(ભુજંગી છંદ)

જુઓ નિર્મળું છે ભર્યું નીર કેવું,

દિસે સજ્જનોનું ભલું ચિત્ત જેવું;

અતી લાયકી વાળિ જો લેર આવે,

રૂડી સાગરે લેર જેવી સુહાવે.

કહું છું વળી તે દિસે લેર કેવી,

કવીને દિલે કાવ્યની લેર જેવી;

વળી તે થકી, હું વખાણું વધારે,

કહે દાન લ્યો હાથ લાંબા પસારે.

કહે લોક છે તે સરે નીર કેવું,

અમે સાંભળ્યું છે ઘણી વાર એવું;

જનો વિશ્વમાં જે ન આ નીર જાણે,

વધૂ નીર ગંગાતણું તે વખાણે.

પિએ નીર ત્યાં કોઈ ઝાઝે પ્રસંગે,

હરે રોગ આરોગ્યતા થાય અંગે;

સદા એ મહા ઔષધી જેમ સેવી,

નિરોગીષ્ટ કાયા કરે શુદ્ધ એવી.

ભલે દેવ લોકે સુધા ખૂબ હોય,

કદી પૃથ્વીના લોક પામે ન કોય;

સુધાથી ઘણું આ દિસે નીર સારું,

તૃષાતૂરની છે તૃષા ટાળનારું.

સુધા જૈ પિએ જે કરે સ્વર્ગવાસ,

અહીં જીવતાં કોઈ રાખે ન આશ;

ઉધારે હજારો તણી છાપ છાપે,

ભલો એથી જે રોકડો એક આપે.

ભલે હોય ભાગીરથી સૌથી મોટી,

ન આપે મને નિત્ય તે નીર લોટી;

પિએ મૂજ દેશી જનો પાણી જેનું,

વખાણું વિશેષે વડુ માન તેનું.

રુડે તે તળાવે રહ્યું નીર એમ,

જુઓ અક્ષરોમાં રહે અર્થ જેમ;

કહું શોભિતા નીર કલ્લોલકેવા,

બને વાણી કેરા બહુ છંદ જેવા.

વળી સ્વચ્છ ભાસે ભર્યું નીર એમ,

ભરી વિશ્વમાં રાજની કીર્તિ જેમ;

તરંગો ઉઠે સ્વચ્છ તે મધ્ય કેવા,

જુઓ રાજની કીર્તિનાં કાવ્ય જેવા.

હશે નીર કે આ હશે કાચ ઢાળ્યો,

ટળે શી રીતે એહ સંદેહ ટાળ્યો;

રચેલો મયે દાનવે જેમ સ્વસ્થે,

અતી ઓપતો ચોક શ્રી ઇંદ્રપ્રસ્થે.

ઉઠે નીરમાં ઉજળા જે તરંગ,

વધે દેખતાં અંતરે ઉછરંગ;

જુઓ જજ્ઞ ભૂમિ વિષે ઉજળીઓ,

ભલી ભાત લીપી કરી ઓકળીઓ.