સમઝ્યા વિના રે સુખ નહિ જંતને રે;
વસ્તુગતિ કેમ કરી લેવરાય?
આપે દરસે રે આપમાં આતમા,
હુંપદ સહેજે સહેજે રે જાય.
દસ મણ વહ્નિ રે લખીયે કાગળે,
તે લઈ અરીમાં અરપાય;
અલગી ઉષ્ણની રે, અરી નથી દાઝતું,
રતી એક સાચે પાવક અરી થાય.
પારસ વિના રે જે ધાતુ ધાતુ છે,
તેનું કાંઈ હેમ ન થાય
ત્યમ સમઝ્યા વિણ રે જે સાધન કરે,
તેની કાંઈ જીવદશા નવ જાય.
રવિ રવિ કીધે રે રજની નહિ ટળે,
અંધારુ તે ઊગ્યા પછી જાય;
ત્યમ રુદે રવિ ઊગ્યો રે ગુરુગમ જ્ઞાનનો,
તેને અંગે અજવાળું રે થાય.
તરસ ન છીપે રે જળ-જપના કર્યે,
‘ભોજન’ કહ્યે ન ભાંગે ભૂખ;
બ્રહ્મરસ પીધે રે તન તૃષ્ણા ટળે,
તેને અંગે આનંદ ને મહાસુખ
દ્વેત ટળીને રે અદ્વેત થઈ રહ્યા
વાણીરહિત છે એ વિચાર;
કહે અખો રે, તે સમઝ્યા ખરા,
સમઝ્યા છે પરાપરને પાર.
samajhya wina re sukh nahi jantne re;
wastugati kem kari lewray?
ape darse re apman aatma,
humpad saheje saheje re jay
das man wahni re lakhiye kagle,
te lai ariman arpay;
algi ushnni re, ari nathi dajhatun,
rati ek sache pawak ari thay
paras wina re je dhatu dhatu chhe,
tenun kani hem na thay
tyam samajhya win re je sadhan kare,
teni kani jiwadsha naw jay
rawi rawi kidhe re rajni nahi tale,
andharu te ugya pachhi jay;
tyam rude rawi ugyo re gurugam gyanno,
tene ange ajwalun re thay
taras na chhipe re jal japna karye,
‘bhojan’ kahye na bhange bhookh;
brahmras pidhe re tan trishna tale,
tene ange anand ne mahasukh
dwet taline re adwet thai rahya
wanirhit chhe e wichar;
kahe akho re, te samajhya khara,
samajhya chhe paraparne par
samajhya wina re sukh nahi jantne re;
wastugati kem kari lewray?
ape darse re apman aatma,
humpad saheje saheje re jay
das man wahni re lakhiye kagle,
te lai ariman arpay;
algi ushnni re, ari nathi dajhatun,
rati ek sache pawak ari thay
paras wina re je dhatu dhatu chhe,
tenun kani hem na thay
tyam samajhya win re je sadhan kare,
teni kani jiwadsha naw jay
rawi rawi kidhe re rajni nahi tale,
andharu te ugya pachhi jay;
tyam rude rawi ugyo re gurugam gyanno,
tene ange ajwalun re thay
taras na chhipe re jal japna karye,
‘bhojan’ kahye na bhange bhookh;
brahmras pidhe re tan trishna tale,
tene ange anand ne mahasukh
dwet taline re adwet thai rahya
wanirhit chhe e wichar;
kahe akho re, te samajhya khara,
samajhya chhe paraparne par
સ્રોત
- પુસ્તક : અખાની કવિતા (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 206)
- સંપાદક : કીર્તિદા શાહ
- પ્રકાશક : સાહિત્ય અકાદમી
- વર્ષ : 2009