(ઉપજાતિ)
ત્યારે ગઈ શું અહિંથી પ્રિયા તું?
મૂકી ગઈ આ હઇયું રિબાતું!
હવે મિઠું તે મુખ તાકી તાકી
નિહાળવાનું નહિં શું કદાપિ? ૧
ચિન્તા અને દુઃખ થકી પીડાતા
આ ચિત્તને ટેકવવાની આશા
તારા પ્રિયા! પ્રેમથી આવતી જે,
હવે પછી શું સહુ મૂકવી તે? ર
શરીરને તે મનને જરુરે,
આઘા પ્રદેશે ફરતાં હતું જે
સ્વથાન પાછું બળ ખેંચનારૂં,
શું તે વિના દૂર હવે જવાનું? ૩
ગ્રહો ફરે છે રવિ આસપાસ,
છાયા ફરે જ્યાં વચમાં પદાર્થઃ
પ્રદક્ષિણા એ પ્રિય કેરી સર્વે,
ક્યાં હું ફરું રે! તુજ વીણ મધ્યે? ૪
તારાની પેઠે સ્થિર એક ઠામ,
દુ:ખો સુખો સૃષ્ટિ વિષે તમામ
જોઈ રહી ક્ષોભ વિના જરીએ
રહું જડાઈ?—ન બને કદીએ. પ
શરીર મારું સ્થિર રે' કદાપિ,
આ ચિત્તને તો ન શકું જ રાખી;
સ્વચ્છંદ તે તો ભમતું ફરે છે,
રે! તું ગઈ તે સ્થિર કેમ રે’તે? ૬
શું કોઇ શોધું કંહિ ધૂમકેતુ,
જેને અગાડી વધતો જ દેખુ,
જેને ન મધ્યે કંઈ ખેચનારું
પાછા ફરે જે નહિં કોઈ સારૂ? ૭
ને છોડિ સર્વે સુખ શાન્તિ પ્રીતે,
સ્વીકારિને સંગત તેની નિત્યે,
નવા નવા રોજ પ્રદેશ ભાળું,
જાઊં અહીંથી-અહીંથી જ જાઉં!
(સન ૧૮૮૮, એપ્રિલ)
(upjati)
tyare gai shun ahinthi priya tun?
muki gai aa haiyun ribatun!
hwe mithun te mukh taki taki
nihalwanun nahin shun kadapi? 1
chinta ane dukha thaki piData
a chittne tekawwani aasha
tara priya! premthi awati je,
hwe pachhi shun sahu mukwi te? ra
sharirne te manne jarure,
agha prdeshe phartan hatun je
swthan pachhun bal khenchnarun,
shun te wina door hwe jawanun? 3
grho phare chhe rawi asapas,
chhaya phare jyan wachman padarth
prdakshina e priy keri sarwe,
kyan hun pharun re! tuj ween madhye? 4
tarani pethe sthir ek tham,
duhkho sukho srishti wishe tamam
joi rahi kshobh wina jariye
rahun jaDai?—na bane kadiye pa
sharir marun sthir re kadapi,
a chittne to na shakun ja rakhi;
swachchhand te to bhamatun phare chhe,
re! tun gai te sthir kem re’te? 6
shun koi shodhun kanhi dhumaketu,
jene agaDi wadhto ja dekhu,
jene na madhye kani khechnarun
pachha phare je nahin koi saru? 7
ne chhoDi sarwe sukh shanti prite,
swikarine sangat teni nitye,
nawa nawa roj pardesh bhalun,
jaun ahinthi ahinthi ja jaun!
(san 1888, epril)
(upjati)
tyare gai shun ahinthi priya tun?
muki gai aa haiyun ribatun!
hwe mithun te mukh taki taki
nihalwanun nahin shun kadapi? 1
chinta ane dukha thaki piData
a chittne tekawwani aasha
tara priya! premthi awati je,
hwe pachhi shun sahu mukwi te? ra
sharirne te manne jarure,
agha prdeshe phartan hatun je
swthan pachhun bal khenchnarun,
shun te wina door hwe jawanun? 3
grho phare chhe rawi asapas,
chhaya phare jyan wachman padarth
prdakshina e priy keri sarwe,
kyan hun pharun re! tuj ween madhye? 4
tarani pethe sthir ek tham,
duhkho sukho srishti wishe tamam
joi rahi kshobh wina jariye
rahun jaDai?—na bane kadiye pa
sharir marun sthir re kadapi,
a chittne to na shakun ja rakhi;
swachchhand te to bhamatun phare chhe,
re! tun gai te sthir kem re’te? 6
shun koi shodhun kanhi dhumaketu,
jene agaDi wadhto ja dekhu,
jene na madhye kani khechnarun
pachha phare je nahin koi saru? 7
ne chhoDi sarwe sukh shanti prite,
swikarine sangat teni nitye,
nawa nawa roj pardesh bhalun,
jaun ahinthi ahinthi ja jaun!
(san 1888, epril)
સ્રોત
- પુસ્તક : કવિતા અને સાહિત્ય (વોલ્યુમ-4) (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 157)
- સંપાદક : રમણલાલ નીલકંઠ
- પ્રકાશક : ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાઈટી
- વર્ષ : 1929