રેખ્તા ગુજરાતી ઉત્સવ - 5 જાન્યુઆરી: વડોદરા | 11 જાન્યુઆરી: મુંબઈ | 19 જાન્યુઆરી: ભાવનગર - ફ્રી રજિસ્ટ્રેશન કરો
રજિસ્ટ્રેશન કરોજ્યાં દૃષ્ટિ પડે ત્યાં દારુણ દવ, ને કાન પડે ત્યાં કોલાહલ,
અફસોસ, તમારી ધાંધલમાં, એક સપનું મુજ ખોવાઈ ગયું!
રૈ જિંદગીભર ભ્રમણા સેવી, ને એક ઘડી એવી ઊગી,
કે કંચન છે કે છે કથીર, એ સ્પષ્ટપણે જોવાઈ ગયું!
દીસતાં'તાં ખેતર અંધારે, તે રણ નીકળ્યાં અંજવાસ થતાં;
હું કોને કહું, હસવા મથતાં આ હૈયાથી રોવાઈ ગયું!
મેં ટીપું ટીપું સીંચીને સો વરસે માંડ ભરી ગાગર,
ત્યાં એક ધડાકો, ને પળમાં પીયૂષ બધું ઢોળાઈ ગયું!
જ્યાં ઝંખી'તી ઝરમર ઝાંખી, ત્યાં એવી મુસળધારા થૈ,
પ્રીતિનું કોરું પાનેતર શેતાન-કરે ચોળાઈ ગયું!
અમૃત તો હાથે ન્હોતું ચઢ્યું, પણ નીર હતું નિર્મળ થોડું;
દુર્ભાગ્ય જુઓ, રે તેય હલાહલ સંગાથે ઘોળાઈ ગયું!
નકશો રંગીન હતો રચતો શૃંગોની શિલ્પકલા કેરો,
ત્યાં એક પ્રચંડ ધરાકમ્પે તળ પર્વતનું તોળાઈ ગયું!
હે રામ, ખબર નહિ, કોનો છે આ શાપ ભયાનક ધરતી પે,
કે હીર હણાયેલું જ રહ્યું ને પાણી નિચોવાઈ ગયું!
આશા દેતા'તા અવધૂતો કે પ્રાણ પ્રગટશે પળ માંહી,
પળને બદલે યુગ વીતી ગયો, ને પિંજર પણ કહોવાઈ ગયું!
રજની વીતી ને ભોર ભયો ને સૌ કે' સૂર્ય દીસે આઘે-
પણ આ શું ? – તેજ તણું વર્તુલ ઊલટાનું સંકોડાઈ ગયું!
કૌતુક તો અગણિત દીઠાં છે, પણ આવું અચરજ ના દીઠું,
કે આંસુઓ લો'વા જાતાં, લોચન જાતે લો'વાઈ ગયું!
હું ફાટી આંખે શોધી રહ્યો સોનેરી રજકણ સુખડાના,
ત્યાં જીવન કેરા સૂત્રમહીં દુઃખ મોતી બની પ્રોવાઈ ગયું!
કોઈ શત-શત યુગથી નીકળ્યા'તા, નન્દનની શોધમહીં યાત્રી,
અહીં અનાયાસ રમતાં-રમતાં દોજખ જો ને શોધાઈ ગયું!
દુનિયા આખીની દોલતને લૂંટવા હું નીકળ્યો'તો નાદાન,
ને રસ્તામાં એક માંડ રળેલું કાવડિયું ખોવાઈ ગયું!
રે કૈંક ચઢાવ્યા બતરીશા....ને માંડમાંડ વરતાયાં નીર!
હું રાજી થાવા જાતો'તો ત્યાં જીવનસર શોષાઈ ગયું!
માતાની ભક્તિમાં રાતા મદમાતા થૈ નાચ્યા એવા,
કે ધ્યાન રહ્યું ના, પગ નીચે ફૂલ-બાળક રગદોળાઈ ગયું!
ધાર્યું'તું : દાવાનળ વચ્ચે બેસીને લાવા-પાન કરું;
પણ દૂરદૂર પેટાતી દેખી દીવાસળી, દોડાઈ ગયું!
મૂંગાવ્રત છોડીશ ત્યારે હું આશિષ જગત પે ઉતારીશ—
મનમાં તો એ નિર્ણીત હતું પણ શાપ-વચન બોલાઈ ગયું!
હું ઝેર હૃદયનું હોઠ પરે રમતા સ્મિતથી સંતાડી દઉં,
સંકલ્પ હતો, પણ આંધી ઊઠી ને ઢાકણિયું ખોલાઈ ગયું!
હું પૂછું : પુષ્પો પથ્થરમાં એકાએક શેં પલટાઈ ગયાં?
ને અબીલ-ગુલાલ તણું અર્ચન શેં પંકે ઝબકોળાઈ ગયું?
સમજાતું નથી - સાચું કહું છું આ માનવનું મન કે પારો,
જ્યાં હોમવું'તું નિજનું મસ્તક ત્યાં પરનું શેં હોમાઈ ગયું!
jyan drishti paDe tyan darun daw, ne kan paDe tyan kolahal,
aphsos, tamari dhandhalman, ek sapanun muj khowai gayun!
rai jindgibhar bhramna sewi, ne ek ghaDi ewi ugi,
ke kanchan chhe ke chhe kathir, e spashtapne jowai gayun!
distantan khetar andhare, te ran nikalyan anjwas thatan;
hun kone kahun, haswa mathtan aa haiyathi rowai gayun!
mein tipun tipun sinchine so warse manD bhari gagar,
tyan ek dhaDako, ne palman piyush badhun Dholai gayun!
