બાપડા કાળિયાને શી ખબર

કે આપણાથી શૂરાતન ના થાય?

ગાયના ગૂડા ખાઈને વકરેલો

એ તો હાઉ...હાઉ...કરતો

વીજળીવેગે દોડી,

દીપડાની જેમ તૂટી પડ્યો,

એણે તો બસ ગળચી પકડી રહેંસી કાઢ્યો મોતિયાને –

એનો દૂધનો કટોરો ઢોળાયો ચોકમાં,

એના ગોલપટ્ટાનાં મોતી વેરાણાં ધૂળમાં,

એની લહ...લહ...નીકળી ગઈ વેંત લાંબી જીભ.

મોઢામાંથી ફીણના પરપોટા ફૂલવા લાગ્યા

ને ફૂટવા લાગ્યા.

ગામ આખ્ખું વળ્યું ટોળે :

‘ઢેડાંનો કોહ્યલો કાળિયો...

બાપડા મોતિયાને ફાડી ખાધો.

હેંડો બધાં –

હાળાં ફાટી ગ્યાં કૂતરાંય આ તો!’

ને કાળિયાની પૂંઠે પડ્યાં

કણબાં ને કોળાં ને ભા ને બાપુ.

ભાલા ને બરછી ને દાંતી ને ડાંગ.

ને થયું દળકટક ને ધિંગાણું!

પણ કાળિયો તો જાણે કાળ,

એ તો ધોડ્યો જાય ઊભી કોતરે...

પૂંઠે કંઈ કેટલાંય ગોટમણાં ખાય

ને ચાટે ધૂળ.

પણ કાળિયો તો કાળિયારની જેમ

બસ ધોડ્યે જાય, ધોડ્યે જાય...

કહેવતમાં કીધું છે કે ભાંગી ધા ઢેઢવાડે જાય –

ધિંગાણું તો થાકીને ફર્યું પાછું

ને વીફર્યું વાસમાં.

નળિયાં પર પડે ધબાધબ લાકડીઓ.

ઝૂડી લેંખડી ને ઝૂડી પેંપળી,

ઝૂડી શિકોતરીની દેરી ને ફોડી પૂર્વજિયાંની માટલી.

ઝૂડી મેઠલી ને ઝૂડી માંનડી,

ઝૂડ્યો ધૂળિયો ને ઝૂડ્યો પરમો.

ખમા! બાપા ખમા!

કાળિયો તો જનાવર

પણ તમે તો મનખાદેવ.

બાપડા કાળિયાને શી ખબર

અમારાથી શૂરાતન ના થાય?

bapDa kaliyane shi khabar

ke apnathi shuratan na thay?

gayna guDa khaine wakrelo

e to hau hau karto

wijliwege doDi,

dipDani jem tuti paDyo,

ene to bas galchi pakDi rahensi kaDhyo motiyane –

eno dudhno katoro Dholayo chokman,

ena golpattanan moti weranan dhulman,

eni lah lah nikli gai went lambi jeebh

moDhamanthi phinna parpota phulwa lagya

ne phutwa lagya

gam akhkhun walyun tole ha

‘DheDanno kohylo kaliyo

bapDa motiyane phaDi khadho

henDo badhan –

halan phati gyan kutranya aa to!’

ne kaliyani punthe paDyan

kanban ne kolan ne bha ne bapu

bhala ne barchhi ne danti ne Dang

ne thayun dalaktak ne dhinganun!

pan kaliyo to jane kal,

e to dhoDyo jay ubhi kotre

punthe kani ketlanya gotamnan khay

ne chate dhool

pan kaliyo to kaliyarni jem

bas dhoDye jay, dhoDye jay

kahewatman kidhun chhe ke bhangi dha DheDhwaDe jay –

dhinganun to thakine pharyun pachhun

ne wipharyun wasman

naliyan par paDe dhabadhab lakDio

jhuDi lenkhDi ne jhuDi pempli,

jhuDi shikotrini deri ne phoDi purwajiyanni matli

jhuDi methli ne jhuDi mannDi,

jhuDyo dhuliyo ne jhuDyo parmo

khama! bapa khama!

kaliyo to janawar

pan tame to mankhadew

bapDa kaliyane shi khabar

amarathi shuratan na thay?

bapDa kaliyane shi khabar

ke apnathi shuratan na thay?

gayna guDa khaine wakrelo

e to hau hau karto

wijliwege doDi,

dipDani jem tuti paDyo,

ene to bas galchi pakDi rahensi kaDhyo motiyane –

eno dudhno katoro Dholayo chokman,

ena golpattanan moti weranan dhulman,

eni lah lah nikli gai went lambi jeebh

moDhamanthi phinna parpota phulwa lagya

ne phutwa lagya

gam akhkhun walyun tole ha

‘DheDanno kohylo kaliyo

bapDa motiyane phaDi khadho

henDo badhan –

halan phati gyan kutranya aa to!’

ne kaliyani punthe paDyan

kanban ne kolan ne bha ne bapu

bhala ne barchhi ne danti ne Dang

ne thayun dalaktak ne dhinganun!

pan kaliyo to jane kal,

e to dhoDyo jay ubhi kotre

punthe kani ketlanya gotamnan khay

ne chate dhool

pan kaliyo to kaliyarni jem

bas dhoDye jay, dhoDye jay

kahewatman kidhun chhe ke bhangi dha DheDhwaDe jay –

dhinganun to thakine pharyun pachhun

ne wipharyun wasman

naliyan par paDe dhabadhab lakDio

jhuDi lenkhDi ne jhuDi pempli,

jhuDi shikotrini deri ne phoDi purwajiyanni matli

jhuDi methli ne jhuDi mannDi,

jhuDyo dhuliyo ne jhuDyo parmo

khama! bapa khama!

kaliyo to janawar

pan tame to mankhadew

bapDa kaliyane shi khabar

amarathi shuratan na thay?