધી જ શક્તો નથી?
તેં આંખો મીંચી
એ ક્ષણથી મારી દૃષ્ટિ ઝૂંટવાઈ ગઈ છે?
શું, મારા બંને પગ ઠીંગરાઈ ગયા છે?
સતત
આવતા-જતા વિચારના માર્ગ પર
કરફ્યું નંખાઈ ગયો છે?
એવું તે શું થયું છે કે
મારા પાંખાળા શબ્દ
તારું પગેરું દાબવા
અ-સમર્થ જ રહે છે?
આ હવડ, ભેજ ભરેલા તારા શૂન્યાવકાશમાં
સજ્જડ થઈ ગયેલા ઓરડાઓમાં
હું ન જડું એમ મારે ખોવાઈ જવું છે.
અને હું ખોવાઉં તો જ તું મને
ખોવાયેલી મળે, પ્રિય.
[૪]
ક્યાં ગયા રસ્તા પર આવ-જા કરતા
માણસો?
શેરીની ધૂળમાં રમતાં બાળકો?
ઓશરીમાં બેસી શાક સમારતી
વહુવારુઓ?
તુલસીકુંડે દીવો મુકતી વૃદ્ધાઓ?
છાપું વાંચતી આંખો?
હીંચકાને ઠેસે ચડાવતા પગ?
બારીઓમાં ડોકાતી કુતૂહલવશ ડોક?
બધું જ બધું ક્યાં ગયું?
મધ્યરાત્રિના અંધકારની
ખૂબી જ એ છે ને, પ્રિય –
સન્નાટાની સાંય સાંય
સિવાય, બધું જ ગુપચુપ છે.
ટૂંટિયું વાળી સુતેલા ગલુડિયાની જેમ
કોલાહલ ઝંપી ગયો છે.
અંધકારમાં અનિદ્ર નયનો ફેરવતો હું
વળગણી પર ભૂલથી રહી ગયેલાં લુગડાં
જેમ
ફરફરી રહ્યો છું.
અને અભરાઈએ ઊંધા વાળીને
મૂકેલાં વાસણોની જેમ
હું ખાલી થઈ ગયો છું.
કોઈ કરતાં કેમ કોઈ જ નથી?
મેં મારા પડછાયામાંથી
એક કાળી બિલાડી બનાવી દીધી છે; એને
હું સૂમસામ શેરીમાં ફેરવ્યાં કરું છું.
[પ]
અને હવે ડૂબવા તરવાનું માંડી વાળી
એક માછલી પાણી થઈ ગઈ છે.
he himadri chaDhi gayeli!
hwe wayu wasidun wali jay chhe
chandr diwo kari jay chhe
surya cha muki jay chhe
roj saware garmagram
raat jhamijhmine
jhakal pani bhari jay chhe
kyarek wanso ghasighsine
snan karawe chhe warsad
sherimanna kutran puchhi jay chhe
khabar antar
ne whaal kari jay chhe
phreej kholi doodh pi jati bilaDio
**
he himadri chaDhi gayeli!
atli badhi sagwaD wadhi gai chhe tara pachhi!
lilichham tekriona Dholawne
prbhatnan komal kiran aDke
em mare tane phari sparshwi chhe
chasachsine chumwi chhe
kholwi chhe phari e bhedi gupha
ane akhey aakha
gothwai chhupai lapai jawun chhe tara garbhman
tun shun kahe chhe, hen?
awish ne – pachhi aawi shakish ne?
[ra]
awachak ratriona prahre praharman
tara romanchni
moti moti imarto
a drishya thai gai chhe
ishwarni jem
na, nitya waheta pawanni jem
hun bebaklo chhun –
hamphlo chhun
*
parsad lewanun chukai jatan
bare whan luntai gayela
e waniyani jem
hun aa chhalochhal dariyane kanthe
hath wagarna halesanni jem
lachar ubho chhun
a lacharine aansu lawta aawDe chhe
luchhtan nahin
[3]
ewun te shun chhe
tane shodhi ja shakto nathi?
ten ankho minchi
e kshanthi mari drishti jhuntwai gai chhe?
shun, mara banne pag thingrai gaya chhe?
satat
awta jata wicharna marg par
karaphyun nankhai gayo chhe?
ewun te shun thayun chhe ke
mara pankhala shabd
tarun pagerun dabwa
a samarth ja rahe chhe?
a hawaD, bhej bharela tara shunyawkashman
sajjaD thai gayela orDaoman
hun na jaDun em mare khowai jawun chhe
ane hun khowaun to ja tun mane
khowayeli male, priy
[4]
kyan gaya rasta par aaw ja karta
manso?
