રેખ્તા
હિન્દવી
સૂફીનામા
રાજસ્થાની
ન્હાનાલાલ દલપતરામ કવિ
પડયો હતો તે તટ વિશ્વનો વડો,
અગાધ એકાન્ત હતો ઊંડો ઊંડો;
પ્રશાન્ત ઝૂકી હતી આભની ઘટા,
માઝાવતી સાગરની હતી છટા.
શાન્તિ શાન્તિ હતી ગાઢ હૈયામાં અંતરિક્ષમાં;
ત્યાં સંધ્યાના મહાઆરે દીઠી ઊગન્તી પૂર્ણિમા,
લજ્જા-નમેલુ નિજ મન્દ પેાપચું,
કો મુગ્ધ બાલા શરમાતી આવરે;
ને શોભી રે' નિર્મલ નેનની લીલા;
એવી ઊગી ચન્દ્રકલા ધીરે ધીરે.
અંતરે ઊઘડ્યાં, સિન્ધુ સળક્યો, જાગી ચેતના;
અને ગુંજી રહી મિઠ્ઠી ગોષ્ઠિની મંદ મૂર્છના.
ઝીલી પ્રિયા-નયનનાં શર, ને વીંધાઈ,
પોઢ્યો હતાશ પ્રિય મૂર્છિત રૂપદર્શે,
તે વ્હાલી-સ્પર્શથી સચેતન થાય, તેમ
જાગ્યો નૃલોક નવચેતન ચંદીસ્પર્શે.
મીઠા મ્હેરામણે કયાંક વાદળી કોક વર્ષશે,
અને કો છીપમાં આજે મેઘનાં મોતીડાં થશે.
વદન પૂનમચંદ શું વિહાસે,
જલધરનું ધરી ઓઢણું વિલાસે ;
પરિમલ પ્રગટાવતી ઉમંગે,
શરદ સુહાય રસીલી અંગઅંગે.
હૈયાના મ્હેલમાં જેવી કવિતા ચમકી રહે,
એવી ગેબી પ્રભાવન્તી ચંદ્રીની ચંદ્રીકા વહે.
મદે ભરેલી ઝીણી ટીલડી કરી,
સોહાગી રહે રસપામરી ધરી;
શોભે ઊભી સુંદરી જેમ બારીએ:
ચંદ્રી ચડે છે નભની અટારીએ.
હસે છે સ્નેહની લ્હેરે જેવું તું, એ સુધામુખી!
હસે છે એવું અત્યારે ચારુ ચન્દ્રકલા, સખી!
સરવરજલ જેવું વ્યોમનીર
અતલ પડ્યું પથરાઈ નીલઘેરું:
પરિમલ પમરી સુધાપ્રભાના
કમલ ખીલ્યું મહી એક ચન્દ્રી કેરું.
નમી આ આંખડી મારી ભાળી એ દેવબાલિકા;
નમ્યાં સૌ જગનાં લોકો, નમી સૌ ઝાંખી તારિકા.
જેવું ઝૂલે સાગરઉર નાવડું,
કે મેઘને અંક કપોતિની રૂડું;
એવી સખિ! ચંદ્રકલા સુઝુલતી,
જ્યોત્સના-સરે એકલ ભીંજતી જતી.
ગાજે છે મુખ્ય રાત્રિ, ને ગાજે છે તેજનિર્ઝરી;
ગાજે છે ખોખરા શબ્દે દૂર સાગરખંજરી,
કો સ્નેહી કેરા સ્નેહના કુંજ-આરે,
અખંડ જ્યોત્સના સ્નેહરાણી પધારે,
ને એકલી એ સ્નેહકુંજે ઝઝૂમે:
મધ્યાકાશે ત્યમ સુતનુ તે ચન્દ્રી એકાકી ઘૂમે.
એકલાં ઊગવું, રહેવું, એકલાં આથમી જવું:
સ્નેહથી છલકાતા આ સંસારે એમ શે થવું?
દેવી! અમારા ઉરમાં પધારજો!
દ્વારે દીપો એમ દિલે સદા હજો!
આત્મા વિશે રંક, ગરીબ બારણે,
આ પાટ માંડયા સહુ આપ કારણે.
સાગરે ભરતી જામી, ને જામી ભરતી ઉરે
ઘેરા ઘેરા અનેરા ત્યાં જાગ્યા સંગીતના સૂરે.
કરી સ્તુતિ તે વિધુકન્યકા તણી,
ઉચ્ચારી કીર્તિ પ્રભુની ઘણી ઘણી;
ને સ્નેહમન્ત્રોય અનેક ભાખિયાઃ
એ સ્તોત્રના સૌ ધ્વનિ વ્યોમ વ્યાપિયા.
અમીથી આંખડી આંજી, મન્ત્ર સૌભાગ્યના લખી,
વિશ્વના ચોકમાં રાસ ખેલે ચન્દ્રકલા, સખી!
સ્નેહી હતાં દૂર, સમક્ષ તે થયાં.
આઘે હતાં, તે ઉરમાં રમી રહ્યાં;
ને મૃત્યુશાયી પણ પ્રાણમાં ઊભાં:
એવી બધે સાત્વિક વિસ્તરી પ્રભા.
તપે છે, સૃષ્ટિને માથે પુણ્યજ્યોત મહાપ્રભુ:
તપી તેવી ઘડી તો તે પુણ્યની પૂર્ણિમા વિભુ.
સ્રોત
- પુસ્તક : બૃહદ ગુજરાતી કાવ્યપરિચય - 2 (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 96)
- સંપાદક : મોહનભાઈ પટેલ, ચન્દ્રકાન્ત શેઠ
- પ્રકાશક : ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
- વર્ષ : 1973