રેખ્તા ગુજરાતી ઉત્સવ - 5 જાન્યુઆરી: વડોદરા | 11 જાન્યુઆરી: મુંબઈ | 19 જાન્યુઆરી: ભાવનગર - ફ્રી રજિસ્ટ્રેશન કરો
રજિસ્ટ્રેશન કરોત્યાં દૂરથી મંગલ શબ્દ આવતો!
શતાબ્દીઓના ચિરશાંત ઘુમ્મટો
ગજાવતો ચેતનમંત્ર આવતો!
પ્રકાશના ધોધ અમોઘ ઝીલતી
ધપે ધરા નિત્યપ્રવાસપંથે;
ઝૂમી રહી પાછળ અંધકારની
તૂટી પડે ભેખડ અર્ધ અંગે.
વિરાટ ખોલી નિજ તેજઆંખ
કલ્યાણનો મંગલ પંથ દાખવે;
એ તેજ પીને નિજ સૃષ્ટિ ખીલતી
જોતી ઘડી, એ વધતી ઉમંગે.
અંગે લગાવ્યા હિમલેપ શીળા,
જ્વાલામુખી કિન્તુ ઉરે જ્વલંત!
મૈયા તણે અંતર શું હશે પીડા?
કે સૃષ્ટિચિંતા ઉરમાં અનંત?
વિશ્રામ કાજે વિરમે નહીં જરા
અકથ્ય દુ:ખે અકળાય હૈડે!
ઉચ્છ્વાસથી વાદળગોટ ઊડે,
ને દૂર ફેલે જલનીલ અંચળા!
ભમે ભમે દુઃખતપી વસુંધરા!
ડગો ભરે તેજપથે અધીરાં!
એ તોય પૂરા ન થયા પ્રકાશ!
અંધારમાં આથડી ભૂતસૃષ્ટિ!
આ રક્તરંગી પશુપંખીપ્રાણી
પુકારતાં સૌ નખદંતનાશ.
ને લોહી પીને ઊછરેલ ઘેલી
આ લાડીલી માનવતા ધરાની
ઇતિહાસની ભુલભુલામણીઓ
રચે, અને કૈં જગવે લડાઈઓ.
ભોળી સ્વહસ્તે નિજ અંગ ચીરે
ને ભીંજતી આત્મ તણાં રુધિરે.
જળ્યાં કરે ચોદિશ કોટિ ક્લેશ!
શમે ન એ આગ અબૂઝ લેશ!
કો સિંચતા જીવનવારિ સંત,
તોયે હે પાવક એ ધગંત!
પેગામ દૈવી પયગંબરો વદ્યા,
શમી ન એ ભીષણ વિશ્વવેદના!
ત્યાં દૂરથી મંગલ શબ્દ આવતો!
યુગો તણી કૈંક પડી કતાર
આવે ધ્વનિ એહની આરપાર:
‘તું પાપ સાથે નવ પાપી મારતો!'
એ મંત્ર ઝીલ્યો જગને કિનારે
ઊભેલ યોગીપુરુષે અનેકે,
આરણ્યકોએ, ઋષિમંડલોએ;
સુણેલ બુદ્ધે, ઈશુએ, મહાવીરે.
ન તોય નિદ્રાજડ લોક જાગ્યાં
ડૂબી ગયો મંત્ર અનંતતામાં!
એ આજ પાછો ધ્વનિ સ્પષ્ટ ગાજતો
આ યુદ્ધથાક્યા જગને કિનારે.
ગાંધી તણે કાન પડયો, ઉરે સર્યો,
ને ત્યાં થકી વિશ્વ વિશાળ વિસ્તર્યો.
યુગોયુગોની તપસાધના ફળી!
જરી મહા અંતરવેદના શમી!!
માસે માસે, અભિનવ હારો,
ઊગે બીજકલા;
યુગે યુગે પયગંબર જાગે
ભાંગે જગશૃંખલા.
(વિશ્વશાંતિ)
tyan durthi mangal shabd awto!
shatabdiona chirshant ghummto
gajawto chetanmantr awto!
prkashna dhodh amogh jhilti
dhape dhara nityaprwaspanthe;
jhumi rahi pachhal andhkarni
tuti paDe bhekhaD ardh ange
wirat kholi nij tejankh
kalyanno mangal panth dakhwe;
e tej pine nij srishti khilti
joti ghaDi, e wadhti umange
ange lagawya himlep shila,
jwalamukhi kintu ure jwlant!
maiya tane antar shun hashe piDa?
ke srishtichinta urman anant?
wishram kaje wirme nahin jara
akathya duhkhe aklay haiDe!
uchchhwasthi wadalgot uDe,
ne door phele jalnil anchla!
bhame bhame dukhatpi wasundhra!
