વ્યોમના વિરહમાં સૂર્યએ શબ્દનો સંગ છોડી દીધો.
કરુણ રે કરુણ કૈં કિરણને ખેરતાં-વેરતાં દિવસ ચાલ્યા ગયા.
ઉદધિના કંપની ચમકમાં, પૃથ્વીના તૃણ ફૂટ્યા સ્પંદમાં, પુષ્પની ગંધમાં
પંખીના પિચ્છના કેશના રંધ્રમાં
ને હવા છંદમાં
એ ભળ્યાં-ઓગળ્યાં-વિસ્તર્યાં પ્હાડના પ્હાડ થૈ
ને
ઊંચી ડોકથી, ગગનથી કૈં નીચા, સૂર્યને જોઈને હાસ્યના હડકવામાં મચ્યાં.
સૂર્ય.
નિષ્કંપ.
દોડી રહ્યો.
જ્વાલમાં ભભૂકતો, કરુણ રે કરુણ ને તોય તે ચમકતા કિરણનો સ્વામી એ.
ઓ! નીચે, કૈં બીના કૈં બીના કૈં બીના એહવી ઘટી ગઈ, ઘટી ચૂકી.
જેહને પામવા ચોદિશાની ઊની લૂ મહીં આવતા સાવ ઝીણા ધીમા કંપમાં
કાન બોળી દીધા. (કાન કોણે બોળી દીધા? કર્તા સ્પષ્ટ નથી)
કિરણની જાળ આખ્ખી પ્રસારી, ઝુકાવી;
મહીં પૃથ્વીની સૃષ્ટિનો શબ્દ તોયે ફસાવ્યો ફસાયો નહિ.
કિરણ સૌ કરુણતાને ત્યજી
ઉદધિના કંપની ચમકમાં, પૃથ્વીના તૃણફૂટ્યા સ્પંદમાં પુષ્પની ગંધમાં
પંખીના પિચ્છના કેશના રંધ્રમાં
ને હવા છંદમાં
એટલાં હળી ગયાં;
— ભળી ગયાં!
બાકી જે કૈં રહ્યાં
એ બધાં
તડકીલું ટોળું થૈને ઊડ્યાં ઉપર ઊંચે ઊંચે પામવા—
સૂર્ય છે, શબ્દ છે, કિરણ છે, ઝાંઝવાં જેવડું ઉપરનું ઘાટીલું ગગન છે,
સૂર્યને
શબ્દનો, વ્યોમનો, કિરણનો વિરહ છે.
‘દોડવું’યે નથી, ‘ભભૂકવું’યે નથી.
દૃષ્ટિ
છે.
સૂર્ય અવકાશમાં
છે.
હજુ
છે.
તીવ્ર બ્રહ્માંડમાં સર્વથી પ્રથમ હાં સૂર્યના ગર્ભમાં ફરકતો શબ્દનો શ્વાસ—
wyomna wirahman surye shabdno sang chhoDi didho
karun re karun kain kiranne khertan wertan diwas chalya gaya
udadhina kampni chamakman, prithwina trin phutya spandman, pushpni gandhman
pankhina pichchhna keshna randhrman
ne hawa chhandman
e bhalyan ogalyan wistaryan phaDna phaD thai
ne
unchi Dokthi, gaganthi kain nicha, suryne joine hasyna haDakwaman machyan
surya
nishkamp
doDi rahyo
jwalman bhabhukto, karun re karun ne toy te chamakta kiranno swami e
o! niche, kain bina kain bina kain bina ehwi ghati gai, ghati chuki
jehne pamwa chodishani uni lu mahin aawta saw jhina dhima kampman
kan boli didha (kan kone boli didha? karta aspasht nathi)
kiranni jal akhkhi prasari, jhukawi;
mahin prithwini srishtino shabd toye phasawyo phasayo nahi
kiran sau karuntane tyji
udadhina kampni chamakman, prithwina trinphutya spandman pushpni gandhman
pankhina pichchhna keshna randhrman
ne hawa chhandman
etlan hali gayan;
— bhali gayan!
baki je kain rahyan
e badhan
taDkilun tolun thaine uDyan upar unche unche pamwa—
surya chhe, shabd chhe, kiran chhe, jhanjhwan jewaDun uparanun ghatilun gagan chhe,
suryne
shabdno, wyomno, kiranno wirah chhe
‘doDwun’ye nathi, ‘bhabhukwun’ye nathi
drishti
chhe
surya awkashman
chhe
haju
chhe
teewr brahmanDman sarwthi pratham han suryna garbhman pharakto shabdno shwas—
wyomna wirahman surye shabdno sang chhoDi didho
karun re karun kain kiranne khertan wertan diwas chalya gaya
udadhina kampni chamakman, prithwina trin phutya spandman, pushpni gandhman
pankhina pichchhna keshna randhrman
ne hawa chhandman
e bhalyan ogalyan wistaryan phaDna phaD thai
ne
unchi Dokthi, gaganthi kain nicha, suryne joine hasyna haDakwaman machyan
surya
nishkamp
doDi rahyo
jwalman bhabhukto, karun re karun ne toy te chamakta kiranno swami e
o! niche, kain bina kain bina kain bina ehwi ghati gai, ghati chuki
jehne pamwa chodishani uni lu mahin aawta saw jhina dhima kampman
kan boli didha (kan kone boli didha? karta aspasht nathi)
kiranni jal akhkhi prasari, jhukawi;
mahin prithwini srishtino shabd toye phasawyo phasayo nahi
kiran sau karuntane tyji
udadhina kampni chamakman, prithwina trinphutya spandman pushpni gandhman
pankhina pichchhna keshna randhrman
ne hawa chhandman
etlan hali gayan;
— bhali gayan!
baki je kain rahyan
e badhan
taDkilun tolun thaine uDyan upar unche unche pamwa—
surya chhe, shabd chhe, kiran chhe, jhanjhwan jewaDun uparanun ghatilun gagan chhe,
suryne
shabdno, wyomno, kiranno wirah chhe
‘doDwun’ye nathi, ‘bhabhukwun’ye nathi
drishti
chhe
surya awkashman
chhe
haju
chhe
teewr brahmanDman sarwthi pratham han suryna garbhman pharakto shabdno shwas—
સ્રોત
- પુસ્તક : પ્રથમ સ્નાન (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 23)
- સર્જક : ભૂપેશ અધ્વર્યુ
- સંપાદક : મૂકેશ વૈદ્ય, જયદેવ શુક્લ, રમણ સોની
- પ્રકાશક : ધીરેશ અધ્વર્યુ
- વર્ષ : 1986