બરફ પડી રહ્યો છે.
વીજળીના અજવાળા સાથે ચાંદીની પતરીઓ
ઘસાઈ રહી છે.
દિવસે અંગૂઠાના નખ જેવડું લાગતું આ શહેર
રાતે જોજનોના જોજનો સુધી
પથરાઈ ગયું છે.
વૃક્ષોની અંદર અને વૃક્ષોની બહાર
સૂનકાર જાળાં ગૂંથી રહ્યો છે.
મને યાદ આવે છે મારા ગામની એ રાતો
જ્યારે હું સૂતો હતો ઓસરીમાં
ઘઉંના મોલની આંગળી ઝાલીને.
ક્યારેક હું બાએ કહી વિક્રમ રાજાની વાર્તામાં આવતા ઘોડાની પીઠ
પર
હોડી પલાણતો,
તો વળી ક્યારેક મણમઠિયું આવે
અને મણ મઠ માગે એની
રાહ જોતો,
શિયાળ ક્યારે મારી સાથે રમવા આવશે?
પડ્યો પડ્યો વિચારતો.
બા કહેતી કે એ નાની હતી
ત્યારે વગડામાંથી એક શિયાળ
માથે મોરનાં પીંછાં પહેરીને
એની સાથે રમવા આવતું.
ક્યારેક હું પડ્યો પડ્યો રાહ જોતો
પથરી ખાણે નાગ બહાર ફરવા નીકળે એની.
કોઈકે કહેલું કે એ નાગની ફેણ પર પારસમણિ છે.
એનું અજવાળું બાર બાર ગાઉ સુધી પડે છે.
મને ઘણી વાર થતું :
જો એ નાગ મને એનો પારસમણિ આપે તો કેવું?
તો હું બાના દાતરડાને જ સૌ પહેલાં તો સોનાનું બનાવી દઉં.
પણ પછી થતું : બા ઘાસ શાનાથી કાપશે?
તો પછી બોડી શું ખાશે?
હું મનોમન પ્રાર્થના કરતો :
મને નાગ એનો પારસમણિ ન આપે તો સારું.
પણ પારસમણિનું અજવાળું આપે તો હું ચોક્કસ લઈશ .
પછી હું ફાનસના બદલે
પારસમણિને અજવાળે લેસન કરીશ.
હું સૂતો હોઉં ત્યારે ઘણી વાર
મંગળકાકાની ખાટી આંબલીના થડમાં રહેતી ચૂડેલ આવતી.
મારા ખાટલાના ચાર પાયે ચાર કોડિયાં મૂકતી
ને પછી ચાલી જતી.
એના ગયા પછી કોડિયામાં
આંબલીનો મોર દિવેટ બનીને બળતો.
ઘણી વાર મહાસુખકાકાના પીપળાના થડમાં રહેતો ભૈરવ
મારા ઓશીકાની નીચે
એનો ગમાણિયો દાંત મૂકી જતો.
પડ્યા પડ્યા
મને ક્યારેક થતું;
ગામની કીડીઓ
જો હાથી બનીને ફળિયામાં નીકળી પડે તો કેવું?
પેલો સાત પૂંછડીવાળો ઉંદર
હાથમાં મેરૈયું લઈને તેલ પુરાવવા નીકળે તો
આજે દિવાળી કહેવાય કે નહિ?
હું જોઈ રહ્યો છું બારી બહારઃ
ઠેર ઠેર બરફ પથરાઈ ગયો છે.
ઘરની પછવાડે આવેલા કબ્રસ્તાનમાં દાટેલાં શબોનાં હાડકાં
અને એકલદોકલ ચાલ્યા આવતા મનુષ્યોની સ્મૃતિઓ પણ
બચ્યાં નથી એનાથી.
આખું શહેર જાણે કે
ચાંદીમાં બોળેલું રૂનું પૂમડું.
હમણાં સવાર થશે,
દૂધિયા કાચની પેલે પાર
એક સૂરજ ઊગશે.
પછી આ શહેર બધાના ખભા પર
અને
બધા શહેરના ખભા પર
બાબરિયા ભૂતની જેમ ચડી બેસીને
નીકળી પડશે.
baraph paDi rahyo chhe
wijlina ajwala sathe chandini patrio
ghasai rahi chhe
diwse anguthana nakh jewaDun lagatun aa shaher
rate jojnona jojno sudhi
pathrai gayun chhe
wrikshoni andar ane wrikshoni bahar
sunkar jalan gunthi rahyo chhe
mane yaad aawe chhe mara gamni e rato
jyare hun suto hato osriman
ghaunna molni angli jhaline
kyarek hun baye kahi wikram rajani wartaman aawta ghoDani peeth
par
hoDi palanto,
to wali kyarek manamathiyun aawe
ane man math mage eni
rah joto,
shiyal kyare mari sathe ramwa awshe?
