(શિખરિણી વૃત્ત)

ભુરો ભાસ્યો ઝાંખો, દુરથિ ધુમસે પ્હાડસરખો,

નદી વચ્ચે ઊભો, નિરભયપણે એકસરખો;

દિસ્યો હાર્યો જોદ્ધો, હરિતણું હ્રદે ધ્યાન ધરતો,

સવારે એકાંતે, કબીરવડ એ શોક હરતો. ૧

કદે દેખાવે એ અચરતિ જણાએ જગતમાં,

ખરે એ મ્હોરાંનો, મગરૂબ રહે દેશ નવ કાં?

મનાએ સત્સંગે, પવિતર કબીરાભગતમાં,

પ્રજાની વૃદ્ધીએ, નિત અમર કહેવાય નવ કાં? ર

જતાં પાસે જોઊં, વડ નહીં વડોનૂં વન ખરે,

મળે આડા ઊભા, અતિ નિકટ નીચે ઉપર જે;

વડો ઝાઝા તોએ, સહુ ભળી ગયે એક દિસતો,

વળી સંધાઓનું, અસલ જિવતું એક મુળ તો. ૩

કિયું ડાળૂં પ્હેલું, કંઈ ન પરખાએ શ્રમ કરે,

ઘસેડ્યો પાડીને, અસલ વડે રેલે જન કહે;

તણાયા છે ભાગો, ઘણિ વખત જો એ વડ તણા,

તથાપી એ થાએ, ફુટ વિસ ગુણ્યા સૌ પરિઘમાં ૪

ફુટી ડાળોમાંથી, પ્રથમ તરુકેરી નિકળતા,

ખેંચે તેવા તંતુ, વધિ જઈ નિચે જે લટકતા;

જટાની શોભાથી, અતિશ શરમાઈ શિવ ઉઠ્યા,

જટાને સંકેલી, વડ તજ ગિરીયે જઇ રહ્યા. પ

જટાને લાંબી લાંબી, મુળ થડથિ થોડેક દૂર જે;

નિચે ભૂમીસાથે, અટકિ પછિ પેસે મહિં જતે;

મળી મૂળીયાંમાં, ફરિ નિકળિ આવે તરુરુપે,

થડો બાંધી મોટાં, ઘણિક વડવાઇ કરિ રહે. ૬

વળી ડાળો મોટી, ઘણિક વડવાઈથિ નિકળે,

જટા પાછી જેને, અસલ પરમાણે જ લટકે;

નવાં બાંધી થાળાં, નવિન વડવાઈ ઉગિ બને,

નહીં ન્હાની ન્હાની, પણ મુળ તરૂતુલ્ય જ કદે. ૭

કહૂં એવી રીતે, અગણિત વડો ઉત્પન થયા,

જિવે જે સંધાઓ અસલ મૂળિયાંથી રસભર્યાં;

બહુ ડાળી ડાળાં, પરસપર પત્રો ભળિ ગયે,

ઘટાની શોભા તો, સરવ જનને વિસ્મિત કરે. ૮

વડો વચ્ચે વચ્ચે, તરુ અવર આસોપલવનાં,

વડોથી ઊંચાં છે, ખિચખિચ ભર્યાં પત્રથિ ઘણાં;

ઘણાં આંબા ભેગા, વળિ ઘણિક સીતાફળિ ઉગે,

બિજાં ઝાડો છોડો, વડનિ વચમાં તે જઇ ઘુસે. ૯

ઉનાળાનો ભાનુ, અતિશ મથિ ભેદી નવ શકે,

ઘટા ઊંચે એવી, જન શિતળ છાયા સુખ લિયે;

ખુલી બાજુઓથી, બહુ પવન આવી જમિનને,

કરે ચોખ્ખી રૂડી, પછિ મિત થઈને ખુશ કરે. ૧૦

ઘણાં જંતુ પંખી, અમળ સુખ પામે અહિં રહી,

ઘણા જાત્રાળુઓ, અહિં ઉતરતા પુણ્ય સમજી;

ઘણા શીકારીઓ, ગમત કરતા રેહ બહુ અહીં,

હજારો લોકોને, અડચણ સમાતાં અહિં નહીં. ૧૧

અહીંયાથી જોવી, ચકચકતિ વ્હેતી નદિ દુરે,

પશુ કો જોવાં જે, અહિંતહિં ચરે બેટ ઉપરે;

