॥ विचित्रं चक्रं काव्यम् ॥
નવું આજે કાંઇ તુજ મુખ પરે ને હૃદયમાં,
નવી રીતે કાંઇ મુજ ઉપર દૃષ્ટિ ઢળી પડે;
અહો! બાલુશિરે તુજ કર ફરે તે પણ નવા,
નવાં ગાત્રો એ થઈ નવીન રસમાં આજ પલળે.
બની માતા આજે ગૃહિણી તુજનું આ દિલ વહે,
અહા! એ વાત્સલ્યે તુજ હૃદય આજે ગરક છે;
ફૂલેલી છાતીમાં સુખની મગરૂરી છલકતી,
સુખી તું જેવું કો’ જગત પર ના અન્ય ગણતી!
સુખી તું છે સુખી! મધુર સુખ આમીન તુજને;
અને બાલુ સામે નિરખતી સદા જોઉં તુજને;
ગૃહિણી દેવી તું દિલની મમ માતા પણ થજે
અહો! કેવું મીઠું પ્રણય સહુ વાત્સલ્ય ભળશે?
સુએ બાલુ ત્હારા કદલી સરખા આ પદ પરે
અને ત્યારે જેવાં નયન તુજ તેને નિરખતાં,
સખિ! હું યાચું તે નયન તુજના એક જરસ,
સૂઉં છું હું જયારે તુજ પદ પરે શિર ધરીને
મને વ્હાલાં લાગે ચપલ દૃગથી શાન્ત નયના,
પતિ હુંને ના ના, પણ હૃદયનો મિત્ર ગણવો;
મને બન્ધુ, વ્હાલો, પિયુ, તુજ પિતા પુત્ર ગણજે
અને એ ભાવોથી મમ હૃદયના આ રસ પીજે.
નકી દૈવી રીતે હૃદય પ્રણયીનો રસ પીતું,
ખરા સ્નેહે જયારે શરીરસુખ સૌ ગૌણ બનતું;
વસે સ્વર્ગ ના ના અધિક કંઇ આવા પ્રણયથી,
અને સ્વર્ગ તેથી પ્રણયી દિલનું ઇચ્છિત નહા!
(૧૬-૦૪-૧૮૯૬)
॥ wichitran chakran kawyam ॥
nawun aaje kani tuj mukh pare ne hridayman,
nawi rite kani muj upar drishti Dhali paDe;
aho! balushire tuj kar phare te pan nawa,
nawan gatro e thai nawin rasman aaj palle
bani mata aaje grihini tujanun aa dil wahe,
aha! e watsalye tuj hriday aaje garak chhe;
phuleli chhatiman sukhni magruri chhalakti,
sukhi tun jewun ko’ jagat par na anya ganti!
sukhi tun chhe sukhi! madhur sukh amin tujne;
ane balu same nirakhti sada joun tujne;
grihini dewi tun dilni mam mata pan thaje
aho! kewun mithun prnay sahu watsalya bhalshe?
sue balu thara kadli sarkha aa pad pare
ane tyare jewan nayan tuj tene nirakhtan,
sakhi! hun yachun te nayan tujna ek jaras,
sun chhun hun jayare tuj pad pare shir dharine
mane whalan lage chapal drigthi shant nayana,
pati hunne na na, pan hridayno mitr ganwo;
mane bandhu, whalo, piyu, tuj pita putr ganje
ane e bhawothi mam hridayna aa ras pije
nki daiwi rite hriday pranyino ras pitun,
khara snehe jayare sharirsukh sau gaun bantun;
wase swarg na na adhik kani aawa pranaythi,
ane swarg tethi pranyi dilanun ichchhit nha!
(16 04 1896)
॥ wichitran chakran kawyam ॥
nawun aaje kani tuj mukh pare ne hridayman,
nawi rite kani muj upar drishti Dhali paDe;
aho! balushire tuj kar phare te pan nawa,
nawan gatro e thai nawin rasman aaj palle
bani mata aaje grihini tujanun aa dil wahe,
aha! e watsalye tuj hriday aaje garak chhe;
phuleli chhatiman sukhni magruri chhalakti,
sukhi tun jewun ko’ jagat par na anya ganti!
sukhi tun chhe sukhi! madhur sukh amin tujne;
ane balu same nirakhti sada joun tujne;
grihini dewi tun dilni mam mata pan thaje
aho! kewun mithun prnay sahu watsalya bhalshe?
sue balu thara kadli sarkha aa pad pare
ane tyare jewan nayan tuj tene nirakhtan,
sakhi! hun yachun te nayan tujna ek jaras,
sun chhun hun jayare tuj pad pare shir dharine
mane whalan lage chapal drigthi shant nayana,
pati hunne na na, pan hridayno mitr ganwo;
mane bandhu, whalo, piyu, tuj pita putr ganje
ane e bhawothi mam hridayna aa ras pije
nki daiwi rite hriday pranyino ras pitun,
khara snehe jayare sharirsukh sau gaun bantun;
wase swarg na na adhik kani aawa pranaythi,
ane swarg tethi pranyi dilanun ichchhit nha!
(16 04 1896)
સ્રોત
- પુસ્તક : કાવ્ય – કોડિયાં – કલાપીનાં ચૂંટેલા કાવ્યો (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 26)
- સંપાદક : રાજેન્દ્ર શાહ
- પ્રકાશક : લોકમિલાપ ટ્રસ્ટ
- વર્ષ : 1982