પાલીબાઈની વાત
palibaini wat
પાલીબાઈ તો ચાલ્યાં પરણવા,
સામો મળ્યો વડલો.
વડલો કહે, ‘ક્યાં ચાલ્યાં?’
તો કહે, ‘વર વરવા ને ઘર કરવા.’
વડલો કહે, ‘મને જ પરણોને!’
પાલીબાઈ કહે, ‘પહેરવા-ખાવાનું શું?’
તો કહે, ‘પહેરવાનાં પાંદડાં; ખાવાની હવા.’
‘ના રે ભૈ ના ! મારે તો નથી પરણવું!’
પાલીબાઈ તો આગળ ચાલ્યાં.
સામો મળ્યો મોર.
મોર કહે, ‘ક્યાં ચાલ્યાં?’
તો કહે, ‘વર વરવા ને ઘર કરવા.’
મોર કહે, ‘મને જ પરણોને!’
પાલીબાઈ કહે, ‘પહેરવા-ખાવાનું શું?’
તો કહે ‘પહેરવા પીંછાં ને ખાવા દાણા.’
‘ના રે ભૈ ના, મારે તો નથી પરણવું.’
પાલીબાઈ તો પાછાં આગળ ચાલ્યાં.
સામો મળ્યો ઉંદર.
ઉંદર કહે, ‘ક્યાં ચાલ્યાં?’
તો કહે, ‘વર વરવા ને ઘર કરવા.’
ઉંદર કહે, ‘મને જ પરણોને!’
પાલીબાઈ કહે, ‘પહેરવા-ખાવા-પીવાનું શું?’
તો કહે, ‘પહેરવા લૂગડાં, ખાવા દાણા ને પીવા પાણી.’
પાલીબાઈ તો રાજીનાં રેડ થઈ ગયાં ને બોલ્યાં–
ભલે-ભલે.
પછી પાલીબાઈ તો પરણ્યાં.
ગામમાં ગોળનાં ગાડાં આવ્યાં.
પાલીબાઈ ઉંદરડા-વરને કહે કે–
‘જાઓ, ગોળ લઈ આવો.’
ઉંદરડાભાઈ તો ગોળ લેવા ગયા!
એવામાં તો ગાડાનું પૈડું ચાલ્યું;
અને ઉંદરભાઈ તો ચગદાઈ મૂઆ!
પાલીબાઈ તો રંડાણાં, ને બેઠાં રોવા કે–
‘ન રહી વડલાને,
ન રહી મોરલાને,
ઢચૂક ઉંદરડા! ઢચૂક!’
palibai to chalyan paranwa,
samo malyo waDlo
waDlo kahe, ‘kyan chalyan?’
to kahe, ‘war warwa ne ghar karwa ’
waDlo kahe, ‘mane ja parnone!’
palibai kahe, ‘paherwa khawanun shun?’
to kahe, ‘paherwanan pandDan; khawani hawa ’
‘na re bhai na ! mare to nathi paranwun!’
palibai to aagal chalyan
samo malyo mor
mor kahe, ‘kyan chalyan?’
to kahe, ‘war warwa ne ghar karwa ’
mor kahe, ‘mane ja parnone!’
palibai kahe, ‘paherwa khawanun shun?’
to kahe ‘paherwa pinchhan ne khawa dana ’
‘na re bhai na, mare to nathi paranawun ’
palibai to pachhan aagal chalyan
samo malyo undar
undar kahe, ‘kyan chalyan?’
to kahe, ‘war warwa ne ghar karwa ’
undar kahe, ‘mane ja parnone!’
palibai kahe, ‘paherwa khawa piwanun shun?’
to kahe, ‘paherwa lugDan, khawa dana ne piwa pani ’
palibai to rajinan reD thai gayan ne bolyan–
bhale bhale
pachhi palibai to paranyan
gamman golnan gaDan awyan
palibai undarDa warne kahe ke–
‘jao, gol lai aawo ’
undarDabhai to gol lewa gaya!
ewaman to gaDanun paiDun chalyun;
ane undarbhai to chagdai mua!
palibai to ranDanan, ne bethan rowa ke–
‘na rahi waDlane,
na rahi morlane,
Dhachuk undarDa! Dhachuk!’
palibai to chalyan paranwa,
samo malyo waDlo
waDlo kahe, ‘kyan chalyan?’
to kahe, ‘war warwa ne ghar karwa ’
waDlo kahe, ‘mane ja parnone!’
palibai kahe, ‘paherwa khawanun shun?’
to kahe, ‘paherwanan pandDan; khawani hawa ’
‘na re bhai na ! mare to nathi paranwun!’
palibai to aagal chalyan
samo malyo mor
mor kahe, ‘kyan chalyan?’
to kahe, ‘war warwa ne ghar karwa ’
mor kahe, ‘mane ja parnone!’
palibai kahe, ‘paherwa khawanun shun?’
to kahe ‘paherwa pinchhan ne khawa dana ’
‘na re bhai na, mare to nathi paranawun ’
palibai to pachhan aagal chalyan
samo malyo undar
undar kahe, ‘kyan chalyan?’
to kahe, ‘war warwa ne ghar karwa ’
undar kahe, ‘mane ja parnone!’
palibai kahe, ‘paherwa khawa piwanun shun?’
to kahe, ‘paherwa lugDan, khawa dana ne piwa pani ’
palibai to rajinan reD thai gayan ne bolyan–
bhale bhale
pachhi palibai to paranyan
gamman golnan gaDan awyan
palibai undarDa warne kahe ke–
‘jao, gol lai aawo ’
undarDabhai to gol lewa gaya!
ewaman to gaDanun paiDun chalyun;
ane undarbhai to chagdai mua!
palibai to ranDanan, ne bethan rowa ke–
‘na rahi waDlane,
na rahi morlane,
Dhachuk undarDa! Dhachuk!’



સ્રોત
- પુસ્તક : ગુજરાતી લોકસાહિત્યમાળા – મણકો– ૨ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 19)
- સંપાદક : ગુજરાત લોકસાહિત્ય સમિતિ (ઉમાશંકર જોશી, પુષ્કર ચંદરવાકર, સુધા દેસાઇ, મંજુલાલ ર. મજમૂદાર, મધુભાઈ પટેલ, લાલચંદ ધૂળાભાઈ નીનામા, ગજાનન વિ. જોશી
- પ્રકાશક : ગુજરાત લોકસાહિત્ય સમિતિ, અમદાવાદ
- વર્ષ : 1959