રેખ્તા
હિન્દવી
સૂફીનામા
રાજસ્થાની
સેવક ચાલ્યો માગી શીખજી
sewak chalyo magi shikhji
સેવક ચાલ્યો માગી શીખજી :
મનમાં ધરશો ન કોઈની બ્હીકજી.
બ્હીક ના ધરશો મનમાં, જાજો અંત:પુર મોઝાર :
પ્રાવરણ ગ્રહીને લાવજો, પ્રેમદા તે આણીવાર.
ભડ થઈ સુભટ સંચર્યો, પોહોંચ્યો પાંચાલી દ્વાર :
પર પુરુષ દીઠો આવતો, નાહાઠી અંદર નાર.
દાસી ભણે, “ઓ રાવત! એમને છે ઋતુધર્મ :
એને અડકવા અધિકાર નથી, બ્રાહ્મણ વૈશ્ય ક્ષત્રીયજન.”
સાંભળી વાણી, ને વળ્યો પાછો, બોલતો મુખ હીણ :
“એ દયાપણેથી શું નીપજે?, જા ભાઈ! દુઃશાસન:”
સાંભળી ક્ષિપ્ર કોપે ચડ્યો, કરડતો મુખ-દંત;
‘મારતો લાવું માનુની, દેખતાં એના કંથ.’
સુભટ થઈ ભડ સંચર્યો, પોહોંચ્યો પાંચાલી-દ્વાર
જમ સરખો દીઠો આવતો, નાહાશી અંદર પેઠી નાર.
દાસી ભણે, “ઓ રાવત!, અબળા કેમ લ્યો છો પરાણ?
રાણી છે એ રજસ્વલા, મુખથી ન બોલે વાણ.”
ચરણ-પ્રહારથી પડી દાસી, ગયો દુષ્ટ અંતઃપુરમાંય;
નારી હીંડે નાહાસતી, દુર્મતિ પૂંઠળ ધાય.
ધરણ પડી સતી ત્યાં તો, ધસીને સ્હાયા કેશ;
કેશ સ્હાયા કામિની, જોબન બાળે વેશ.
અસુરો ત્યાં મળ્યા ટોળે, જુવે સતીનું રૂપ પરમ;
શીશ ધૂણે ને સતી કહે, “મારા સ્વામી રાજા ધરમ.”
નથી વિદુર, ને નથી ભીષ્મ, નથી દ્રોણ ગુરુદેવ;
તે હોય તો આમ થવા નવ દે, નથી સ્વામી અવશ્યમેવ.
“સમર તાહારા હોય તેને, તાહારી કરે સંભાળ;
હશે તે હમણાં વન જશે, જે તાહરા ભરથાર.”
સમરણ કરતી સુંદરી, સમર્યા તે સારંગપાણ;
“સ્વામી! આ વેળાના તમો ધણી, ભક્તવત્સલ ભગવાન.
મુજ માત, ને મુજ તાત, તમે સ્વજન ને મોસાળ;
મહીઅર માહારું તું જ, માધવ! સાસરું સંભાળ.”
વલવલ કરતી વનિતા, આણી સભા મોઝાર :
નાથ દીઠા અનાથની પેરે, બેઠા અળગે ઠાર.
અસુર જોવા મળ્યા ટોળે, જુવે સતીનું રૂપ :
શીશ ઉઘાડું દેખીને, બળ આયુષ ઘટિયું ભૂપ.
“આવ ઓરી, ને બેશ ખોળે” [એમ બોલ્યો દુર્યોધન]
હશી હતી સહુ દેખતાં, તે દિન વીસરે કેમ?
અંધ કહેતી ધૃતરાષ્ટ્ર કેરા, પુત્ર દુર્યોધન :
હશી હતી સહુ દેખતાં, તો હાવાં જાશો વન!”
તુચ્છકાર કીધો કામિની,” શું મૂઢ! બોલ્યો અજાણ?
વડી ભોજાઈ તાહારે માને સ્થાનક, એમ વદે વેદ પુરાણ.
ખોળાતણો નથી ખરખરો, મનમાં ન જાણીશ મૂઢ!
ભીમતણી ગદા અહીં બેસશે, જ્યારે રૂઠશે ગરુડારૂઢ.”
સ્રોત
- પુસ્તક : ગુજરાતી લોકસાહિત્યમાળા – મણકો– ૪ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 117)
- સંપાદક : ગુજરાત લોકસાહિત્ય સમિતિ (ધૂમકેતુ, મંજુલાલ ર. મજમૂદાર, પુષ્કર ચંદરવાકર, સુધા રમણલાલ દેસાઇ, મધુભાઈ પટેલ, કનૈયાલાલ જોશી, હરિકાન્ત ન્હાનાલાલ દીક્ષિત.
- પ્રકાશક : ગુજરાત લોકસાહિત્ય સમિતિ, અમદાવાદ
- વર્ષ : 1964