ઘટા ભારે જોવી, શબદ સુણવા કોઈ ખગના,

દિલે વાયૂ લેવો, સુખ નવ હિણા લે કરમના. ૧ર

ઘટા થાળાં લીધે, ઘણિક ફરવાને ગલિ થઈ,

બખોલો બંધાઈ, રમણિય બહૂ બેઠક બની;

નિરાંતે જેમાં તો, ખુશિથકિ રમે લાલ લલના,

નિરાંતે જેમાં તો, ખુશિથકિ રહે જોગિ જપમાં. ૧૩

દિપે છાયી જાડાં, હરિત કુમળાં પત્ર ઠુમસાં,

વળી રાતા ટેટા, ચુગિ બહુ જિવો પેટ ભરતા;

પડે બાજુએથી, બહુ ખુસનુમાં રંગકિરણો,

નિચે ચળ્કે તડકે, બરફસરખાં ઠારથિ પડો. ૧૪

ઠરી મારી આંખો, કબિરવડ તૂને નિરખિને,

ખરી પાપી બુદ્ધી, ખરિજ રૂડિ જાત્રા થઈ મને;

વિશેષે શોભે છે, ગભિર વડ તુંથી નરમદા,

કૃતાર્થી મોટો હૂં, દરશન વડે છું નરમદા. ૧પ

(shikharini writt)

bhuro bhasyo jhankho, durathi dhumse phaDasarkho,

nadi wachche ubho, nirabhayapne ekasarkho;

disyo haryo joddho, haritanun hrde dhyan dharto,

saware ekante, kabirwaD e shok harto 1

kade dekhawe e acharati janaye jagatman,

khare e mhoranno, magrub rahe desh naw kan?

manaye satsange, pawitar kabirabhagatman,

prjani wriddhiye, nit amar kaheway naw kan? ra

jatan pase joun, waD nahin waDonun wan khare,

male aaDa ubha, ati nikat niche upar je;

waDo jhajha toe, sahu bhali gaye ek disto,

wali sandhaonun, asal jiwatun ek mul to 3

kiyun Dalun phelun, kani na parkhaye shram kare,

ghaseDyo paDine, asal waDe rele jan kahe;

tanaya chhe bhago, ghani wakhat jo e waD tana,

tathapi e thaye, phut wis gunya sau parighman 4

phuti Dalomanthi, pratham tarukeri nikalta,

khenche tewa tantu, wadhi jai niche je latakta;

jatani shobhathi, atish sharmai shiw uthya,

jatane sankeli, waD taj giriye jai rahya pa

jatane lambi lambi, mul thaDathi thoDek door je;

niche bhumisathe, ataki pachhi pese mahin jate;

mali muliyanman, phari nikali aawe tarurupe,

thaDo bandhi motan, ghanik waDwai kari rahe 6

wali Dalo moti, ghanik waDwaithi nikle,

jata pachhi jene, asal parmane ja latke;

nawan bandhi thalan, nawin waDwai ugi bane,

nahin nhani nhani, pan mul tarutulya ja kade 7

kahun ewi rite, agnit waDo utpan thaya,

jiwe je sandhao asal muliyanthi rasbharyan;

bahu Dali Dalan, paraspar patro bhali gaye,

ghatani shobha to, saraw janne wismit kare 8

waDo wachche wachche, taru awar asopalawnan,

waDothi unchan chhe, khichkhich bharyan patrathi ghanan;

ghanan aamba bhega, wali ghanik sitaphali uge,

bijan jhaDo chhoDo, waDani wachman te jai ghuse 9

unalano bhanu, atish mathi bhedi naw shake,

ghata unche ewi, jan shital chhaya sukh liye;

khuli bajuothi, bahu pawan aawi jaminne,

kare chokhkhi ruDi, pachhi mit thaine khush kare 10

ghanan jantu pankhi, amal sukh pame ahin rahi,

ghana jatraluo, ahin utarta punya samji;

ghana shikario, gamat karta reh bahu ahin,

hajaro lokone, aDchan samatan ahin nahin 11

ahinyathi jowi, chakachakati wheti nadi dure,

pashu ko jowan je, ahintahin chare bet upre;

ghata bhare jowi, shabad sunwa koi khagna,

dile wayu lewo, sukh naw hina le karamna 1ra

ghata thalan lidhe, ghanik pharwane gali thai,

bakholo bandhai, ramniy bahu bethak bani;

