કાચબો તો ક્યારનો સૂકોસૂકો પડ્યો રહ્યો તો હૈડિયા જેવો પથ્થરનો મહિનો માસથી અને અગાશીઓ તો જાણે કે ટાંકાની બળબળતી જીભો જ હોય એમ ખાલીખમ પડી રહેતી હતી બપોરે જડબા જેવા ઓરડાઓના બારણામાંથી નીકળીને આખીલમ અને ડામર ઓગળતો હતો હજી રહીસહી જાડી લાળ થઈને.

બાએ કયું’તું ખરું

કે કાચબા પછી ટાંકાની ભીંત પર માછલું દેખાશે અને ટોર્ચ ફેંકીને જરા ધ્યાનથી જોતાં રહેવું કેમકે ખાલી તો ના થઈ જવા દેવાય ટાંકાને પણ આમ આ કારમા દુકાળમાં, કોને ખબર, કે ભીંતો એ ભેદી ટાંકાની ઊઘડતી જશે આમ આ ટોર્ચના કુંડાળામાં અને આ આમ પછી માછલા પછી મગર, હિપોપોટેમસ અને બાનેયે નહીં ખબર હોય બરાબર કે આમ જળઘોડો ઊડડતો આવશે ટાંકાની ઊંડી ભીંતો પર બેબાકળી આંખો સામે ટોર્ચની. કોને ખબર કે આ આમ ટાંકાની ભીંત પરનો જળઘોડો તો કોણ જાણે કોણે ટાંક્યો હશે ને હતો જ આ વરસો, વીસીઓ, સદીઓથી ત્યાં જ પાણીમાં જ અને ઊંડે અને આ આમ કારમા દુકાળમાં ટાંકું ઊંડું ને ઊંડું ઊઘડ્યે જ જતાં ભીંતોમાં કારમી ગુફાઓમાં રહેતા ઘોડાઓ હણહણશે ડોલો ભરીને અને ચપળ ચિત્તાઓ.

હવે તો એવી બીક પેસી ગઈ છે ઊંડે કે ખૂબ તરસ્યા થઈ, દોરડા પર છેલ્લા દોરડાની મડાગાંઠ વાળવા જતાં સદેવંત સાવળિંગાની વારતામાં આવે તેવી પે’લી રાતની કામણી ગાંઠ ઊઘડી જશે અને પછી લપટી ગરગડી પરથી ભીનું દોરડું ખેચતાં અંદરથી ડોલ ભરીને આંધળાં, ઊંધાં, તરફડતાં નરમ ચામાચીડિયાં ડોલ ભરીને અરેરે નીકળી આવશે ઊંડા, અજાણ્યા આ ખાલીખમ થતા જતા ભૈરવ ટાંકામાંથી.

આ દુકાળના અણધારેલા વખતમાં, ખાલીખમ આકાશ અને તાવે ધગતી દિશાઓ ખાલીખમ બપોરે અગાશીઓમાં થઈ અજાણ્યા રસ્તે થતીકને ગરકી જાય છે ટાંકામાં છેક અંદર અને ભીંતો પર સદીઓથી સૂતા તે જાગી જશે, કદાચ છે ને, આ ચપળ ચિત્તાઓ કે માછલાં.

ગળામાં તો સોસ પડે છે ક્યારનો અને તાવે ધખે છે તાળવાં પણ હવે તો હિમ્મત નથી ચાલતી ટાંકામાં બીજી ડોલ ઉતારવાની. વળી થાકેલા હાથમાંથી દોરડું સરી પડતાં તળીએ પહોંચેલી ડોલને કાઢવા લોઢાની બિલાડીને અંદર ઉતારી તો ચપળ ચિત્તાઓ કરી ઊઠ્યા નફ્ફટ સિસકારા અને ટોર્ચ તો ફેંકતા પણ શરમ આવે આપડને છતાં ડોલ કાઢવાને પાછી લોઢાની બિલાડી ઊંચી ખેંચવી કે કેમ? આ દુકાળના અણધારેલા વખતમાં, કદાચ છે ને, એનો ભય પણ લાગે છે કે લોઢાની બિલાડીઓને શંકાની ભેદી ભીંતોની અણધારેલી ગુફાઓમાં સોનાનાં બચ્ચાં આવ્યાં.

