શ્હેરનો રાત્રિનો માર્ગ વિચારોથી ભર્યો ભર્યો,
તેજીલા વીજદીવાની વચ્ચેથી હું વહ્યો જતો.
ઓચિંતા નીરખું મારી છાયા શી સરકી જતી
વેગીલી આવતાં કાર દોડતી તીક્ષ્ણ દૃષ્ટિએ,
ચાંપેલી ચરણે મારી છાયા શી સરકી જતી;
સામેથી આવતાં અન્ય વળી ત્યાં કોઈ વાહન
ઘૂમતી શીઘ્ર તો એવી મકાને કો ચડી જતી,
પથના દીપના તેજે ઢોળાયાં જલના સમી;
ઘડીક ઠીંગણું રૂપ લાવતી તો પ્રમાણમાં,
ઓચિંતી વધતી કિંતુ લાંબા કો સળિયા સમી;
એક્કી સાથે ધરે રૂપ ત્રણ કે ચારથી વધુ,
મુખ્યત્વે આકૃતિ માત્ર, ઇન્દ્રીયોનું કશું નહીં;
પૂલપે ચાલતો તોયે નદીના પટમાં વહે,
તીરનાં વૃક્ષનાં પર્ણે ચોંટીને ઉપરે ચડે;
ઓચિંતી વ્યોમથી વર્ષા પાણી તો પગથી લગી
જલનાં બિંદુએ બિંદુએ આવી તો ગેલમાં જતી,
થંભુ હું ક્યાંક તે કેવી જાવાને તડપી રહે
વ્હેતા એ વ્હેણની સાથે મૂકીને મુજને પૂંઠે!
દૃષ્ટિયે મેળવી જેની સાથે ના ક્ષણ એક તે
અજાણી નારીના આછા સાળુમાં જઈને રમે,
આખાયે પથને રોકે એટલી પુષ્ટ થાય એ;
ક્ષણનું સઘળું રૂપ, ક્ષણમાં લુપ્ત થાય, ત્યાં
વિરૂપ રૂપનો પ્રશ્ન? અન્ય સાથે ભળી જવુ,
આધીન સર્વ સંજોગે વાંકાચૂકા વળી જવું;
ભરાતી સર્વ આંટામાં ગાડીના મંદ ચક્રમાં
ચાલતા રહેંટનું દૃશ્ય દૃષ્ટિ સામે થતું ખડું,
લક્ષ્યને પ્હોંચતાં પહેલાં મારી તે મૉર પ્હોંચતી;
અંધારા કોક ખૂણામાં દેખાતી ગેબ એ થતી.
જૂજવાં જૂજવાં રૂપ પેખ્યાંથી કલાંત હું હવે
લોચનો મીંચીને થંભુ સર્વ ત્યાં એકઠાં થતાં,
અજાણ્યા ધૂંધળા આછા ઘેરા અંધાર રૂપમાં;
ફરીને લોચનો ખેાલું, નીરખું હું નહીં નવું,
અનંત જૂજવાં રૂપે એ જ હું એ જ હું લહું.
છાયાના રૂપમાં આ તે મારાં સૌ ચિત્ર ચાલતાં આ,
ચાલતાં ચાલતાં જોયું મારું મેં ચલચિત્ર આ.
shherno ratrino marg wicharothi bharyo bharyo,
tejila wijdiwani wachchethi hun wahyo jato
ochinta nirakhun mari chhaya shi sarki jati
wegili awtan kar doDti teekshn drishtiye,
champeli charne mari chhaya shi sarki jati;
samethi awtan anya wali tyan koi wahan
ghumti sheeghr to ewi makane ko chaDi jati,
pathna dipna teje Dholayan jalna sami;
ghaDik thinganun roop lawti to prmanman,
ochinti wadhti kintu lamba ko saliya sami;
ekki sathe dhare roop tran ke charthi wadhu,
mukhyatwe akriti matr, indriyonun kashun nahin;
pulpe chalto toye nadina patman wahe,
tirnan wrikshnan parne chontine upre chaDe;
ochinti wyomthi warsha pani to pagthi lagi
jalnan bindue bindue aawi to gelman jati,
thambhu hun kyank te kewi jawane taDpi rahe
wheta e whenni sathe mukine mujne punthe!
drishtiye melwi jeni sathe na kshan ek te
ajani narina achha saluman jaine rame,
akhaye pathne roke etli pusht thay e;
kshananun saghalun roop, kshanman lupt thay, tyan
wirup rupno parashn? anya sathe bhali jawu,
adhin sarw sanjoge wankachuka wali jawun;
bharati sarw antaman gaDina mand chakrman
chalta rahentanun drishya drishti same thatun khaDun,
lakshyne phonchtan pahelan mari te maur phonchti;
andhara kok khunaman dekhati geb e thati
jujwan jujwan roop pekhyanthi kalant hun hwe
lochno minchine thambhu sarw tyan ekthan thatan,
ajanya dhundhla achha ghera andhar rupman;
pharine lochno khealun, nirakhun hun nahin nawun,
anant jujwan rupe e ja hun e ja hun lahun
chhayana rupman aa te maran sau chitr chaltan aa,
chaltan chaltan joyun marun mein chalchitr aa
shherno ratrino marg wicharothi bharyo bharyo,
tejila wijdiwani wachchethi hun wahyo jato
ochinta nirakhun mari chhaya shi sarki jati
wegili awtan kar doDti teekshn drishtiye,
champeli charne mari chhaya shi sarki jati;
samethi awtan anya wali tyan koi wahan
ghumti sheeghr to ewi makane ko chaDi jati,
pathna dipna teje Dholayan jalna sami;
ghaDik thinganun roop lawti to prmanman,
ochinti wadhti kintu lamba ko saliya sami;
ekki sathe dhare roop tran ke charthi wadhu,
mukhyatwe akriti matr, indriyonun kashun nahin;
pulpe chalto toye nadina patman wahe,
tirnan wrikshnan parne chontine upre chaDe;
ochinti wyomthi warsha pani to pagthi lagi
jalnan bindue bindue aawi to gelman jati,
thambhu hun kyank te kewi jawane taDpi rahe
wheta e whenni sathe mukine mujne punthe!
drishtiye melwi jeni sathe na kshan ek te
ajani narina achha saluman jaine rame,
akhaye pathne roke etli pusht thay e;
kshananun saghalun roop, kshanman lupt thay, tyan
wirup rupno parashn? anya sathe bhali jawu,
adhin sarw sanjoge wankachuka wali jawun;
bharati sarw antaman gaDina mand chakrman
chalta rahentanun drishya drishti same thatun khaDun,
lakshyne phonchtan pahelan mari te maur phonchti;
andhara kok khunaman dekhati geb e thati
jujwan jujwan roop pekhyanthi kalant hun hwe
lochno minchine thambhu sarw tyan ekthan thatan,
ajanya dhundhla achha ghera andhar rupman;
pharine lochno khealun, nirakhun hun nahin nawun,
anant jujwan rupe e ja hun e ja hun lahun
chhayana rupman aa te maran sau chitr chaltan aa,
chaltan chaltan joyun marun mein chalchitr aa
સ્રોત
- પુસ્તક : અશબ્દ રાત્રિ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 1)
- સર્જક : પ્રિયકાન્ત મણિયાર
- પ્રકાશક : રવાણી પ્રકાશન ગૃહ
- વર્ષ : 1959