માટલું પડ્યું પડ્યું જોયા કરે છે

ઍક્વાગાર્ડ, કિચન, ફ્રીઝ,

પ્લેટફૉર્મ પરની પ્લાસ્ટિકની બૉટલ

અને થરમૉસ.

માટલું મીટ માંડીને જાણે બેઠું છે

માની જેમ.

*

બાપુજીની ચિતા પત્યે

પાણી ભરેલી માટલી ફોડી

પાછળ જોયા વગર જ ઘેર પાછો ફરેલો.

ફૂટેલી માટલીનું પાણી એમને પહોંચ્યું હશે કે કેમ?

એ ચિંતાએ

સ્મશાન કદી જતું નથી

મારામાંથી.

માના મર્યા પછી મહિને

પાણી ભરીને માટલી મંદિરે મૂકેલી.

એ માટલીમાંથી કોણે પાણી પછી પીધું હશે?

ક્યા પંખીએ પીને ટહુકો કર્યો હશે? ક્યું ગીત ગાયું હશે?

જેટલી વાર માટલામાંથી પાણી પીઉં છું એટલી વાર

એ વાત યાદ આવે છે.

વર્ષો વીત્યાં

માની પાછળ મૂકેલી માટલીનું પાણી

જાણે ખાલી થયું નથી!

*

એક વાર

ટકોરા મારી ખાતરી કરી

બા માટલું લાવેલી,

પૂજા કરી પાણિયારે મૂકેલું

અને પહેલી વાર પાણી ભરેલું

ત્યારે આખેઆખો પહેલો વરસાદ પીધેલો.

હવે ન ટકોરો રહ્યો ન એ સ્વાદ રહ્યો

પણ એ ઝૂરાપામાં ઝમતી

રહી છે એક માટલી.

*

એક માટલું તૂટ્યું.

કોઈ ફૂટપાથ પરના ચૂલાની

કલાડી બનીને રાજ કરવા લાગ્યું.

કલાડી તૂટીને

છોકરાઓના રમતની વસ્તુ બની ગઈ;

એ પછી મેલ કાઢવાની ઠીકરી બની

ને છેવટે કોઈ બાળકના હાથે

દીવાલ પર લીટી બનીને અદૃશ્ય થતી ગઈ

અદ્દલ માની જેમ.

ફ્રીઝ ખોલી

પ્લાસ્ટિકની બૉટલથી સીધું પાણી પીતી

દીકરીને એવી રીતે જોઈ રહું

જેમ એક કાળે

માટલું મને જોઈ રહેતું હતું.

matalun paDyun paDyun joya kare chhe

ekwagarD, kichan, phreejh,

pletphaurm parni plastikni bautal

ane tharmaus

matalun meet manDine jane bethun chhe

mani jem

*

bapujini chita patye

pani bhareli matli phoDi

pachhal joya wagar ja gher pachho pharelo

phuteli matlinun pani emne pahonchyun hashe ke kem?

e chintaye

smshan kadi jatun nathi

maramanthi

mana marya pachhi mahine

pani bharine matli mandire mukeli

e matlimanthi kone pani pachhi pidhun hashe?

kya pankhiye pine tahuko karyo hashe? kyun geet gayun hashe?

jetli war matlamanthi pani piun chhun etli war

e wat yaad aawe chhe

warsho wityan

mani pachhal mukeli matlinun pani

jane khali thayun nathi!

*

ek war

takora mari khatri kari

ba matalun laweli,

puja kari paniyare mukelun

ane paheli war pani bharelun

tyare akheakho pahelo warsad pidhelo

hwe na takoro rahyo na e swad rahyo

pan e jhurapaman jhamti

rahi chhe ek matli

*

ek matalun tutyun

koi phutpath parna chulani

kalaDi banine raj karwa lagyun

kalaDi tutine

chhokraona ramatni wastu bani gai;

e pachhi mel kaDhwani thikari bani

ne chhewte koi balakna hathe

diwal par liti banine adrishya thati gai

addal mani jem

phreejh kholi

plastikni bautalthi sidhun pani piti

dikrine ewi rite joi rahun

jem ek kale

matalun mane joi rahetun hatun

matalun paDyun paDyun joya kare chhe

ekwagarD, kichan, phreejh,

pletphaurm parni plastikni bautal

ane tharmaus

matalun meet manDine jane bethun chhe

mani jem

*

bapujini chita patye

pani bhareli matli phoDi

pachhal joya wagar ja gher pachho pharelo

phuteli matlinun pani emne pahonchyun hashe ke kem?

e chintaye

smshan kadi jatun nathi

maramanthi

mana marya pachhi mahine

pani bharine matli mandire mukeli

e matlimanthi kone pani pachhi pidhun hashe?

kya pankhiye pine tahuko karyo hashe? kyun geet gayun hashe?

jetli war matlamanthi pani piun chhun etli war

e wat yaad aawe chhe

warsho wityan

mani pachhal mukeli matlinun pani

jane khali thayun nathi!

*

ek war

takora mari khatri kari

ba matalun laweli,

puja kari paniyare mukelun

ane paheli war pani bharelun

tyare akheakho pahelo warsad pidhelo

hwe na takoro rahyo na e swad rahyo

pan e jhurapaman jhamti

rahi chhe ek matli

*

ek matalun tutyun

koi phutpath parna chulani

kalaDi banine raj karwa lagyun

kalaDi tutine

chhokraona ramatni wastu bani gai;

e pachhi mel kaDhwani thikari bani

ne chhewte koi balakna hathe

diwal par liti banine adrishya thati gai

addal mani jem

phreejh kholi

plastikni bautalthi sidhun pani piti

dikrine ewi rite joi rahun

jem ek kale

matalun mane joi rahetun hatun