જોકે લીંપણ પણ ઊખડી ગયું છે ને સુક્કી હવામાં તરાડો તરાડો કંઈ થઈ ગઈ છે ઓરડાઓમાં તે જરાયે સારું નથી લાગતું પણ તરાડોમાંથી જંતુ જીવાત નીકળ્યા જ કરે તોયે શું થઈ શકે? નળ તો જરા ટપકે અને વાંકી વળેલી ધાતુની ધગતી ચકલી તળે ડોલ મૂકો ના મૂકો ત્યાં તો ટપકી ટપકી નીતરતુંય બંધ થઈ જાય પાણી. તેમાં આ લીંપણ કોણ કરવા બેસે ને તરાડો તરાડો થઈ જાય, છતાં

તરસ તે તરસ? જાણે ગળામાંથી ખેંચાઈ ગઈ રાતે તે ભમ્મરો વચ્ચે મોડી સવારે ડૂચો થઈને ચાદર જેવી પડી રહી ખરડાયેલા મોં પર ને નાકના બેયે નસકોરાંમાં ઊંડે સુધી ઘૂસી ગઈ, સુકાયલી તરસ હોઠ પર કોરીકટ તરસ. બધાય કડક હોઠોની વચ્ચે થઈ બળાત્કારે રેડાઈ જાણે ગળાં સોંસરી ક્યાંયે ઊંડે તરસ. જાણે ડૂંટીમાંથી ફુવારો થઈને અથડાઈ વીજળીના બલ્બ સુધી અધ્ધર તરસ.

હવે તો ટાંકામાં પાણી ખૂટવા જ આવ્યું હશે અને વેમ પણ પેસી ગયા છે કેટલા મનમાં કે કાચબા પછી માછલા પછી નીકળશે જીવતી વ્હેલો ને શું બબડાટ? પણ યાદ છે બરાબર, ને આ વ્હેમ નથી કંઈ, કે બાએ ક્યું’તું, બરાબર યાદ છે કે, જો આમ ટાંકું ખાલીખમ થઈ જાય તો, બાયે જરૂર કયું’તું, કે ના ના, કંઈ વાત નથી જળઘોડાની ને ચિત્તાની ને ફોસલાવવાની વાતો નથી, પણ ખરેખર આ તો, જો ટાંકું ખાલીખમ થઈ જ ગયું કદાચિત આ કારમા દુકાળમાં તો તો અંદરથી ભીંતોમાંથી ને તળિયેથી મહિનાદાડામાં તો કંઈ કેટલીયે કીડીઓ થઈ જશે ને પછી તો ઊભરાશે ટાંકું ભરીને કંઈ કેટકેટલી કીડીઓ કંઈ ટાંકું ભરીને ને છેક પાયામાંથી ઘરના જ ને ઓરડાઓમાં ને જીભો જેવી ખાલીખમ અગાશીઓમાં ને લપટી ગરગડી પર લાંબા દોરડાઓ લટકતા હોય ત્યાંયે ને બધે કીડીઓ જ કીડીઓ, કીડીઓ જ કીડીઓ, કીડીઓ જ કીડીઓ, કીડીઓ જ કીડીઓ.

kachbo to kyarno sukosuko paDyo rahyo to haiDiya jewo paththarno mahino masthi ane agashio to jane ke tankani balabalti jibho ja hoy em khalikham paDi raheti hati bapore jaDba jewa orDaona barnamanthi nikline akhilam ane Damar ogalto hato haji rahishi jaDi lal thaine

baye kayun’tun kharun

ke kachba pachhi tankani bheent par machhalun dekhashe ane torch phenkine jara dhyanthi jotan rahewun kemke khali to na thai jawa deway tankane pan aam aa karma dukalman, kone khabar, ke bhinto e bhedi tankani ughaDti jashe aam aa torchna kunDalaman ane aa aam pachhi machhla pachhi magar, hipopotemas ane baneye nahin khabar hoy barabar ke aam jalghoDo uDaDto awshe tankani unDi bhinto par bebakli ankho same torchni kone khabar ke aa aam tankani bheent parno jalghoDo to kon jane kone tankyo hashe ne hato ja aa warso, wisio, sadiothi tyan ja paniman ja ane unDe ane aa aam karma dukalman tankun unDun ne unDun ughaDye ja jatan bhintoman karmi guphaoman raheta ghoDao hanahanshe Dolo bharine ane chapal chittao

