(રાગ : નટનારાયણ)
દેવકી ઉવાચ -
“ધંન જશોદા, ધંન જશોદા, વણપ્રસવે થઈ માતા;
કોનું સાંચ્યું કોણ ખાય? લખ્યા લેખ વિધાતા. ધંન૦
કીડી સાંચે ને તીતર ખાયે, તેમ થયું આજ મારે;
એક રાતની હું નહીં માતા, પરઘેર પુત્ર પધારે.
નંદ-નંદિની નાથ લાવશે તેથી શું સુખ-સુખ થાશે?
દીઠી તે ભાઈ! દેવની લીલા, જશોદાઘેર ગીત ગવાશે.
ઘમક ઘૂઘરી ઠમક ઠેકડે, સુત ગોપીઘેર રમશે;
હું અપરાધણ હરખે હણાઈ, વિજોગ પુત્રનો દમશે.
કાલાં કાલાં વચન વહાલાનાં, જશોદાજી સાંભળશે;
બાર માસ ચોમાસું મારે, વિજોગ નૈણે ગળશે.
મારે બારણે બેઠા રખેવાળ રાક્ષસ જેવા મદમાતા;
ગોપીને ઘેર ગુણીજન ગાશે, બારણે તોરણ હાથા,
મળવા આવશે ભાઈ-ભોજાઈ, જશોદાનો ધંન સુખદહાડો;
મારે કંસભાઈ ધાઈ આવશે, કરમાં ખડગ ઉઘાડો.
સગી માતા તે નંદની નારી, હું આશરે મોહો-બોલી;
સાંભળ્યું ક્યહીં, પોપટી પ્રસવે, સુતને હુલાવે હોલી?
પધારો આતા, મહિયારી માતા, જીવજો ગૌ ચારી;
આ મોહન મુખડે કહીંયે કહેશો, મુજને ‘માતા મારી?’
(રાગ : નટદેશી)
'ગોકુળ પધારો હો બાળક બાઢુઆ;
લોકના બોલ સહેજો હો મીઠા પાડુઆ;
વન રડવડજો હો પગે નહિ ખાસડી;
આતા ઊછરજો હો પી પી છાશડી. -ગોકુળ૦
મીઠાજીનાં મીઠડાં હો કરી જાઉં મરી;
શામળા સલૂણા હો કહીં મળશું ફરી?
કઠિણ દીસે હો પુરુષતણાં હૈયાં;
પરઘેર જાય હો મૂકવાને છૈયાં. -ગોકુળ૦
વસુદેવ બોલ્યા હો, ‘ઘરુણી ઘેલી થઈ;
આપ અર્ભકને હો, વેળા તો વહી ગઈ.’
રુદયા ચાંપી હો પુત્ર આગળ ધર્યો;
ધન દેહ માનુષી હો, પ્રાણ નવ નીસર્યો. -ગોકુળ૦
થમણી લીધી હો દેવકી રાંકની;
જેમ કોઈ કાઢી લે હો કીકી આંખની,
‘નાથજી મારા હો, ન આવશો નાંખી જી;
લોક બે રાખજો હો સોંપતાં સાખી જી. -ગોકુળ૦
ગોપ વડાર્યા હો પુત્ર આપશે નહીં.’
વસુદેવ બોલ્યા હો, ‘શીખ વીસરી ગઈ?'
અકળ પુરુષને હો ઊચલી લીધા ધરી;
વસુદેવ ચાલ્યા હો રોતી રહી સુંદરી. -ગોકુળ૦
(દશમસ્કંધ.-ક ૧૪-૧પ)
(rag ha natnarayan)
dewki uwach
“dhann jashoda, dhann jashoda, wanapraswe thai mata;
konun sanchyun kon khay? lakhya lekh widhata dhann0
kiDi sanche ne titar khaye, tem thayun aaj mare;
ek ratni hun nahin mata, pargher putr padhare
nand nandini nath lawshe tethi shun sukh sukh thashe ?
dithi te bhai! dewni lila, jashodagher geet gawashe
dhamak ghudhri thamak thekDe, sut gopigher ramshe;
hun apradhan harkhe hanai, wijog putrne damshe
kalan kalan wachan wahalanan, jashodaji sambhalshe;
bar mas chemasun mare, wijog naine galshe
mare barne betha rakhewal rakshas jewa madmata;
gopine gher gunijan gashe, barne toran hatha,
malwa awshe bhai bhojai, jashodano dhann sukhadhaDo;
mare kansbhai dhai awshe,karman khaDag udhaDo
sagi mata te nandni nari, hun ashre moho boli;
sabhalyun kyheen, popti praswe, sutne hulawe holi?
padharo aata, mahiyari mata, jiwjo gau chari;
a mohan mukhDe kahiye kahesho, mujne ‘mata mari?’
