
આ મણિલાલ કોણ હશે?
મણિલાલમાં વણખેડેલું ખેતર સૂતું સદીઓ ઓઢી,
મણિલાલની માટી ઝૂરે તરસે!
આ મણિલાલને ખેડ્યો હોય તો કેવું લાગે?
આમ જુઓ તો મણિલાલ તો વ્હેળા જેવો
ઝરણાં જેવો હરણાં જેવો તરણાં જેવો
તરબતરિયો!
મણિલાલમાં કોયલ બોલે કાળી
મણિલાલમાં ઊભા શ્રીવનમાળી!
મણિલાલને મળવું છે તો બેસો,
જોકે મણિલાલને મળવું અઘરું
મણિલાલમાં ભળવું અઘરું
અઘરું એને કળવું,
એનામાંથી અઘરું પાછાં વળવું!
મણિલાલ તો અર્થો ચાવે શબ્દો પીએ
આ મણિલાલને મળવા નદીઓ રુવે!
મણિલાલ તો સૂકા ઘાસની ગંજી
મણિલાલ તો ખોબેખોબા આગ
આ મણિલાલને સળગાવો તો કેવું લાગે?
મણિલાલ તો સ્વપ્ન વગરનો પ્રેમ-
કે પ્રેમ વગરનું સપનું છે?
મણિલાલ તો સાગર છે રઘવાયો
એના કાંઠા ઉપર
સ્પર્શ ભરેલાં રોમાંચોનાં વ્હાણ ઊભાં છે,
મણિલાલમાં જંગલ ફરતું
વાદળ તરતું,
મણિલાલને ચાખો તો એ ખારો ખારો લાગે!
આ મણિલાલમાં વૃક્ષો ઊગે, ખરે પાંદડાં!
પુષ્પો ખીલે, ઝાકળ ઝૂલે...
પણ મણિલાલમાં મોટે ભાગે મૃગજળ ભમતાં
લાગે!
આમ જુઓ તો મણિલાલ છે સાવ ઉદાસી
તાજો તાજો લાગે, પાછો વાસી વાસી!
આ મણિલાલને સૂંઘો તો સુંવાળો લાગે
મણિલાલમાં ઊંઘો તો બાવળિયું વાગે!
મણિલાલ તો અફવાઓમાં મળે
સવાર સાંજમાં ઢળે,
મણિલાલ તો માણસપાડી ચીસ
મણિલાલ પર સૌને રીસ!
મણિલાલને આવે ના મંજરીઓ
મણિલાલને માટે તોયે કન્યાઓ વ્રત કરતી!
મણિલાલમાં મોસમ જેવું કશું નથી
પણ મણિલાલમાં થાકીપાકી સદીઓ સૂતી છે!
મણિલાલમાં શલ્યા થૈને અહલ્યા સૂતી હશે?
કે મણિલાલની પદરજ માટે કોક ઝૂરતું હશે?
મણિલાલ તો પડછાયો છે, પડઘા જેવો!
મણિલાલ તો પથ્થર ઉપર પાણી
મણિલાલ તો પયગંબરની વાણી!
મણિલાલ તો આમ જુઓ તો કશે નથી ને કશું
નથી!
જોકે મણિલાલને મળવા માટે
ચાંદો સૂરજ ભમી રહ્યા છે,
ઝરણાં થૈને ઝમી રહ્યા છે પહાડો!
મણિલાલને મળવા માટે સુખ બિચારું ઝૂરે...
મણિલાલમાં ઝૂરી રહ્યો છે માણસભૂખ્યો માણસ!
મણિલાલમાં મણિલાલ પણ ક્યાં મળે છે?
મણિલાલને મળવા માટે ટોળાં ઊભાં આંસુ લૂછે,
મણિલાલને મળવું હોય તો બેસો
જોકે
મણિલાલને મળવા માટે
મણિલાલ પણ ટોળું થૈને ઊભો છે.
aa manilal kon hashe?
manilalman wankheDelun khetar sutun sadio oDhi,
manilalni mati jhure tarse!
a manilalne kheDyo hoy to kewun lage?
am juo to manilal to whela jewo
jharnan jewo harnan jewo tarnan jewo
tarabatariyo!
manilalman koyal bole kali
manilalman ubha shriwanmali!
manilalne malawun chhe to beso,
joke manilalne malawun agharun
manilalman bhalawun agharun
agharun ene kalawun,
enamanthi agharun pachhan walwun!
manilal to artho chawe shabdo piye
a manilalne malwa nadio ruwe!
manilal to suka ghasni ganji
manilal to khobekhoba aag
a manilalne salgawo to kewun lage?
