
એની દીઠી ન નજરે મુખમાધુરી મેં.
દેખાત તો ઘણીય ડોક ફિરાવતાંમાં;
જોયું ન કિંતુ ફરીને જરી, ના જ જોયું.
ને તોય તે ક્ષણક્ષણે મુજ અંતરે તો
એ સૌમ્યરેખ રસમૂર્તિ તરે અનસ્ત.
એનાં હશે પ્રણયકામણપૂર્ણ નેણ,
ધીરે ઢળી ઊછળતુંય હશે જ હૈયું.
દીઠેલ આ નયનથી ન સ્વયં અરે મેં,
તોયે કહું અમૃતકોશ હશે જ હૈયું
વેગીલી લોકલ તણા ધબકાર તાલે
ધીરે ધીરે ઊછળી મસ્ત ઢળી રહંતું.
હું તો શું જાણું પણ સામી જ બેઠકે કો
બેઠેલ વૃદ્ધ; જરી ફેરવી ક્ષીણ નેત્ર
જે આમતેમ, કદી ઝોકુંય ખાઈ લેતો.
એ ક્ષીણલોચન મહીં કહીંથીય ત્યાં તો
મેં જોઈ, જોઈ સહસા ભભૂકંતી આગ.
આંખો કરી જરઠ કોટિક રોમ કેરી
ટાળી મને મુજ પૂંઠે કંઈ તાકી જોતો,
ને કૈં ચિરંતૃષિત ચક્ષુથી પી રહંતો.
મેં પૂંઠ ફેરવી ન જોયું સ્વયં જરીકે.
કે કૈં હતી જરૂર ના. મુજ આંખ સામે
એ વૃદ્ધનાં પરમ તૃપ્ત પ્રસન્ન નેત્રે
મેં એક જોઈ છબી ડોલતી લોલ મસ્ત.
લાવણ્યમૂર્તિ મુજ નેત્રથી જોઈ જાતે
મેં હોત, તેથી અદકા રસરૂપરંગે
એ કાલજર્જરિત નેત્ર મહીં નિહાળી.
ને એક વાર નીરખેલ તહીં હજીયે
જોયાં કરું ઉર ભરી ભરી નેણ એનાં,
વિશ્વો ઉછાળી ઢળતું વળી મત્ત હૈયું
ને બે વસંત-લચતી કરવેલ રમ્ય.
[મુંબઈ,સપ્ટેમ્બર ૧૯૩૬. (નિશીથ)]
eni dithi na najre mukhmadhuri mein
dekhat to ghaniy Dok phirawtanman;
joyun na kintu pharine jari, na ja joyun
ne toy te kshnakshne muj antre to
e saumyrekh rasmurti tare anast
enan hashe pranaykamanpurn nen,
dhire Dhali uchhaltunya hashe ja haiyun
dithel aa nayanthi na swayan are mein,
toye kahun amritkosh hashe ja haiyun
wegili lokal tana dhabkar tale
dhire dhire uchhli mast Dhali rahantun
hun to shun janun pan sami ja bethke ko
bethel wriddh; jari pherwi ksheen netr
je amtem, kadi jhokunya khai leto
e kshinlochan mahin kahinthiy tyan to
mein joi, joi sahsa bhabhukanti aag
ankho kari jarath kotik rom keri
tali mane muj punthe kani taki joto,
ne kain chirantrishit chakshuthi pi rahanto
mein poonth pherwi na joyun swayan jarike
ke kain hati jarur na muj aankh same
e wriddhnan param tript prasann netre
mein ek joi chhabi Dolti lol mast
lawanymurti muj netrthi joi jate
mein hot, tethi adka rasruprange
e kaljarjrit netr mahin nihali
ne ek war nirkhel tahin hajiye
joyan karun ur bhari bhari nen enan,
wishwo uchhali Dhalatun wali matt haiyun
ne be wasant lachti karwel ramya
[mumbi,saptembar 1936 (nishith)]
eni dithi na najre mukhmadhuri mein
dekhat to ghaniy Dok phirawtanman;
joyun na kintu pharine jari, na ja joyun
ne toy te kshnakshne muj antre to
e saumyrekh rasmurti tare anast
enan hashe pranaykamanpurn nen,
dhire Dhali uchhaltunya hashe ja haiyun
dithel aa nayanthi na swayan are mein,
toye kahun amritkosh hashe ja haiyun
wegili lokal tana dhabkar tale
dhire dhire uchhli mast Dhali rahantun
hun to shun janun pan sami ja bethke ko
bethel wriddh; jari pherwi ksheen netr
je amtem, kadi jhokunya khai leto
e kshinlochan mahin kahinthiy tyan to
mein joi, joi sahsa bhabhukanti aag
ankho kari jarath kotik rom keri
tali mane muj punthe kani taki joto,
ne kain chirantrishit chakshuthi pi rahanto
mein poonth pherwi na joyun swayan jarike
ke kain hati jarur na muj aankh same
e wriddhnan param tript prasann netre
mein ek joi chhabi Dolti lol mast
lawanymurti muj netrthi joi jate
mein hot, tethi adka rasruprange
e kaljarjrit netr mahin nihali
ne ek war nirkhel tahin hajiye
joyan karun ur bhari bhari nen enan,
wishwo uchhali Dhalatun wali matt haiyun
ne be wasant lachti karwel ramya
[mumbi,saptembar 1936 (nishith)]



સ્રોત
- પુસ્તક : શ્રેષ્ઠ ઉમાશંકર (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 28)
- સંપાદક : નિરંજન ભગત, ચિમનલાલ ત્રિવેદી, ભોળાભાઈ પટેલ
- પ્રકાશક : ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય
- વર્ષ : 2005