રેખ્તા ગુજરાતી ઉત્સવ - 5 જાન્યુઆરી: વડોદરા | 11 જાન્યુઆરી: મુંબઈ | 19 જાન્યુઆરી: ભાવનગર - ફ્રી રજિસ્ટ્રેશન કરો
રજિસ્ટ્રેશન કરો[ઢાળ: ‘તોળી રાણી! તમે રે ચંપો ને અમે કેળ્ય’]
વીરા મારા! પંચ રે સિંધુને સમશાન,
રોપાણાં ત્રણ રૂખડાં હો...જી;
વીરા! એની ડાળિયું અડી આસમાનઃ
મુગતિનાં ઝરે ફૂલડાં હો... જી;
વીરા! તારાં ફૂલ રે સરીખડાં શરીરઃ
ઈંધણ તોય ઓછાં પડ્યાં હો... જી;
વીરા મારા! સતલજ નદીને તીર,
પિંજર પૂરાં નો બળ્યાં હો...જી;
વીરા! તારી ચિતામાં ધખધખતી વરાળ
નવ નવ ખંડે લાગિયું હો...જી;
વીરા! તારી નહિ રે જંપે પ્રાણઝાળઃ
ઠારેલી ભળે ટાઢિયું હો.... જી;
વીરા! તારા પંથડા વિજન ને અઘોરઃ
ઓરાણો તું તો આગમાં હો...જી;
વીરા! તારાં વસમાં જિગરનાં જોર:
લાડકડા! ખમા ખમા હો... જી;
વીરા! તારે મુખડલે માતાજી કેરાં દૂધ,
ધાવેલાં હજી ફોરતાં હો...જી;
વીરા! એવી બાળુડી ઉંમરમાં ભભૂત,
જાણ્યું તેં, જોગી, ચોળતાં હો...જી.
વીરા! તારા ગગને ઊછળતા ઉલ્લાસ,
દુનિયાથી દૂરે દોડવા હો... જી;
વીરા! તારે અચળ, હતાં વિશ્વાસ,
જનમીને ફરી આવવા હો...જી.
વીરા! તારે નો'તા રે દોખી ને નો’તા દાવ
તરસ્યોયે નો’તો રક્તનો હો...જી.
વીરા! તારી છાતીએ છલ્યો ભવ્ય ભાવ,
માભૂમિ કેરા ભક્તનો હો...જી.
વીરા! એ તો ફાંસી રે નહિ, ફૂલમાળઃ
પે'રીને પળ્યો પોંખણે હો... જી;
વીરા! તારું વદન હસે ઊજમાળ,
સ્વાધીનતાને તોરણે હો...જી.
(1931)
[Dhalah ‘toli rani! tame re champo ne ame kelya’]
wira mara! panch re sindhune samshan,
ropanan tran rukhDan ho jee;
wira! eni Daliyun aDi asman
mugatinan jhare phulDan ho jee;
wira! taran phool re sarikhDan sharir
indhan toy ochhan paDyan ho jee;
wira mara! satlaj nadine teer,
pinjar puran no balyan ho jee;
wira! tari chitaman dhakhadhakhti waral
naw naw khanDe lagiyun ho jee;
wira! tari nahi re jampe pranjhal
thareli bhale taDhiyun ho jee;
wira! tara panthDa wijan ne aghor
orano tun to agman ho jee;
wira! taran wasman jigarnan jorah
laDakDa! khama khama ho jee;
wira! tare mukhaDle mataji keran doodh,
dhawelan haji phortan ho jee;
wira! ewi baluDi unmarman bhabhut,
janyun ten, jogi, choltan ho ji
wira! tara gagne uchhalta ullas,
duniyathi dure doDwa ho jee;
wira! tare achal, hatan wishwas,
janmine phari aawwa ho ji
wira! tare nota re dokhi ne no’ta daw
tarasyoye no’to raktno ho ji
wira! tari chhatiye chhalyo bhawya bhaw,
mabhumi kera bhaktno ho ji
wira! e to phansi re nahi, phulmal
perine palyo ponkhne ho jee;
wira! tarun wadan hase ujmal,
swadhintane torne ho ji
(1931)
[Dhalah ‘toli rani! tame re champo ne ame kelya’]
wira mara! panch re sindhune samshan,
ropanan tran rukhDan ho jee;
wira! eni Daliyun aDi asman
mugatinan jhare phulDan ho jee;
wira! taran phool re sarikhDan sharir
indhan toy ochhan paDyan ho jee;
wira mara! satlaj nadine teer,
pinjar puran no balyan ho jee;
wira! tari chitaman dhakhadhakhti waral
naw naw khanDe lagiyun ho jee;
wira! tari nahi re jampe pranjhal
thareli bhale taDhiyun ho jee;
wira! tara panthDa wijan ne aghor
orano tun to agman ho jee;
wira! taran wasman jigarnan jorah
laDakDa! khama khama ho jee;
wira! tare mukhaDle mataji keran doodh,
dhawelan haji phortan ho jee;
wira! ewi baluDi unmarman bhabhut,
janyun ten, jogi, choltan ho ji
wira! tara gagne uchhalta ullas,
duniyathi dure doDwa ho jee;
wira! tare achal, hatan wishwas,
janmine phari aawwa ho ji
wira! tare nota re dokhi ne no’ta daw
tarasyoye no’to raktno ho ji
wira! tari chhatiye chhalyo bhawya bhaw,
mabhumi kera bhaktno ho ji
wira! e to phansi re nahi, phulmal
perine palyo ponkhne ho jee;
wira! tarun wadan hase ujmal,
swadhintane torne ho ji
(1931)
સ્રોત
- પુસ્તક : સોના નાવડી (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 57)
- સંપાદક : જયંત મેઘાણી
- પ્રકાશક : ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી
- વર્ષ : 1997