છલોછલ તડકામાં

ટકોટક ગરમ થઈ

ઊભો છું નીતરતો પરસેવે

ન જું છું કે એ કેવાં સપનાં જુએ છે?

પળ વીત્યે મુંઝાઉં છું

પરસેવો

સપનાં

સેવે

એક એક શબ્દ છૂટક છૂટક અવાજ બની પથરાય છે

હું સાંભળવા મથું છું એના સાયુજ્યનો અવાજ.

યોગ્યતા, આકાંક્ષા, સન્નિધિ ધરાવતો અવાજ:

પરસેવો સપનાં સેવે.

કારણ કે પરસેવો જીવતરનું તૂત, મારા બાપજી

પરસેવો કળતરનો ખૂંપ, મારા બાપજી

પરસેવો ટીંબાની ધૂળ તણું ગીત

પરસેવો ટીંબાની ધૂળ તણું ગીત

પરસેવો ઝિબ્રાની દોડ સમી જીત

લો, જુઓ,

અહીં, પણે, ત્યાં ઠામેઠામ

પરસેવે જે કીધાં કામ

ગણ્યાં ગણાય નહીં

વીણ્યાં વીણાય નહીં

માત્ર પરસેવાના મનમાં સમાય

અગ્નિની લબકારા લેતી જ્વાળા થઈ વાય

ઈન્ટરવ્યૂમાં પૂછો તો કહી શકાય

પરસેવો માનું દૂધ છે

પરસેવો પ્રિયાનો પમરાટ છે

પરસેવો અશ્વત્થામાનો શાપ છે

પરસેવો અણુબોમ્બનો બાપ છે

પરસેવો એવો અજરઅમર છે

એવો અજરાઅમર છે

કે ઈશ્વરે ય ઢૂંકડો વસે

આદિમાનવ પાસે પરસેવાનો અર્થ હતો ખારો

હવે નથી

હવે પરસેવો અર્થાય છે સોનું ચાંદી થઈ

ભૂખની વણઝાર થઈ

સુંવાળપની સેજ થઈ

ત્રાસની ત્રાડ થઈ

આમ તો પરસેવાની નામકહાણી

ને પરસેવાની રામકહાણી

રોમ રોમ વચ્ચે

હિંસક જનાવરોએ લોહી ચાખ્યાની ઘટના છે.

કોકને માટે એ છલના છે

કોકને માટે એ વંચના છે

કોકને માટે એ વેદના છે.

હે હે હે, કેવી આડી અવળી વાતે ચડી જવાયું

હસવામાંથી ખસવું થાય એવું થયું, નહીં?

ચાલો, ત્યારે નોંધી લો આ ય...

પરસેવા વિશે

કે પરસેવા મિશે

પાણીની ગંધાતી ખારપ

કે ગંધાતું ખારું પાણી

એવા અગડંબગડં સંસ્કારો

ઠલવાય ચિત્ત પર

તો પરસેવાસ્થ રહેવું ને ગભરાવું નહીં

કારણ કે

માણસ માત્રને પરસેવો થવાનો ને થવાનો જ.

ને એ એના ધર્મ પ્રમાણે ગંધાવાનો તે ગંધાવાનો જ.

વળી ચિત્ત ચિત્ત છે

સંસ્કાર સંસ્કાર છે

પરસેવો પરસેવો છે

એનું હોવું જ સાબિત કરે છે

સકામ કે નિષ્કામ

સગુણ કે નિર્ગુણ

સાકાર કે નિરાકાર

બધું જ સમાન છે.

આમ તો પરસેવાની ભાષા જ સમાન

એવું એનું સ્વમાન

છતાં એને અવગણનારાઓ

સ્વીકારે નહીં એનું વાસ્તવ

તો ભલે

હત્યા થાય ઠંડે કલેજે એમની

પરસેવાના હાથે

કારણ કે

શરીરે શરીરે

પરસેવો લીલા કરે કૃષ્ણની જેમ

તો સુદર્શન ચક્ર પણ છોડી શકે.

