kedinun kalpant - Geet | RekhtaGujarati

કેદીનું કલ્પાંત

kedinun kalpant

ઝવેરચંદ મેઘાણી ઝવેરચંદ મેઘાણી
કેદીનું કલ્પાંત
ઝવેરચંદ મેઘાણી

ઊંચી ઊંચી ડાળના લીંબડા, હો ભાઈ!

ઊંચી ઊંચી ડાળના, હો લીંબડા!

મારે તું વિના કોઈની સગાઈ રે.

જેલનાં જીવન એવાં.

લાખ લાખ પાંદ તારી આંખડી, હો ભાઈ!

લાખ લાખ પાંદ તારી આંખડી;

મારા ગામ તણી સીમડી કળાય રે? -જેલનાં.

મહીસાગર તીર મારાં ખોરડાં, હો ભાઈ!

મહીસાગર નીર મારાં ખોરડાં;

એની ઓસરીએ ચાંદની ચળાય રે. -જેલનાં

ઘરની ધણિયાણી મારી ફાતમા, હો ભાઈ!

ઘરની ધણિયાણી બીબી ફાતમા;

જોજે, ખેતર ગૈ છે કે કૂબામાંય રે. -જેલનાં.

કાસદ કરી મેલ્ય એક કાગડો, હો ભાઈ!

કાસદ દઈ મેલ્ય કાળો કાગડો;

મને એક વાર હળીમળી જાય રે. -જેલનાં.

ત્રણ ત્રણ મહિનાની મુલાકાત છે, હો ભાઈ!

ત્રણ ત્રણ મહિનાની મુલાકાત છે;

ઝીણી જાળીઓ આડેથી વાતો થાય રે. -જેલનાં.

કે’જે સિવડાવે નવાં પગરખાં, હો ભાઈ!

કે’જે સિવડાવે નવાં પગરખાં;

એના તળિયામાં રૂપિયા રખાય રે. -જેલનાં.

રૂપિયો દેવો પડે સિપાઈને, હો ભાઈ!

રૂપિયો દેવો પડે સિપાઈને;

નથી દેતા તો ચામડાં ચિરાય રે. -જેલનાં.

પંદર ‘મીલેટ’ના મેળાપ છે, હો ભાઈ!

પંદર ‘મીલેટ’ના મેળાપ છે;

ભૂંડી! જાળવજે, રોઈ ના જવાય રે. -જેલનાં.

રોશું તો પડશે મને ધોકલાં, હો ભાઈ!

રોશું તો પડશે ધિંગા ધોકલા;

તારી નજરું સામે નૈ સહાય રે. -જેલનાં.

મરિયમ નાની છે મારી દીકરી, હો ભાઈ!

મરિયમ નામે છે ડાહી દીકરી;

એને કે'જે જાળીને અડકાય રે. -જેલનાં.

મરિયમની કૂણી કૂણી આંગળી, હો ભાઈ!

મરિયમની કૂણી કૂણી આંગળી;

એને ટેરવે અડું તો સજા થાય રે. -જેલનાં.

મરિયમને દૂરથી બકા કરું, હો ભાઈ!

મરિયમને દૂરથી બકા કરું;

તો તો જેલર ખારો થઈ ખિજાય રે. -જેલનાં.

પૂછીશ ના સુખ:દુખની વાતડી, હો ભાઈ!

પૂછીશ મા ભીતરની વાતડી;

મારાં માફી નાં દનૈયાં કપાય રે. -જેલનાં.

બરધિયાને કાંધ હવે કેમ છે, હો ભાઈ!

(મારા) બરધિયાને કાંધ હવે કેમ છે?

રે’તા ભૂખ્યા કે રાતના ધરાય રે. -જેલનાં.

અરધાં ભૂખ્યાં તમે ભલે રહો, હો ભાઈ!

અરધાં ભૂખ્યાં તમે ભલે રહો;

મારા બરધિયાની સાર લ્યો સવાઈ રે. -જેલનાં.

વેચો વળીઓ ને વેચો વાંસડા, હો ભાઈ!

વેચો વળીયો ને વેચો વાંસડા;

મારા બરધિયાને વરસ બે જિવાડ રે. -જેલનાં.

ફટકા-ફાંસીનું શીખું કામ જો હું, ભાઈ!

ફટકા-ફાંસીનું બૂરું કામ જો;

વધે માફી, વળી રૂપૈયા રળાય રે. -જેલનાં.

(પણ) બદનામી થાય આખી જેલમાં હો ભાઈ!

બદનામી થાય આખી જેલમાં;

પીર દાવલશા સોણલે ભળાય રે. -જેલનાં.

ઘોળી માફી ને ઘોળ્યા રૂપિયા, હો ભાઈ!

ઘોળી માફી ને ઘોળ્યા રૂપિયા;

વરસ બે તો વહી જાશે પલકમાંય રે. -જેલનાં.

(1931)

સ્રોત

  • પુસ્તક : સોના નાવડી (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 112)
  • સંપાદક : જયંત મેઘાણી
  • પ્રકાશક : ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી
  • વર્ષ : 1997