nirante jeman to, khushithaki rame lal lalana,

nirante jeman to, khushithaki rahe jogi japman 13

dipe chhayi jaDan, harit kumlan patr thumsan,

wali rata teta, chugi bahu jiwo pet bharta;

paDe bajuethi, bahu khusanuman rangakirno,

niche chalke taDke, baraphasarkhan tharathi paDo 14

thari mari ankho, kabirwaD tune nirakhine,

khari papi buddhi, kharij ruDi jatra thai mane;

wisheshe shobhe chhe, gabhir waD tunthi naramda,

kritarthi moto hoon, darshan waDe chhun naramda 1pa

(shikharini writt)

bhuro bhasyo jhankho, durathi dhumse phaDasarkho,

nadi wachche ubho, nirabhayapne ekasarkho;

disyo haryo joddho, haritanun hrde dhyan dharto,

saware ekante, kabirwaD e shok harto 1

kade dekhawe e acharati janaye jagatman,

khare e mhoranno, magrub rahe desh naw kan?

manaye satsange, pawitar kabirabhagatman,

prjani wriddhiye, nit amar kaheway naw kan? ra

jatan pase joun, waD nahin waDonun wan khare,

male aaDa ubha, ati nikat niche upar je;

waDo jhajha toe, sahu bhali gaye ek disto,

wali sandhaonun, asal jiwatun ek mul to 3

kiyun Dalun phelun, kani na parkhaye shram kare,

ghaseDyo paDine, asal waDe rele jan kahe;

tanaya chhe bhago, ghani wakhat jo e waD tana,

tathapi e thaye, phut wis gunya sau parighman 4

phuti Dalomanthi, pratham tarukeri nikalta,

khenche tewa tantu, wadhi jai niche je latakta;

jatani shobhathi, atish sharmai shiw uthya,

jatane sankeli, waD taj giriye jai rahya pa

jatane lambi lambi, mul thaDathi thoDek door je;

niche bhumisathe, ataki pachhi pese mahin jate;

mali muliyanman, phari nikali aawe tarurupe,

thaDo bandhi motan, ghanik waDwai kari rahe 6

wali Dalo moti, ghanik waDwaithi nikle,

jata pachhi jene, asal parmane ja latke;

nawan bandhi thalan, nawin waDwai ugi bane,

nahin nhani nhani, pan mul tarutulya ja kade 7

kahun ewi rite, agnit waDo utpan thaya,

jiwe je sandhao asal muliyanthi rasbharyan;

bahu Dali Dalan, paraspar patro bhali gaye,

ghatani shobha to, saraw janne wismit kare 8

waDo wachche wachche, taru awar asopalawnan,

waDothi unchan chhe, khichkhich bharyan patrathi ghanan;

ghanan aamba bhega, wali ghanik sitaphali uge,

bijan jhaDo chhoDo, waDani wachman te jai ghuse 9

unalano bhanu, atish mathi bhedi naw shake,

ghata unche ewi, jan shital chhaya sukh liye;

khuli bajuothi, bahu pawan aawi jaminne,

kare chokhkhi ruDi, pachhi mit thaine khush kare 10

ghanan jantu pankhi, amal sukh pame ahin rahi,

ghana jatraluo, ahin utarta punya samji;

ghana shikario, gamat karta reh bahu ahin,

hajaro lokone, aDchan samatan ahin nahin 11

ahinyathi jowi, chakachakati wheti nadi dure,

pashu ko jowan je, ahintahin chare bet upre;

ghata bhare jowi, shabad sunwa koi khagna,

dile wayu lewo, sukh naw hina le karamna 1ra

ghata thalan lidhe, ghanik pharwane gali thai,

bakholo bandhai, ramniy bahu bethak bani;

nirante jeman to, khushithaki rame lal lalana,

nirante jeman to, khushithaki rahe jogi japman 13

dipe chhayi jaDan, harit kumlan patr thumsan,

wali rata teta, chugi bahu jiwo pet bharta;

paDe bajuethi, bahu khusanuman rangakirno,

niche chalke taDke, baraphasarkhan tharathi paDo 14

thari mari ankho, kabirwaD tune nirakhine,

khari papi buddhi, kharij ruDi jatra thai mane;

wisheshe shobhe chhe, gabhir waD tunthi naramda,

kritarthi moto hoon, darshan waDe chhun naramda 1pa