sherini dhulman ramtan balko?
oshriman besi shak samarti
wahuwaruo?
tulsikunDe diwo mukti wriddhao?
chhapun wanchti ankho?
hinchkane these chaDawta pag?
barioman Dokati kutuhalwash Dok?
badhun ja badhun kyan gayun?
madhyratrina andhkarni
khubi ja e chhe ne, priy –
sannatani sanya sanya
siway, badhun ja gupchup chhe
tuntiyun wali sutela galuDiyani jem
kolahal jhampi gayo chhe
andhkarman anidr nayno pherawto hun
walagni par bhulthi rahi gayelan lugDan
jem
pharaphri rahyo chhun
ane abhraiye undha waline
mukelan wasnoni jem
hun khali thai gayo chhun
koi kartan kem koi ja nathi?
mein mara paDchhayamanthi
ek kali bilaDi banawi didhi chhe; ene
hun sumsam sheriman pherawyan karun chhun
[pa]
ane hwe Dubwa tarwanun manDi wali
ek machhli pani thai gai chhe
he himadri chaDhi gayeli!
hwe wayu wasidun wali jay chhe
chandr diwo kari jay chhe
surya cha muki jay chhe
roj saware garmagram
raat jhamijhmine
jhakal pani bhari jay chhe
kyarek wanso ghasighsine
snan karawe chhe warsad
sherimanna kutran puchhi jay chhe
khabar antar
ne whaal kari jay chhe
phreej kholi doodh pi jati bilaDio
**
he himadri chaDhi gayeli!
atli badhi sagwaD wadhi gai chhe tara pachhi!
lilichham tekriona Dholawne
prbhatnan komal kiran aDke
em mare tane phari sparshwi chhe
chasachsine chumwi chhe
kholwi chhe phari e bhedi gupha
ane akhey aakha
gothwai chhupai lapai jawun chhe tara garbhman
tun shun kahe chhe, hen?
awish ne – pachhi aawi shakish ne?
[ra]
awachak ratriona prahre praharman
tara romanchni
moti moti imarto
a drishya thai gai chhe
ishwarni jem
na, nitya waheta pawanni jem
hun bebaklo chhun –
hamphlo chhun
*
parsad lewanun chukai jatan
bare whan luntai gayela
e waniyani jem
hun aa chhalochhal dariyane kanthe
hath wagarna halesanni jem
lachar ubho chhun
a lacharine aansu lawta aawDe chhe
luchhtan nahin
[3]
ewun te shun chhe
tane shodhi ja shakto nathi?
ten ankho minchi
e kshanthi mari drishti jhuntwai gai chhe?
shun, mara banne pag thingrai gaya chhe?
satat
awta jata wicharna marg par
karaphyun nankhai gayo chhe?
ewun te shun thayun chhe ke
mara pankhala shabd
tarun pagerun dabwa
a samarth ja rahe chhe?
a hawaD, bhej bharela tara shunyawkashman
sajjaD thai gayela orDaoman
hun na jaDun em mare khowai jawun chhe
ane hun khowaun to ja tun mane
khowayeli male, priy
[4]
kyan gaya rasta par aaw ja karta
manso?
sherini dhulman ramtan balko?
oshriman besi shak samarti
wahuwaruo?
tulsikunDe diwo mukti wriddhao?
chhapun wanchti ankho?
hinchkane these chaDawta pag?
barioman Dokati kutuhalwash Dok?
badhun ja badhun kyan gayun?
madhyratrina andhkarni
khubi ja e chhe ne, priy –
sannatani sanya sanya
siway, badhun ja gupchup chhe
tuntiyun wali sutela galuDiyani jem
kolahal jhampi gayo chhe
andhkarman anidr nayno pherawto hun
walagni par bhulthi rahi gayelan lugDan
jem
pharaphri rahyo chhun
ane abhraiye undha waline
mukelan wasnoni jem
hun khali thai gayo chhun
koi kartan kem koi ja nathi?
mein mara paDchhayamanthi
ek kali bilaDi banawi didhi chhe; ene
hun sumsam sheriman pherawyan karun chhun
[pa]
ane hwe Dubwa tarwanun manDi wali
ek machhli pani thai gai chhe
(આ કાવ્ય ચિનુ મોદીએ પોતાની પત્નીને આપેલ સ્મૃતિ અંજલિના કાવ્યના સંગ્રહ ‘સૈયર’માંથી લેવાયું છે)
સ્રોત
- પુસ્તક : સૈયર (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 1)
- સર્જક : ચિનુ મોદી
- પ્રકાશક : રન્નાદે પ્રકાશન
- વર્ષ : 2000