jyan jhankhiti jharmar jhankhi, tyan ewi musaldhara thai,
pritinun korun panetar shetan kare cholai gayun!
amrit to hathe nhotun chaDhyun, pan neer hatun nirmal thoDun;
durbhagya juo, re tey halahal sangathe gholai gayun!
naksho rangin hato rachto shringoni shilpakla kero,
tyan ek prchanD dharakampe tal parwatanun tolai gayun!
he ram, khabar nahi, kono chhe aa shap bhayanak dharti pe,
ke heer hanayelun ja rahyun ne pani nichowai gayun!
asha detata awdhuto ke pran pragatshe pal manhi,
palne badle yug witi gayo, ne pinjar pan kahowai gayun!
rajni witi ne bhor bhayo ne sau ke surya dise aaghe
pan aa shun ? – tej tanun wartul ultanun sankoDai gayun!
kautuk to agnit dithan chhe, pan awun achraj na dithun,
ke ansuo lowa jatan, lochan jate lowai gayun!
hun phati ankhe shodhi rahyo soneri rajkan sukhDana,
tyan jiwan kera sutramhin dukha moti bani prowai gayun!
koi shat shat yugthi nikalyata, nandanni shodhamhin yatri,
ahin anayas ramtan ramtan dojakh jo ne shodhai gayun!
duniya akhini dolatne luntwa hun nikalyoto nadan,
ne rastaman ek manD ralelun kawaDiyun khowai gayun!
re kaink chaDhawya batrisha ne manDmanD wartayan neer!
hun raji thawa jatoto tyan jiwansar shoshai gayun!
matani bhaktiman rata madmata thai nachya ewa,
ke dhyan rahyun na, pag niche phool balak ragdolai gayun!
dharyuntun ha dawanal wachche besine lawa pan karun;
pan durdur petati dekhi diwasli, doDai gayun!
mungawrat chhoDish tyare hun ashish jagat pe utarish—
manman to e nirnit hatun pan shap wachan bolai gayun!
hun jher hridayanun hoth pare ramta smitthi santaDi daun,
sankalp hato, pan andhi uthi ne Dhakaniyun kholai gayun!
hun puchhun ha pushpo paththarman ekayek shen paltai gayan?
ne abil gulal tanun archan shen panke jhabkolai gayun?
samjatun nathi sachun kahun chhun aa manawanun man ke paro,
jyan homwuntun nijanun mastak tyan paranun shen homai gayun!
jyan drishti paDe tyan darun daw, ne kan paDe tyan kolahal,
aphsos, tamari dhandhalman, ek sapanun muj khowai gayun!
rai jindgibhar bhramna sewi, ne ek ghaDi ewi ugi,
ke kanchan chhe ke chhe kathir, e spashtapne jowai gayun!
distantan khetar andhare, te ran nikalyan anjwas thatan;
hun kone kahun, haswa mathtan aa haiyathi rowai gayun!
mein tipun tipun sinchine so warse manD bhari gagar,
tyan ek dhaDako, ne palman piyush badhun Dholai gayun!
jyan jhankhiti jharmar jhankhi, tyan ewi musaldhara thai,
pritinun korun panetar shetan kare cholai gayun!
amrit to hathe nhotun chaDhyun, pan neer hatun nirmal thoDun;
durbhagya juo, re tey halahal sangathe gholai gayun!
naksho rangin hato rachto shringoni shilpakla kero,
tyan ek prchanD dharakampe tal parwatanun tolai gayun!
he ram, khabar nahi, kono chhe aa shap bhayanak dharti pe,
ke heer hanayelun ja rahyun ne pani nichowai gayun!
asha detata awdhuto ke pran pragatshe pal manhi,
palne badle yug witi gayo, ne pinjar pan kahowai gayun!
rajni witi ne bhor bhayo ne sau ke surya dise aaghe
pan aa shun ? – tej tanun wartul ultanun sankoDai gayun!
kautuk to agnit dithan chhe, pan awun achraj na dithun,
ke ansuo lowa jatan, lochan jate lowai gayun!
hun phati ankhe shodhi rahyo soneri rajkan sukhDana,
tyan jiwan kera sutramhin dukha moti bani prowai gayun!
koi shat shat yugthi nikalyata, nandanni shodhamhin yatri,
ahin anayas ramtan ramtan dojakh jo ne shodhai gayun!
duniya akhini dolatne luntwa hun nikalyoto nadan,
ne rastaman ek manD ralelun kawaDiyun khowai gayun!
re kaink chaDhawya batrisha ne manDmanD wartayan neer!
hun raji thawa jatoto tyan jiwansar shoshai gayun!
matani bhaktiman rata madmata thai nachya ewa,
ke dhyan rahyun na, pag niche phool balak ragdolai gayun!
dharyuntun ha dawanal wachche besine lawa pan karun;
pan durdur petati dekhi diwasli, doDai gayun!
mungawrat chhoDish tyare hun ashish jagat pe utarish—
manman to e nirnit hatun pan shap wachan bolai gayun!
hun jher hridayanun hoth pare ramta smitthi santaDi daun,
sankalp hato, pan andhi uthi ne Dhakaniyun kholai gayun!
hun puchhun ha pushpo paththarman ekayek shen paltai gayan?
ne abil gulal tanun archan shen panke jhabkolai gayun?
samjatun nathi sachun kahun chhun aa manawanun man ke paro,
jyan homwuntun nijanun mastak tyan paranun shen homai gayun!
સ્રોત
- પુસ્તક : મધુવન (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 67)
- સંપાદક : હરીન્દ્ર દવે
- પ્રકાશક : પ્રવીણ પ્રકાશન, રાજકોટ
- વર્ષ : 2002
- આવૃત્તિ : 4