હુંયે મારા ગામની વહેતી માલિનીથી
વિશેશ કઈ નથી, પ્રિય કવિ..
નદીએ વહી વહીને
રિક્ત થવાનું હોય છે, ક્રમશઃ
આશાઢ—શ્રાવણનો ઉછાળ
ને તેની બે કાંઠાને લાગતી છાલક
હું જોઉં સતત
ને સમાઈ જાઉં દીર્ઘ બે બાહુ વચ્ચે
પ્રતીક્ષારત સંભારણાઓને
આટલી મોકળાશ મળી રહે છે
એ પણ ક્યાં ઓછું છે,પ્રિય?
ફરી પાછો એ જ
સમથળ
વહી જતો ક્ષીણ પ્રવાહ
તિમિર—તદ્રૂપ
પ્રત્યેક ઉદાસ ઘેરાતી સાંજે
આછરતું જવાનું, ડૂકતું જવાનું..
માલિનીને તીરે ઊભેલાં
પેલાં અસંખ્ય ઘર
અરવ અટકળની મુદ્રામાં દેખાય છે
ધીમે ધીમે
ઘરેઘરના દીપ પ્રગટવા માંડયા છે
જળમાં
એનાં શત શત પ્રતિબિંબ ઝિલાય છે
ને હું જોઉં છું તો
દૂર દૂર તણાયે જાય છે એ દીપસમૂહ
વહેતાં નીરની પ્રતિચ્છાયા
મારાં વિહ્વળ લોચનમાં તરે છે
અણસાર આવતાં જ
દક્ષિણ કરની તર્જની
અવશપણે ત્યાં જઈને ઊભી રહે છે
અને ટેરવા પર ઊપસી આવે છે.
દ્વાદશ સૂર્યથી આલોકિત
એક અશ્રુદ્વીપ
તેના ફરતી ઘૂમરીઓ લઈને
માલિની પેઠે
મારે વહી વહીને
રિક્ત થવાનું હોય છે, ક્રમશઃ
ગોધૂલિવેળાએ
સીમમાંથી પાછી વળતી ગ્રામવધૂઓ
માલિનીના વહેણમાં
પોતાના પગ ઝબોળીને બેઠી હોય
ચાસટિયાનો ભારો રેતીના ભાઠામાં ઉતારીને
ખળખળતી વાતોમાં
ઓસરતી જતી સંધ્યાનું પણ
ઓસાણ ન રહે ટીખળ વચ્ચે
સામે ભગવાન શિવના મંદિરમાંથી
તન્મય, આરાત્રિક સ્વર વહે પૂજારીનો
ઝાલરનો રણઝણાટ, શંખધ્વનિ ને ઘંટાર...
પેલી ગ્રામવધૂઓ
એકાએક ઊઠીને ચાલવા માંડે
ધણ અને ઘરનું સ્મરણ થતાં..
હું ય ઊઠું છું.
વહું છું તારા તરફ
પલકવારમાં જ
મારી આસપાસના અન્ય સંદર્ભો
ઘેરી લે છે મને, આ નદીની જેમ
નદીએ સંદર્ભો વચ્ચે ઘેરાઈ ઘેરાઈને
રિક્ત થવાનું હોય છે, ક્રમશઃ
hunye mara gamni waheti malinithi
wishesh kai nathi, priy kawi
nadiye wahi wahine
rikt thawanun hoy chhe, krmash
ashaDh—shrawanno uchhaal
ne teni be kanthane lagti chhalak
hun joun satat
ne samai jaun deergh be bahu wachche
pratiksharat sambharnaone
atli moklash mali rahe chhe
e pan kyan ochhun chhe,priy?
phari pachho e ja
samthal
wahi jato ksheen prawah
timir—tadrup
pratyek udas gherati sanje
achharatun jawanun, Dukatun jawanun
malinine tere ubhelan
pelan asankhya ghar
araw atakalni mudraman dekhay chhe
dhime dhime
gharegharna deep pragatwa manDya chhe
jalman
enan shat shat pratibimb jhilay chhe
ne hun joun chhun to
door door tanaye jay chhe e dipasmuh
wahetan nirni pratichchhaya
maran wihwal lochanman tare chhe
ansar awtan ja
dakshin karni tarjani
awashapne tyan jaine ubhi rahe chhe
ane terwa par upsi aawe chhe
dwadash surythi alokit
ek ashrudwip
tena pharti ghumrio laine
malini pethe
mare wahi wahine
rikt thawanun hoy chhe, krmash
godhuliwelaye
simmanthi pachhi walti gramwdhuo
malinina wahenman
potana pag jhaboline bethi hoy
chasatiyano bharo retina bhathaman utarine
khalakhalti watoman
osarti jati sandhyanun pan
osan na rahe tikhal wachche
same bhagwan shiwna mandirmanthi
tanmay, aratrik swar wahe pujarino
jhalarno ranajhnat, shankhadhwani ne ghantar
peli gramwdhuo
ekayek uthine chalwa manDe
dhan ane gharanun smran thatan
hun ya uthun chhun
wahun chhun tara taraph
palakwarman ja
mari aspasna anya sandarbho
gheri le chhe mane, aa nadini jem
nadiye sandarbho wachche gherai gheraine
rikt thawanun hoy chhe, krmash
hunye mara gamni waheti malinithi
wishesh kai nathi, priy kawi
nadiye wahi wahine
rikt thawanun hoy chhe, krmash
ashaDh—shrawanno uchhaal
ne teni be kanthane lagti chhalak
hun joun satat
ne samai jaun deergh be bahu wachche
pratiksharat sambharnaone
atli moklash mali rahe chhe
e pan kyan ochhun chhe,priy?
phari pachho e ja
samthal
wahi jato ksheen prawah
timir—tadrup
pratyek udas gherati sanje
achharatun jawanun, Dukatun jawanun
malinine tere ubhelan
pelan asankhya ghar
araw atakalni mudraman dekhay chhe
dhime dhime
gharegharna deep pragatwa manDya chhe
jalman
enan shat shat pratibimb jhilay chhe
ne hun joun chhun to
door door tanaye jay chhe e dipasmuh
wahetan nirni pratichchhaya
maran wihwal lochanman tare chhe
ansar awtan ja
dakshin karni tarjani
awashapne tyan jaine ubhi rahe chhe
ane terwa par upsi aawe chhe
dwadash surythi alokit
ek ashrudwip
tena pharti ghumrio laine
malini pethe
mare wahi wahine
rikt thawanun hoy chhe, krmash
godhuliwelaye
simmanthi pachhi walti gramwdhuo
malinina wahenman
potana pag jhaboline bethi hoy
chasatiyano bharo retina bhathaman utarine
khalakhalti watoman
osarti jati sandhyanun pan
osan na rahe tikhal wachche
same bhagwan shiwna mandirmanthi
tanmay, aratrik swar wahe pujarino
jhalarno ranajhnat, shankhadhwani ne ghantar
peli gramwdhuo
ekayek uthine chalwa manDe
dhan ane gharanun smran thatan
hun ya uthun chhun
wahun chhun tara taraph
palakwarman ja
mari aspasna anya sandarbho
gheri le chhe mane, aa nadini jem
nadiye sandarbho wachche gherai gheraine
rikt thawanun hoy chhe, krmash
સ્રોત
- પુસ્તક : છુટ્ટી મૂકી વીજ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 120)
- સર્જક : મનોહર ત્રિવેદી
- પ્રકાશક : જનપદ પ્રકાશન
- વર્ષ : 1998