paDyo paDyo wicharto
ba kaheti ke e nani hati
tyare wagDamanthi ek shiyal
mathe mornan pinchhan paherine
eni sathe ramwa awatun
kyarek hun paDyo paDyo rah joto
pathri khane nag bahar pharwa nikle eni
koike kahelun ke e nagni phen par parasamani chhe
enun ajwalun bar bar gau sudhi paDe chhe
mane ghani war thatun ha
jo e nag mane eno parasamani aape to kewun?
to hun bana datarDane ja sau pahelan to sonanun banawi daun
pan pachhi thatun ha ba ghas shanathi kapshe?
to pachhi boDi shun khashe?
hun manoman pararthna karto ha
mane nag eno parasamani na aape to sarun
pan parasamaninun ajwalun aape to hun chokkas laish
pachhi hun phanasna badle
parasamanine ajwale lesan karish
hun suto houn tyare ghani war
mangalkakani khati amblina thaDman raheti chuDel awati
mara khatlana chaar paye chaar koDiyan mukti
ne pachhi chali jati
ena gaya pachhi koDiyaman
amblino mor diwet banine balto
ghani war mahasukhkakana piplana thaDman raheto bhairaw
mara oshikani niche
eno gamaniyo dant muki jato
paDya paDya
mane kyarek thatun;
gamni kiDio
jo hathi banine phaliyaman nikli paDe to kewun?
pelo sat punchhDiwalo undar
hathman meraiyun laine tel purawwa nikle to
aje diwali kaheway ke nahi?
hun joi rahyo chhun bari bahar
ther ther baraph pathrai gayo chhe
gharni pachhwaDe awela kabrastanman datelan shabonan haDkan
ane ekaldokal chalya aawta manushyoni smritio pan
bachyan nathi enathi
akhun shaher jane ke
chandiman bolelun runun pumaDun
hamnan sawar thashe,
dudhiya kachni pele par
ek suraj ugshe
pachhi aa shaher badhana khabha par
ane
badha shaherna khabha par
babariya bhutni jem chaDi besine
nikli paDshe
baraph paDi rahyo chhe
wijlina ajwala sathe chandini patrio
ghasai rahi chhe
diwse anguthana nakh jewaDun lagatun aa shaher
rate jojnona jojno sudhi
pathrai gayun chhe
wrikshoni andar ane wrikshoni bahar
sunkar jalan gunthi rahyo chhe
mane yaad aawe chhe mara gamni e rato
jyare hun suto hato osriman
ghaunna molni angli jhaline
kyarek hun baye kahi wikram rajani wartaman aawta ghoDani peeth
par
hoDi palanto,
to wali kyarek manamathiyun aawe
ane man math mage eni
rah joto,
shiyal kyare mari sathe ramwa awshe?
paDyo paDyo wicharto
ba kaheti ke e nani hati
tyare wagDamanthi ek shiyal
mathe mornan pinchhan paherine
eni sathe ramwa awatun
kyarek hun paDyo paDyo rah joto
pathri khane nag bahar pharwa nikle eni
koike kahelun ke e nagni phen par parasamani chhe
enun ajwalun bar bar gau sudhi paDe chhe
mane ghani war thatun ha
jo e nag mane eno parasamani aape to kewun?
to hun bana datarDane ja sau pahelan to sonanun banawi daun
pan pachhi thatun ha ba ghas shanathi kapshe?
to pachhi boDi shun khashe?
hun manoman pararthna karto ha
mane nag eno parasamani na aape to sarun
pan parasamaninun ajwalun aape to hun chokkas laish
pachhi hun phanasna badle
parasamanine ajwale lesan karish
hun suto houn tyare ghani war
mangalkakani khati amblina thaDman raheti chuDel awati
mara khatlana chaar paye chaar koDiyan mukti
ne pachhi chali jati
ena gaya pachhi koDiyaman
amblino mor diwet banine balto
ghani war mahasukhkakana piplana thaDman raheto bhairaw
mara oshikani niche
eno gamaniyo dant muki jato
paDya paDya
mane kyarek thatun;
gamni kiDio
jo hathi banine phaliyaman nikli paDe to kewun?
pelo sat punchhDiwalo undar
hathman meraiyun laine tel purawwa nikle to
aje diwali kaheway ke nahi?
hun joi rahyo chhun bari bahar
ther ther baraph pathrai gayo chhe
gharni pachhwaDe awela kabrastanman datelan shabonan haDkan
ane ekaldokal chalya aawta manushyoni smritio pan
bachyan nathi enathi
akhun shaher jane ke
chandiman bolelun runun pumaDun
hamnan sawar thashe,
dudhiya kachni pele par
ek suraj ugshe
pachhi aa shaher badhana khabha par
ane
badha shaherna khabha par
babariya bhutni jem chaDi besine
nikli paDshe
સ્રોત
- પુસ્તક : ઘરઝુરાપો (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 3)
- સર્જક : બાબુ સુથાર
- પ્રકાશક : હેતુ પ્રકાશન
- વર્ષ : 2010