માનવી જન્મે છે
હોય છે સર્વ ઇન્દ્રિય સરખી.
ક્યાંક કશું નથી હોતું લેબલ અંગ પરે.
ન જાતિ, ન કર્મ,
ન ધર્મ, ન અધર્મ,
ને દેશ, ન પરદેશ,
ન રંગ, ન ઢંગ,
પણ કુટિલ માનવીઓ સામ્ય નકારી
સભ્યો સ્વીકારી-સ્વયં ઘડેલા
આડેઘડ ઘડ્યા જાતિના મિનારા.
આ ઊંચા-આ નીચા,
આ બ્રાહ્મણ-આ શૂદ્ર,
આ ગોરા-આ કાળા.
પછી રહી શકે ના
ઊંચા નીચાની સાથે,
ગોરા કાળાની સાથે,
બ્રાહ્મણ શૂદ્રની સાથે,
તીવ્રતા ભર્યો ભેદ માનવમન વચ્ચે.
કોઈક પવિત્ર છે.
કોઈકને શબ્દથી દૂર રાખો,
કોઈકનાં પગલાં ભૂંસી નાખો.
કોઈકને સળગાવી દો.
કોઈકનાં કાનમાં સીસું રેડો.
બસ, ચીતર્યા કરો અત્યાચાર.
જીવે તેની પાસે
ઉપડાવો ગંદવાડ-એંઠવાડ.
કરાવો સેવા
ને-એ સુગાળવા માણસ નથી, પશુ છે.
અને કુટિલ માણસોની કરામતે
કેટલાક માણસો ગામ બહાર વસવા ગયા છે.
manawi janme chhe
hoy chhe sarw indriy sarkhi
kyank kashun nathi hotun lebal ang pare
na jati, na karm,
na dharm, na adharm,
ne desh, na pardesh,
na rang, na Dhang,
pan kutil manwio samya nakari
sabhyo swikari swayan ghaDela
aDeghaD ghaDya jatina minara
a uncha aa nicha,
a brahman aa shoodr,
a gora aa kala
pachhi rahi shake na
uncha nichani sathe,
gora kalani sathe,
brahman shudrni sathe,
tiwrata bharyo bhed manawman wachche
koik pawitra chhe
koikne shabdthi door rakho,
koiknan paglan bhunsi nakho
koikne salgawi do
koiknan kanman sisun reDo
bas, chitarya karo atyachar
jiwe teni pase
upDawo gandwaD enthwaD
karawo sewa
ne e sugalwa manas nathi, pashu chhe
ane kutil mansoni karamte
ketlak manso gam bahar waswa gaya chhe
manawi janme chhe
hoy chhe sarw indriy sarkhi
kyank kashun nathi hotun lebal ang pare
na jati, na karm,
na dharm, na adharm,
ne desh, na pardesh,
na rang, na Dhang,
pan kutil manwio samya nakari
sabhyo swikari swayan ghaDela
aDeghaD ghaDya jatina minara
a uncha aa nicha,
a brahman aa shoodr,
a gora aa kala
pachhi rahi shake na
uncha nichani sathe,
gora kalani sathe,
brahman shudrni sathe,
tiwrata bharyo bhed manawman wachche
koik pawitra chhe
koikne shabdthi door rakho,
koiknan paglan bhunsi nakho
koikne salgawi do
koiknan kanman sisun reDo
bas, chitarya karo atyachar
jiwe teni pase
upDawo gandwaD enthwaD
karawo sewa
ne e sugalwa manas nathi, pashu chhe
ane kutil mansoni karamte
ketlak manso gam bahar waswa gaya chhe
સ્રોત
- પુસ્તક : વિસ્ફોટ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 116)
- સંપાદક : ચંદુ મહેરિયા
- પ્રકાશક : દલિત સાહિત્ય સંઘ
- વર્ષ : 1984