દીવાળીના દિન આવતાં જાણી,
ભાદરમાં ધુવે લૂગડાં ભાણી.
માથે હતું કાળી રાતનું ધાબું,
માગી-ત્રાગી કર્યો એકઠો સાબુ :
‘કોડી વિનાની હું કેટલે આંબું?’
રૂદિયામાં એમ રડતી છાની,
ભાદરમાં ધુવે લૂગડાં ભાણી.
લૂગડાંમાં એક સાડલો જૂનો,
ઘાઘરોયે મેલો દાટ કે'દુનોઃ
કમખાએ કર્યો કેવડો ગુનો?
તીને ત્રોફાએલ ચીંથરાને કેમ ઝીંકવું તાણી?
ભાદરમાં ધૂવે લૂગડાં ભાણી.
એઢણું પે’રે ને ઘાઘરા ધુવે,
ઘાઘરો ઓઢે ને ઓઢણું ધુવે;
બીતી-બીતી ચારે દિશમાં જુવે,
એને ઉઘાડાં અંગે અંગમાંથી આતમા ચુવે:
લાખ ટકાની આબરૂને એણે સોડમાં તાણી,
ભાદરમાં ધુવે લૂગડાં ભાણી.
ઊભાં ઊભાં કરે ઝાડવાં વાતું,
ચીભડાં વેચીને પેટડાં ભરતી
કયાંથી મળે એને ચીંથરું ચેાથું?
વસ્તર વિનાની ઇસ્તરી જાતની આબરૂ સારું
પડી જતી નથી કેમ મો’લાતુ?
શિયાળવાંની વછૂટતી વાણી,
ભાદરમાં ધુવે લૂગડાં ભાણી.
અંગે અંગે આવ્યું ટાઢનું તેડું
કેમ કરી થાવું ઝૂંપડી ભેળું?
વાયુની પાંખ ઉડાડતી વેળુ:
જેમતેમ પે'રી લૂગડાં નાઠી,
ઠેસ, ઠેબાં ગડથોલિયાં ખાતી:
ધ્રૂજતી ધ્રૂજતી
કાયા સંતાડતી
કૂબે પહોંચતાં તે પટકાણી
રાંકની રાણી :
ભાદરમાં ધૂવે લૂગડાં ભાણી.
diwalina din awtan jani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
mathe hatun kali ratanun dhabun,
magi tragi karyo ektho sabu ha
‘koDi winani hun ketle ambun?’
rudiyaman em raDti chhani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
lugDanman ek saDlo juno,
ghaghroye melo dat keduno
kamkhaye karyo kewDo guno?
tine trophayel chinthrane kem jhinkawun tani?
bhadarman dhuwe lugDan bhani
eDhanun pe’re ne ghaghara dhuwe,
ghaghro oDhe ne oDhanun dhuwe;
biti biti chare dishman juwe,
ene ughaDan ange angmanthi aatma chuweh
lakh takani abrune ene soDman tani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
ubhan ubhan kare jhaDwan watun,
chibhDan wechine petDan bharti
kayanthi male ene chintharun cheathun?
wastar winani istri jatni aabru sarun
paDi jati nathi kem mo’latu?
shiyalwanni wachhutti wani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
ange ange awyun taDhanun teDun
kem kari thawun jhumpDi bhelun?
wayuni pankh uDaDti weluh
jemtem peri lugDan nathi,
thes, theban gaDtholiyan khatih
dhrujti dhrujti
kaya santaDti
kube pahonchtan te patkani
rankni rani ha
bhadarman dhuwe lugDan bhani
diwalina din awtan jani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
mathe hatun kali ratanun dhabun,
magi tragi karyo ektho sabu ha
‘koDi winani hun ketle ambun?’
rudiyaman em raDti chhani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
lugDanman ek saDlo juno,
ghaghroye melo dat keduno
kamkhaye karyo kewDo guno?
tine trophayel chinthrane kem jhinkawun tani?
bhadarman dhuwe lugDan bhani
eDhanun pe’re ne ghaghara dhuwe,
ghaghro oDhe ne oDhanun dhuwe;
biti biti chare dishman juwe,
ene ughaDan ange angmanthi aatma chuweh
lakh takani abrune ene soDman tani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
ubhan ubhan kare jhaDwan watun,
chibhDan wechine petDan bharti
kayanthi male ene chintharun cheathun?
wastar winani istri jatni aabru sarun
paDi jati nathi kem mo’latu?
shiyalwanni wachhutti wani,
bhadarman dhuwe lugDan bhani
ange ange awyun taDhanun teDun
kem kari thawun jhumpDi bhelun?
wayuni pankh uDaDti weluh
jemtem peri lugDan nathi,
thes, theban gaDtholiyan khatih
dhrujti dhrujti
kaya santaDti
kube pahonchtan te patkani
rankni rani ha
bhadarman dhuwe lugDan bhani
સ્રોત
- પુસ્તક : ઇન્દુલાલ ગાંધીની કવિતા (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 111)
- સંપાદક : ડૉ. બળવંત જાની
- પ્રકાશક : લેંગ લાયબ્રેરી, રાજકોટ
- વર્ષ : 1986
- આવૃત્તિ : 2