hwe to ewi beek pesi gai chhe unDe ke khoob tarasya thai, dorDa par chhella dorDani maDaganth walwa jatan sadewant sawlingani wartaman aawe tewi pe’li ratni kamni ganth ughDi jashe ane pachhi lapti garagDi parthi bhinun doraDun khechtan andarthi Dol bharine andhlan, undhan, taraphaDtan naram chamachiDiyan Dol bharine arere nikli awshe unDa, ajanya aa khalikham thata jata bhairaw tankamanthi

a dukalna andharela wakhatman, khalikham akash ane tawe dhagti dishao khalikham bapore agashioman thai ajanya raste thatikne garki jay chhe tankaman chhek andar ane bhinto par sadiothi suta te jagi jashe, kadach chhe ne, aa chapal chittao ke machhlan

galaman to sos paDe chhe kyarno ane tawe dhakhe chhe talwan pan hwe to himmat nathi chalti tankaman biji Dol utarwani wali thakela hathmanthi doraDun sari paDtan taliye pahoncheli Dolne kaDhwa loDhani bilaDine andar utari to chapal chittao kari uthya naphphat siskara ane torch to phenkta pan sharam aawe apaDne chhatan Dol kaDhwane pachhi loDhani bilaDi unchi khenchwi ke kem? aa dukalna andharela wakhatman, kadach chhe ne, eno bhay pan lage chhe ke loDhani bilaDione shankani bhedi bhintoni andhareli guphaoman sonanan bachchan awyan

joke limpan pan ukhDi gayun chhe ne sukki hawaman taraDo taraDo kani thai gai chhe orDaoman te jaraye sarun nathi lagatun pan taraDomanthi jantu jiwat nikalya ja kare toye shun thai shake? nal to jara tapke ane wanki waleli dhatuni dhagti chakli tale Dol muko na muko tyan to tapki tapki nitartunya bandh thai jay pani teman aa limpan kon karwa bese ne taraDo taraDo thai jay, chhatan

taras te taras? jane galamanthi khenchai gai rate te bhammro wachche moDi saware Ducho thaine chadar jewi paDi rahi kharDayela mon par ne nakna beye naskoranman unDe sudhi ghusi gai, sukayli taras hoth par korikat taras badhay kaDak hothoni wachche thai balatkare reDai jane galan sonsri kyanye unDe taras jane Duntimanthi phuwaro thaine athDai wijlina balb sudhi adhdhar taras

hwe to tankaman pani khutwa ja awyun hashe ane wem pan pesi gaya chhe ketla manman ke kachba pachhi machhla pachhi nikalshe jiwti whelo ne shun babDat? pan yaad chhe barabar, ne aa whem nathi kani, ke baye kyun’tun, barabar yaad chhe ke, jo aam tankun khalikham thai jay to, baye jarur kayun’tun, ke na na, kani wat nathi jalghoDani ne chittani ne phoslawwani wato nathi, pan kharekhar aa to, jo tankun khalikham thai ja gayun kadachit aa karma dukalman to to andarthi bhintomanthi ne taliyethi mahinadaDaman to kani ketliye kiDio thai jashe ne pachhi to ubhrashe tankun bharine kani ketketli kiDio kani tankun bharine ne chhek payamanthi gharna ja ne orDaoman ne jibho jewi khalikham agashioman ne lapti garagDi par lamba dorDao latakta hoy tyanye ne badhe kiDio ja kiDio, kiDio ja kiDio, kiDio ja kiDio, kiDio ja kiDio

kachbo to kyarno sukosuko paDyo rahyo to haiDiya jewo paththarno mahino masthi ane agashio to jane ke tankani balabalti jibho ja hoy em khalikham paDi raheti hati bapore jaDba jewa orDaona barnamanthi nikline akhilam ane Damar ogalto hato haji rahishi jaDi lal thaine