કિંતુ

પરસેવા અંગે દૃષ્ટિવિભ્રમો

અને મતિવિભ્રમોનો

છલકાય છે પારાવાર

જે પરસેવાના ઇતિહાસને ઠેલ્યા કરે છે

એથી સહુને જત જણાવવાનું કે

પરસેવાને જુઓ

બિલોરી કાચમાંથી તો

સ્વાતિ નક્ષત્રમાં પાકેલું સમુદ્રના પેટાળે

મોતી જ દિસે

ને જુઓ બાયનોક્યુલર વડે તો

સાક્ષાત્ પૃથ્વી જ દિસે...

બાકી પરસેવાનો પમરાટ ક્યાં નથી

જ્યાં જ્યાં શરીર ત્યાં ત્યાં પરસેવો

પોન્ડ્સ કે નાઈસીલ

કે જ્હોન્સન બેબી પાવડર,

ગમે તે વાપરો

એનું પોત જ એવું પ્રવાહી કે

બધું જ તાણી જાય

ને પોતે આછરીને જામી જાય

ભૂંસો તો ભૂંસાય નહીં,

લૂછો તો લૂછાય નહીં,

ધૂઓ તો ધોવાય નહીં

એ તો થાય થાય ને ધરાર થાય

કારણ કે

પરસેવો પંચ મહાભૂતોનો અદ્‌ભુત રાગ છે

એને સૂર છે

એને તાલ છે

એનાં મૂળ માટીમાં છે

ને એની એષણા આકાશને આંબવામાં છે.

chhalochhal taDkaman

takotak garam thai

ubho chhun nitarto parsewe

na jun chhun ke e kewan sapnan jue chhe?

pal witye munjhaun chhun

parsewo

sapnan

sewe

ek ek shabd chhutak chhutak awaj bani pathray chhe

hun sambhalwa mathun chhun ena sayujyno awaj

yogyata, akanksha, sannidhi dharawto awajah

parsewo sapnan sewe

karan ke parsewo jiwataranun toot, mara bapji

parsewo kalatarno khoomp, mara bapji

parsewo timbani dhool tanun geet

parsewo timbani dhool tanun geet

parsewo jhibrani doD sami jeet

lo, juo,

ahin, pane, tyan thametham

parsewe je kidhan kaam

ganyan ganay nahin

winyan winay nahin

matr parsewana manman samay

agnini labkara leti jwala thai way

intrawyuman puchho to kahi shakay

parsewo manun doodh chhe

parsewo priyano pamrat chhe

parsewo ashwatthamano shap chhe

parsewo anubombno bap chhe

parsewo ewo ajaramar chhe

ewo ajramar chhe

ke ishwre ya DhunkDo wase

adimanaw pase parsewano arth hato kharo

hwe nathi

hwe parsewo arthay chhe sonun chandi thai

bhukhni wanjhar thai

sunwalapni sej thai

trasni traD thai

am to parsewani namakhani

ne parsewani ramakhani

rom rom wachche

hinsak janawroe lohi chakhyani ghatna chhe

kokne mate e chhalna chhe

kokne mate e wanchna chhe

kokne mate e wedna chhe

he he he, kewi aaDi awli wate chaDi jawayun

haswamanthi khasawun thay ewun thayun, nahin?