manilal to swapn wagarno prem
ke prem wagaranun sapanun chhe?
manilal to sagar chhe raghwayo
ena kantha upar
sparsh bharelan romanchonan whan ubhan chhe,
manilalman jangal pharatun
wadal taratun,
manilalne chakho to e kharo kharo lage!
a manilalman wriksho uge, khare pandDan!
pushpo khile, jhakal jhule
pan manilalman mote bhage mrigjal bhamtan
lage!
am juo to manilal chhe saw udasi
tajo tajo lage, pachho wasi wasi!
a manilalne sungho to sunwalo lage
manilalman ungho to bawaliyun wage!
manilal to aphwaoman male
sawar sanjman Dhale,
manilal to manaspaDi chees
manilal par saune rees!
manilalne aawe na manjrio
manilalne mate toye kanyao wart karti!
manilalman mosam jewun kashun nathi
pan manilalman thakipaki sadio suti chhe!
manilalman shalya thaine ahalya suti hashe?
ke manilalni padraj mate kok jhuratun hashe?
manilal to paDchhayo chhe, paDgha jewo!
manilal to paththar upar pani
manilal to paygambarni wani!
manilal to aam juo to kashe nathi ne kashun
nathi!
joke manilalne malwa mate
chando suraj bhami rahya chhe,
jharnan thaine jhami rahya chhe pahaDo!
manilalne malwa mate sukh bicharun jhure
manilalman jhuri rahyo chhe manasbhukhyo manas!
manilalman manilal pan kyan male chhe?
manilalne malwa mate tolan ubhan aansu luchhe,
manilalne malawun hoy to beso
joke
manilalne malwa mate
manilal pan tolun thaine ubho chhe
aa manilal kon hashe?
manilalman wankheDelun khetar sutun sadio oDhi,
manilalni mati jhure tarse!
a manilalne kheDyo hoy to kewun lage?
am juo to manilal to whela jewo
jharnan jewo harnan jewo tarnan jewo
tarabatariyo!
manilalman koyal bole kali
manilalman ubha shriwanmali!
manilalne malawun chhe to beso,
joke manilalne malawun agharun
manilalman bhalawun agharun
agharun ene kalawun,
enamanthi agharun pachhan walwun!
manilal to artho chawe shabdo piye
a manilalne malwa nadio ruwe!
manilal to suka ghasni ganji
manilal to khobekhoba aag
a manilalne salgawo to kewun lage?
manilal to swapn wagarno prem
ke prem wagaranun sapanun chhe?
manilal to sagar chhe raghwayo
ena kantha upar
sparsh bharelan romanchonan whan ubhan chhe,
manilalman jangal pharatun
wadal taratun,
manilalne chakho to e kharo kharo lage!
a manilalman wriksho uge, khare pandDan!
pushpo khile, jhakal jhule
pan manilalman mote bhage mrigjal bhamtan
lage!
am juo to manilal chhe saw udasi
tajo tajo lage, pachho wasi wasi!
a manilalne sungho to sunwalo lage
manilalman ungho to bawaliyun wage!
manilal to aphwaoman male
sawar sanjman Dhale,
manilal to manaspaDi chees
manilal par saune rees!
manilalne aawe na manjrio
manilalne mate toye kanyao wart karti!
manilalman mosam jewun kashun nathi
pan manilalman thakipaki sadio suti chhe!
manilalman shalya thaine ahalya suti hashe?
ke manilalni padraj mate kok jhuratun hashe?
manilal to paDchhayo chhe, paDgha jewo!
manilal to paththar upar pani
manilal to paygambarni wani!
manilal to aam juo to kashe nathi ne kashun
nathi!
joke manilalne malwa mate
chando suraj bhami rahya chhe,
jharnan thaine jhami rahya chhe pahaDo!
manilalne malwa mate sukh bicharun jhure
manilalman jhuri rahyo chhe manasbhukhyo manas!
manilalman manilal pan kyan male chhe?
manilalne malwa mate tolan ubhan aansu luchhe,
manilalne malawun hoy to beso
joke
manilalne malwa mate
manilal pan tolun thaine ubho chhe



સ્રોત
- પુસ્તક : માટી મલક ને મોલ : અમૃતપર્વ ગ્રંથ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 213)
- સંપાદક : કિશોરસિંહ સોલંકી, હસિત મહેતા, કુમાર જૈમિની શાસ્ત્રી, કનુ પટેલ, અજયસિંહ ચૌહાણ, યોગેશ પટેલ
- પ્રકાશક : લજ્જા પબ્લિકેશન
- વર્ષ : 2025