baye kayun’tun kharun

ke kachba pachhi tankani bheent par machhalun dekhashe ane torch phenkine jara dhyanthi jotan rahewun kemke khali to na thai jawa deway tankane pan aam aa karma dukalman, kone khabar, ke bhinto e bhedi tankani ughaDti jashe aam aa torchna kunDalaman ane aa aam pachhi machhla pachhi magar, hipopotemas ane baneye nahin khabar hoy barabar ke aam jalghoDo uDaDto awshe tankani unDi bhinto par bebakli ankho same torchni kone khabar ke aa aam tankani bheent parno jalghoDo to kon jane kone tankyo hashe ne hato ja aa warso, wisio, sadiothi tyan ja paniman ja ane unDe ane aa aam karma dukalman tankun unDun ne unDun ughaDye ja jatan bhintoman karmi guphaoman raheta ghoDao hanahanshe Dolo bharine ane chapal chittao

hwe to ewi beek pesi gai chhe unDe ke khoob tarasya thai, dorDa par chhella dorDani maDaganth walwa jatan sadewant sawlingani wartaman aawe tewi pe’li ratni kamni ganth ughDi jashe ane pachhi lapti garagDi parthi bhinun doraDun khechtan andarthi Dol bharine andhlan, undhan, taraphaDtan naram chamachiDiyan Dol bharine arere nikli awshe unDa, ajanya aa khalikham thata jata bhairaw tankamanthi

a dukalna andharela wakhatman, khalikham akash ane tawe dhagti dishao khalikham bapore agashioman thai ajanya raste thatikne garki jay chhe tankaman chhek andar ane bhinto par sadiothi suta te jagi jashe, kadach chhe ne, aa chapal chittao ke machhlan

galaman to sos paDe chhe kyarno ane tawe dhakhe chhe talwan pan hwe to himmat nathi chalti tankaman biji Dol utarwani wali thakela hathmanthi doraDun sari paDtan taliye pahoncheli Dolne kaDhwa loDhani bilaDine andar utari to chapal chittao kari uthya naphphat siskara ane torch to phenkta pan sharam aawe apaDne chhatan Dol kaDhwane pachhi loDhani bilaDi unchi khenchwi ke kem? aa dukalna andharela wakhatman, kadach chhe ne, eno bhay pan lage chhe ke loDhani bilaDione shankani bhedi bhintoni andhareli guphaoman sonanan bachchan awyan

joke limpan pan ukhDi gayun chhe ne sukki hawaman taraDo taraDo kani thai gai chhe orDaoman te jaraye sarun nathi lagatun pan taraDomanthi jantu jiwat nikalya ja kare toye shun thai shake? nal to jara tapke ane wanki waleli dhatuni dhagti chakli tale Dol muko na muko tyan to tapki tapki nitartunya bandh thai jay pani teman aa limpan kon karwa bese ne taraDo taraDo thai jay, chhatan

taras te taras? jane galamanthi khenchai gai rate te bhammro wachche moDi saware Ducho thaine chadar jewi paDi rahi kharDayela mon par ne nakna beye naskoranman unDe sudhi ghusi gai, sukayli taras hoth par korikat taras badhay kaDak hothoni wachche thai balatkare reDai jane galan sonsri kyanye unDe taras jane Duntimanthi phuwaro thaine athDai wijlina balb sudhi adhdhar taras

hwe to tankaman pani khutwa ja awyun hashe ane wem pan pesi gaya chhe ketla manman ke kachba pachhi machhla pachhi nikalshe jiwti whelo ne shun babDat? pan yaad chhe barabar, ne aa whem nathi kani, ke baye kyun’tun, barabar yaad chhe ke, jo aam tankun khalikham thai jay to, baye jarur kayun’tun, ke na na, kani wat nathi jalghoDani ne chittani ne phoslawwani wato nathi, pan kharekhar aa to, jo tankun khalikham thai ja gayun kadachit aa karma dukalman to to andarthi bhintomanthi ne taliyethi mahinadaDaman to kani ketliye kiDio thai jashe ne pachhi to ubhrashe tankun bharine kani ketketli kiDio kani tankun bharine ne chhek payamanthi gharna ja ne orDaoman ne jibho jewi khalikham agashioman ne lapti garagDi par lamba dorDao latakta hoy tyanye ne badhe kiDio ja kiDio, kiDio ja kiDio, kiDio ja kiDio, kiDio ja kiDio