(rag ha natdeshi)
gokul padharo ho balak baDhua;
lokana bol sahejo ho mitha paDua;
wan raDawaDjo ho page nahi khasDi;
ata uchharjo ha pi pi chhashDi gokul0
mithajinan mithDan ho kari jaun mari;
shamla saluna ho kahin malashun phari?
kathin dise ho purushatnan haiyan;
pargher jay ho mukwane chhaiyan gokul0
wasudew bolya ho, ‘gharuni gheli thai;
ap arbhakne ho, wela to wahi gai ’
rudya champi ho putr aagal dharyo;
dhan deh manushi ho, pran naw nisaryo gokul0
thamni lidhi ho dewki rankni;
jem koi kaDhi le ho kiki ankhni,
‘nathji mara ho, na awsho nankhi jee;
lok be rakhjo ho somptan sakhiji gokul0
gop waDarya ho putr apshe nahin ’
wasudew bolya ho, ‘sheekh wisri gai ?
akal purushne ho unchli lidha dhari;
wasudew chalya ho roti rahi sundri gokul0
(dashmaskandh ka 14 1pa)
(rag ha natnarayan)
dewki uwach
“dhann jashoda, dhann jashoda, wanapraswe thai mata;
konun sanchyun kon khay? lakhya lekh widhata dhann0
kiDi sanche ne titar khaye, tem thayun aaj mare;
ek ratni hun nahin mata, pargher putr padhare
nand nandini nath lawshe tethi shun sukh sukh thashe ?
dithi te bhai! dewni lila, jashodagher geet gawashe
dhamak ghudhri thamak thekDe, sut gopigher ramshe;
hun apradhan harkhe hanai, wijog putrne damshe
kalan kalan wachan wahalanan, jashodaji sambhalshe;
bar mas chemasun mare, wijog naine galshe
mare barne betha rakhewal rakshas jewa madmata;
gopine gher gunijan gashe, barne toran hatha,
malwa awshe bhai bhojai, jashodano dhann sukhadhaDo;
mare kansbhai dhai awshe,karman khaDag udhaDo
sagi mata te nandni nari, hun ashre moho boli;
sabhalyun kyheen, popti praswe, sutne hulawe holi?
padharo aata, mahiyari mata, jiwjo gau chari;
a mohan mukhDe kahiye kahesho, mujne ‘mata mari?’
(rag ha natdeshi)
gokul padharo ho balak baDhua;
lokana bol sahejo ho mitha paDua;
wan raDawaDjo ho page nahi khasDi;
ata uchharjo ha pi pi chhashDi gokul0
mithajinan mithDan ho kari jaun mari;
shamla saluna ho kahin malashun phari?
kathin dise ho purushatnan haiyan;
pargher jay ho mukwane chhaiyan gokul0
wasudew bolya ho, ‘gharuni gheli thai;
ap arbhakne ho, wela to wahi gai ’
rudya champi ho putr aagal dharyo;
dhan deh manushi ho, pran naw nisaryo gokul0
thamni lidhi ho dewki rankni;
jem koi kaDhi le ho kiki ankhni,
‘nathji mara ho, na awsho nankhi jee;
lok be rakhjo ho somptan sakhiji gokul0
gop waDarya ho putr apshe nahin ’
wasudew bolya ho, ‘sheekh wisri gai ?
akal purushne ho unchli lidha dhari;
wasudew chalya ho roti rahi sundri gokul0
(dashmaskandh ka 14 1pa)
સ્રોત
- પુસ્તક : કાવ્ય સંચય ૧ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 115)
- સંપાદક : અનંતરાય રાવળ , હીરા પાઠક
- પ્રકાશક : ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ
- વર્ષ : 1981