Dago bhare tejapthe adhiran!
e toy pura na thaya parkash!
andharman athDi bhutsrishti!
a raktrangi pashupankhiprani
pukartan sau nakhdantnash
ne lohi pine uchhrel gheli
a laDili manawta dharani
itihasni bhulabhulamnio
rache, ane kain jagwe laDaio
bholi swhaste nij ang chire
ne bhinjti aatm tanan rudhire
jalyan kare chodish koti klesh!
shame na e aag abujh lesh!
ko sinchta jiwanwari sant,
toye he pawak e dhagant!
pegam daiwi paygambro wadya,
shami na e bhishan wishwwedna!
tyan durthi mangal shabd awto!
yugo tani kaink paDi katar
awe dhwani ehni arparah
‘tun pap sathe naw papi marto!
e mantr jhilyo jagne kinare
ubhel yogipurushe aneke,
aranykoe, rishimanDloe;
sunel buddhe, ishue, mahawire
na toy nidrajaD lok jagyan
Dubi gayo mantr ananttaman!
e aaj pachho dhwani aspasht gajto
a yuddhthakya jagne kinare
gandhi tane kan paDyo, ure saryo,
ne tyan thaki wishw wishal wistaryo
yugoyugoni tapsadhna phali!
jari maha antarwedna shami!!
mase mase, abhinaw haro,
uge bijakla;
yuge yuge paygambar jage
bhange jagshrinkhla
(wishwshanti)
tyan durthi mangal shabd awto!
shatabdiona chirshant ghummto
gajawto chetanmantr awto!
prkashna dhodh amogh jhilti
dhape dhara nityaprwaspanthe;
jhumi rahi pachhal andhkarni
tuti paDe bhekhaD ardh ange
wirat kholi nij tejankh
kalyanno mangal panth dakhwe;
e tej pine nij srishti khilti
joti ghaDi, e wadhti umange
ange lagawya himlep shila,
jwalamukhi kintu ure jwlant!
maiya tane antar shun hashe piDa?
ke srishtichinta urman anant?
wishram kaje wirme nahin jara
akathya duhkhe aklay haiDe!
uchchhwasthi wadalgot uDe,
ne door phele jalnil anchla!
bhame bhame dukhatpi wasundhra!
Dago bhare tejapthe adhiran!
e toy pura na thaya parkash!
andharman athDi bhutsrishti!
a raktrangi pashupankhiprani
pukartan sau nakhdantnash
ne lohi pine uchhrel gheli
a laDili manawta dharani
itihasni bhulabhulamnio
rache, ane kain jagwe laDaio
bholi swhaste nij ang chire
ne bhinjti aatm tanan rudhire
jalyan kare chodish koti klesh!
shame na e aag abujh lesh!
ko sinchta jiwanwari sant,
toye he pawak e dhagant!
pegam daiwi paygambro wadya,
shami na e bhishan wishwwedna!
tyan durthi mangal shabd awto!
yugo tani kaink paDi katar
awe dhwani ehni arparah
‘tun pap sathe naw papi marto!
e mantr jhilyo jagne kinare
ubhel yogipurushe aneke,
aranykoe, rishimanDloe;
sunel buddhe, ishue, mahawire
na toy nidrajaD lok jagyan
Dubi gayo mantr ananttaman!
e aaj pachho dhwani aspasht gajto
a yuddhthakya jagne kinare
gandhi tane kan paDyo, ure saryo,
ne tyan thaki wishw wishal wistaryo
yugoyugoni tapsadhna phali!
jari maha antarwedna shami!!
mase mase, abhinaw haro,
uge bijakla;
yuge yuge paygambar jage
bhange jagshrinkhla
(wishwshanti)
સ્રોત
- પુસ્તક : શ્રેષ્ઠ ઉમાશંકર (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 3)
- સંપાદક : નિરંજન ભગત, ચિમનલાલ ત્રિવેદી, ભોળાભાઈ પટેલ
- પ્રકાશક : ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય
- વર્ષ : 2005