chalo, tyare nondhi lo aa ya

parsewa wishe

ke parsewa mishe

panini gandhati kharap

ke gandhatun kharun pani

ewa agaDambagaDan sanskaro

thalway chitt par

to parsewasth rahewun ne gabhrawun nahin

karan ke

manas matrne parsewo thawano ne thawano ja

ne e ena dharm prmane gandhawano te gandhawano ja

wali chitt chitt chhe

sanskar sanskar chhe

parsewo parsewo chhe

enun howun ja sabit kare chhe

sakam ke nishkam

sagun ke nirgun

sakar ke nirakar

badhun ja saman chhe

am to parsewani bhasha ja saman

ewun enun swman

chhatan ene awagannarao

swikare nahin enun wastaw

to bhale

hatya thay thanDe kaleje emni

parsewana hathe

karan ke

sharire sharire

parsewo lila kare krishnni jem

to sudarshan chakr pan chhoDi shake

kintu

parsewa ange drishtiwibhrmo

ane matiwibhrmono

chhalkay chhe parawar

je parsewana itihasne thelya kare chhe

ethi sahune jat janawwanun ke

parsewane juo

bilori kachmanthi to

swati nakshatrman pakelun samudrna petale

moti ja dise

ne juo baynokyular waDe to

sakshat prithwi ja dise

baki parsewano pamrat kyan nathi

jyan jyan sharir tyan tyan parsewo

ponDs ke naisil

ke jhonsan bebi pawDar,

game te wapro

enun pot ja ewun prawahi ke

badhun ja tani jay

ne pote achhrine jami jay

bhunso to bhunsay nahin,

luchho to luchhay nahin,

dhuo to dhoway nahin

e to thay thay ne dharar thay

karan ke

parsewo panch mahabhutono ad‌bhut rag chhe

ene soor chhe

ene tal chhe

enan mool matiman chhe

ne eni eshna akashne ambwaman chhe

chhalochhal taDkaman

takotak garam thai

ubho chhun nitarto parsewe

na jun chhun ke e kewan sapnan jue chhe?

pal witye munjhaun chhun

parsewo

sapnan

sewe

ek ek shabd chhutak chhutak awaj bani pathray chhe

hun sambhalwa mathun chhun ena sayujyno awaj

yogyata, akanksha, sannidhi dharawto awajah

parsewo sapnan sewe

karan ke parsewo jiwataranun toot, mara bapji

parsewo kalatarno khoomp, mara bapji

parsewo timbani dhool tanun geet

parsewo timbani dhool tanun geet

parsewo jhibrani doD sami jeet

lo, juo,

ahin, pane, tyan thametham

parsewe je kidhan kaam

ganyan ganay nahin

winyan winay nahin

matr parsewana manman samay

agnini labkara leti jwala thai way

intrawyuman puchho to kahi shakay

parsewo manun doodh chhe

parsewo priyano pamrat chhe

parsewo ashwatthamano shap chhe

parsewo anubombno bap chhe

parsewo ewo ajaramar chhe

ewo ajramar chhe

ke ishwre ya DhunkDo wase

adimanaw pase parsewano arth hato kharo

hwe nathi

hwe parsewo arthay chhe sonun chandi thai

bhukhni wanjhar thai

sunwalapni sej thai

trasni traD thai

am to parsewani namakhani

ne parsewani ramakhani

rom rom wachche

hinsak janawroe lohi chakhyani ghatna chhe

kokne mate e chhalna chhe

kokne mate e wanchna chhe

kokne mate e wedna chhe

he he he, kewi aaDi awli wate chaDi jawayun

haswamanthi khasawun thay ewun thayun, nahin?

chalo, tyare nondhi lo aa ya

parsewa wishe

ke parsewa mishe

panini gandhati kharap

ke gandhatun kharun pani

ewa agaDambagaDan sanskaro

thalway chitt par

to parsewasth rahewun ne gabhrawun nahin

karan ke

manas matrne parsewo thawano ne thawano ja

ne e ena dharm prmane gandhawano te gandhawano ja

wali chitt chitt chhe

sanskar sanskar chhe

parsewo parsewo chhe

enun howun ja sabit kare chhe

sakam ke nishkam

sagun ke nirgun

sakar ke nirakar

badhun ja saman chhe

am to parsewani bhasha ja saman

ewun enun swman

chhatan ene awagannarao

swikare nahin enun wastaw

to bhale

hatya thay thanDe kaleje emni

parsewana hathe

karan ke

sharire sharire

parsewo lila kare krishnni jem

to sudarshan chakr pan chhoDi shake

kintu

parsewa ange drishtiwibhrmo

ane matiwibhrmono

chhalkay chhe parawar

je parsewana itihasne thelya kare chhe

ethi sahune jat janawwanun ke

parsewane juo

bilori kachmanthi to

swati nakshatrman pakelun samudrna petale

moti ja dise

ne juo baynokyular waDe to

sakshat prithwi ja dise

baki parsewano pamrat kyan nathi

jyan jyan sharir tyan tyan parsewo

ponDs ke naisil

ke jhonsan bebi pawDar,

game te wapro

enun pot ja ewun prawahi ke

badhun ja tani jay

ne pote achhrine jami jay

bhunso to bhunsay nahin,

luchho to luchhay nahin,

dhuo to dhoway nahin

e to thay thay ne dharar thay

karan ke

parsewo panch mahabhutono ad‌bhut rag chhe

ene soor chhe

ene tal chhe

enan mool matiman chhe

ne eni eshna akashne ambwaman chhe