wirsinh waghelanun geet - Lokgeeto | RekhtaGujarati
search search
લૉગ-ઇન

વીરસિંહ વાઘેલાનું ગીત

wirsinh waghelanun geet

વીરસિંહ વાઘેલાનું ગીત

આમુદામુની ફોજો રે આવી, ધુમરાણ વરતો ચાલે;

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણીએ.—

ભીલુપુરમાં કરિયા મુકામો, બૂમરાણ : કરતો ચાલે :

ગુલેચીઆ આવોને મોજું માણીએ.—

દેરા દીધા ને તંબુ તાણિયા, વાણીલે માંડી બજારો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણીએ.—

પળીએ પળીએ તેલડાં વેચાય છે, ચપટીએ વેચાય તમાકુ :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણીએ.—

દામોદર હલ રસોયાને વીંદમે, રસોઈઓની રાખે તાકીદો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણીએ.—

દામોદર હલ નગારચીને વીંદમે, નગારે મારે સોનાગેડી :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણીએ.—

ત્યાંથી દામોદર ચાલી નીસરીઓ, ડભોઈના કર્યા મુકામો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણીએ.—

દેરા દીધા ને તંબુ તાણિયા, વાણીલે માંડી બજારો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણીએ.—

પળીએ પળીએ તેલડાં વેચાય છે, ચપટીએ વેચાય તમાકુ :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

દામોદર હલ રસોયાને વીંદમે, રસોઈઓની રાખે તાકીદો :

ગુલચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

ત્યાંથી દામોદર ચાલી નીસરીયો, ચાંદોદના કર્યા મુકામો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

પળીએ પળીએ તેલડાં વેચાય છે, ચપટીએ વેચાય તમાકુ :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

દામોદર હલ રસોયાને વીંદમે; રસોઈઓની રાખે તાકીદો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

દામોદર હલ નગારચીને વીંદમે, નગારે વાગે સોનાગેડી :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

ત્યાંથી દામોદર ચાલી નીસરીઓ, નાંદોદના કર્યા મુકામો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

દેરા દીધા ને તંબુ તાણીઆ, વાણીલે માંડ્યાં બજારો :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

દામોદર હલ લખી કાગદ મોકલે: “થા એલા વાઘેલા ! મારી સામે :”

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ લખી કાગદ મોકલે : “આવ્યો વાઘેલો તારો બાપ !”

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ ચરવાદારને વીંદમે, “ઘોડીએ નાખો ઘોડી જીન”:

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ અસવાર થયો, ચાલે નાંદોદની વાટે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

આગલપાછલ પાંચ આરબોની ચોકી, વચમેં દામોગરની પાલખી :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

પાલખીમાં એ ટોંચ લગાવે, ફૂમતાં નાખ્યાં ખંખેરી :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

ત્યાંથી વાઘેલો અસવાર થયો, વાવડીની તોડી નાખી તાવડી :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

ત્યાંથી વાઘેલો આઘેરો ચાલ્યો, ચાડીયાની કોતેડી ઠેકાવે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

ઘોડીએ હલ પાડી રે નાખ્યો, ફટ ભૂંડી! મેહેલી શું જાયે ?

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

મારાં ખાધાં લુણ ને પાણી, ફટ ભૂંડી ! મેહેલી શું જાય :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ રાણીઓને વીંદમે, “ચૂડલો ભાંગીને રહેજો” :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ અસવાર થયો, ચાલે વાગડીઆની વાટે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ કચેરીઓમાં બેઠો, મોટી મોટી ભાંજગડો ચાલે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ કચેરીઓમાં બેઠો, કોઈથી ભાંજગડો ના તૂટે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ તરવાર ખેંચી, મોટામોટા રાજવટીઆ કાપે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

ત્યાંથી વાઘેલો નાસી રે છૂટ્યો, વાંહેલી લગી ફોજો દોડાવે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ ઘોડીએ રે આવ્યો. અગાડી પછાડી ખેંચી બાંધી :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

વાઘેલો હલ એમ કરી કહે છે : “જુઓ સીપાઈએ દગો કીધો” :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

ત્યાંથી વાઘેલો નાસી રે છૂટ્યો, આવી પડ્યો બઘંન તળાવે :

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

દાંતોમાં તરવારો રે ઘાલી, જઈ પડ્યા બઘન તલાવે :

વાઘેલો તળાવમાં મૂછો રે મરડે, કે મર્દ સૂબો છેતરી મરાયો:

ગુલેચીઆ! આવોને મોજું માણવા.—

રસપ્રદ તથ્યો

ફેક્ટ - ‘ગનીમ’ એટલે મરાઠા, જેઓ દક્ષિણમાંથી આવી, ગુજરાત પર આક્રમણ કરી, માલમિલકત લૂંટી જતા હતા. “ગનીમની લડાઇનો પવાડો” (લોકસાહિત્યમાળા મણકો, ત્રીજો પૃષ્ઠ 272) આ હકીકતનો એક દસ્તાવેજી પૂરાવો છે: અહીં આપેલાં વીરસિંહ વાઘેલાના લોકગીતમાં, સં. 1793 માં નાંદોદ પર, દામાજી ગાયકવાડ અને પેશ્વાના દામોદર પંતે હલ્લો કર્યો તેમાં વીરસિંહે બહાદુરી બતાવી: અને પછી વીરગતિ પામ્યો: ત્યારે તેના પાળિયા ઉપર કોતરાયું કે ‘ગનીમ સાથે લડાઈ થઈ ત્યારે કામ આવ્યા’. તે લોકગીત અહીં આપ્યું છે. —આ ગીતના મૂળ સંપાદક લૂણાવાડાના શિક્ષક શ્રી છગનલાલ વિદ્યારામ રાવળ છે.

સ્રોત

  • પુસ્તક : ગુજરાતી લોકસાહિત્યમાળા – મણકો– ૫ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 104)
  • સંપાદક : ગુજરાત લોકસાહિત્ય સમિતિ (મંજુલાલ ર. મજમૂદાર, બચુભાઈ રાવત, મનુભાઈ જોધાણી, પદ્મશ્રી દુલાભાઈ કાગ, મેરૂભા ગઢવી, પુષ્કર ચંદરવાકર, ચન્દ્રકાન્ત વાઘેલા, કનૈયાલાલ જોશી, પ્રહ્લાદ ચી. પરીખ, ગણેશ કૃષ્ણ ગોખલે.
  • પ્રકાશક : ગુજરાત લોકસાહિત્ય સમિતિ, અમદાવાદ
  • વર્ષ : 1966