તે હૈયાની ઉપર નબળા હસ્તથી ઘા કર્યો'તો,
તેમાં લોહી નિરખી વહતું, ક્રૂર હું તો હસ્યો’તો;
એ ના રોયું, તડફડ થયું કાંઈ ના કષ્ટથી એ,
મેં જાણ્યું કે જખમ સહવો સ્હેલ સ્હેનારને છે. ૧
કિન્તુ નિદ્રા મુજ નયનમાં ત્યારથી કાં ન આવી?
રોતું મારું હૃદય ગિરિ શા ભાર નીચે દબાઈ;
રે રે! તે ઘા અધિક મુજને મૃત્યુથી કાંઈ લાગ્યો,
એ અંગારો મુજ જિગરના મૂળને ખાઈ જાતો. ર
કેવો પાટો મલમ લઈને બાંધવા હું ગયો'તો!
તે જોઈને જખમી નયને ધોધ કેવો વહ્યો'તો!
એ અશ્રુ, એ જખમ, મુખ એ; નેત્ર એ, અંગ એ એ,
બોલી ઊઠ્યાં પરવશ થયાં હોય સૌ જેમ હેતે: ૩
‘વ્હાલા! વ્હાલા! નવ કરીશ રે! કાંઈ મારી દવા તું,
ઘા સ્હેનારું નવ સહી શકે દર્દ તારી દવાનું;
ઘા દે બીજો! અગર મરજી હોય તેવું કરી લે,
તારું તેનો જરૂર જ સખે પૂર્ણ માલિક તું છે.’ ૪
ત્યારે કેવાં હૃદય ધડક્યાં સાથસાથે દબાઈ!
વ્યાધિ તેની, મુજ જિગરની, પૂર્ણ કેવી ભુલાઈ!
ઘા રુઝાયો, સમય બહુ એ ક્રૂર ઘાને થયો છે,
તોયે તેનું સ્મરણ કરતાં નેત્ર ભીનાં વહે છે! પ
હા! પસ્તાવો વિપુલ ઝરણું સ્વર્ગથી ઊતર્યું છે,
પાપી તેમાં ડૂબકી દઈને પુણ્યશાળી બને છે;
ઓહો! કેવું સ્મરણ મધુરું પાપનું એ ધરે છે,
માફી પામ્યું કુદરત કને એમ માની ગળે છે! ૬
રાજ્યોથી કે જુલમ વતી કે દંડથી ના બને જે,
તે પસ્તાવો સહજ વહતાં કાર્ય સાધી શકે છે;
હું પસ્તાયો, પ્રભુ! પ્રણયીએ માફી આપી મને છે,
હું પસ્તાયો, મુજ હૃદયની પૂર્ણ માફી મળી છે. ૭
te haiyani upar nabla hastthi gha karyoto,
teman lohi nirkhi wahatun, kroor hun to hasyo’to;
e na royun, taDphaD thayun kani na kashtthi e,
mein janyun ke jakham sahwo shel shenarne chhe 1
kintu nidra muj nayanman tyarthi kan na awi?
rotun marun hriday giri sha bhaar niche dabai;
re re! te gha adhik mujne mrityuthi kani lagyo,
e angaro muj jigarna mulne khai jato ra
kewo pato malam laine bandhwa hun gayoto!
te joine jakhmi nayne dhodh kewo wahyoto!
e ashru, e jakham, mukh e; netr e, ang e e,
boli uthyan parwash thayan hoy sau jem heteh 3
‘whala! whala! naw karish re! kani mari dawa tun,
gha shenarun naw sahi shake dard tari dawanun;
gha de bijo! agar marji hoy tewun kari le,
tarun teno jarur ja sakhe poorn malik tun chhe ’ 4
tyare kewan hriday dhaDakyan sathsathe dabai!
wyadhi teni, muj jigarni, poorn kewi bhulai!
gha rujhayo, samay bahu e kroor ghane thayo chhe,
toye tenun smran kartan netr bhinan wahe chhe! pa
ha! pastawo wipul jharanun swargthi utaryun chhe,
papi teman Dubki daine punyshali bane chhe;
oho! kewun smran madhurun papanun e dhare chhe,
maphi pamyun kudrat kane em mani gale chhe! 6
rajyothi ke julam wati ke danDthi na bane je,
te pastawo sahj wahtan karya sadhi shake chhe;
hun pastayo, prabhu! prnyiye maphi aapi mane chhe,
hun pastayo, muj hridayni poorn maphi mali chhe 7
te haiyani upar nabla hastthi gha karyoto,
teman lohi nirkhi wahatun, kroor hun to hasyo’to;
e na royun, taDphaD thayun kani na kashtthi e,
mein janyun ke jakham sahwo shel shenarne chhe 1
kintu nidra muj nayanman tyarthi kan na awi?
rotun marun hriday giri sha bhaar niche dabai;
re re! te gha adhik mujne mrityuthi kani lagyo,
e angaro muj jigarna mulne khai jato ra
kewo pato malam laine bandhwa hun gayoto!
te joine jakhmi nayne dhodh kewo wahyoto!
e ashru, e jakham, mukh e; netr e, ang e e,
boli uthyan parwash thayan hoy sau jem heteh 3
‘whala! whala! naw karish re! kani mari dawa tun,
gha shenarun naw sahi shake dard tari dawanun;
gha de bijo! agar marji hoy tewun kari le,
tarun teno jarur ja sakhe poorn malik tun chhe ’ 4
tyare kewan hriday dhaDakyan sathsathe dabai!
wyadhi teni, muj jigarni, poorn kewi bhulai!
gha rujhayo, samay bahu e kroor ghane thayo chhe,
toye tenun smran kartan netr bhinan wahe chhe! pa
ha! pastawo wipul jharanun swargthi utaryun chhe,
papi teman Dubki daine punyshali bane chhe;
oho! kewun smran madhurun papanun e dhare chhe,
maphi pamyun kudrat kane em mani gale chhe! 6
rajyothi ke julam wati ke danDthi na bane je,
te pastawo sahj wahtan karya sadhi shake chhe;
hun pastayo, prabhu! prnyiye maphi aapi mane chhe,
hun pastayo, muj hridayni poorn maphi mali chhe 7
સ્રોત
- પુસ્તક : કલાપીનો કાવ્યકલાપ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 75)
- સંપાદક : અનંતરાય રાવળ
- પ્રકાશક : ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય
- વર્ષ : 2011
- આવૃત્તિ : પુનર્મુદ્રણ