કારતક મહીને અબળા કેહે છે કંથને,
હવે શિયાળો આવ્યો સ્વામીનાથ જો;
હિમાળુ વા વાય રે હલકી ટાઢડી
શું શોધો પરદેશ જવાના સાથ જો;
એ મહીને નવ જઈયરે પિયુ પરદેશમાં -એ ટેક.
માગશર મહીને હોંશ ઘણી મનમાંહ રે,
રસિયા સંગ રમ્યાની મહાજમ રાત જો;
હસીએ ને વસીએ રે હૈડે હેતથી,
પિયુ મેલો પરદેશ જવાની વાતજો. એ મહીનેo
પોષે જે પરણીને પિયુડે પરહરી,
તે પ્રેમદાનાં પૂરણ મળીયાં પાપ જો;
સાસરીએ રહીને તે શું સુખ ભોગવે,
મૈયરમાં નવ ગોઠે મા ને બાપ જો. એ મહીનેo
માહ મહીને નવ કરીએ નાથ મુસાફરી,
ઘઉં સાટે જઈ લાવો ખોરી જાર જો;
જે મળશે તે જમશું મારા વાલમા,
જરૂર નહિ જાવા દઉં ઘરથી બહાર જો. એ મહીનેo
ફાગણ તો ફુલ્યો રે ફાલ્યાં ફૂલડાં,
હસે રમે ને ગોરી હોરી ગાય જો;
જે નારીનો નાવલીઓ નાસી ગયો;
કહી તેણે કેમ નજરે જોયું જાય જો. એ મહીનેo
ચૈતરમાં ચતુરને પંથ ન ચાલવું,
જો ઘેર નારી સારી ચતુરસુજાણ જો;
વહાલપને વચને રે પિયુને વશ કરે,
નિરધાર્યું તે પડ્યું રહે પરિઆણ જો. એ મહીનેo
વાવલીઆ વાયા રે પિયુ વૈશાખના,
રજ ઉંડે ને માણેક મેલું થાય જો;
નથડીનુ મોતી રે હીરો હારનો,
કહો પર હાથે કેમ તે ધીર્યો જાય જો. એ મહીનેo
જેઠે તો પરદેશ જાવું દોહલું,
તાપ તપે તે લા' જેવી લૂ વાય જો;
કોમળ છે કાયા રે મારા કંથની,
વણ સીંચ્યાં જેમ ફુલડી કરમાય જો. એ મહીનેo
અંબર ધનછાયો રે માસ અષાઢમાં,
મોર બોલે મેહ વરસે મૂસળધારજો;
કચરા ને કાદવ રે મચી આ મેદની,
પંખી માળા ઘાલે ઠારોઠાર જો. એ મહીનેo
શ્રાવણનાં વરસે રે સારાં સરવડાં,
ભર્યાં સરોવર નદીએ નીર ન માય જો;
ચકવા ને ચકવી પણ જોયાં જોડલે,
બગલો પણ જોડું તજી નવ જાય જો. એ મહીનેo
ભાદરવો ભરજોબનનો ફરી નહીં મળે,
વહી જાશે જેમ નદીઓ કેરાં નીર જો;
એવા રે દિવસ એળે નવ કાઢીએ,
વાત વિચારી જુઓ નણંદના વીર જો. એ મહીનેo
આસોના દિવસ તો અતિ રળીઆમણા,
ખાવું પીવું કરવા નવલા ખેલ જો,
ભેગાં બેસી જમીએ રમીએ સોગઠે,
રંગે રમતા ઉપજે રસની રૈલ જો. એ મહીનેo
માસ અધિકમાં અધિકપણે શું કીજીએ,
રહો જોડીને નેણ સંગાથે નેણ જો;
જેમ ન છૂટે બૂટો કાચ બિલોરનો,
દલપતના સ્વામી છો, જાણ પ્રવીણ જો. એ મહીનેo
kartak mahine abla kehe chhe kanthne,
hwe shiyalo aawyo swaminath jo;
himalu wa way re halki taDhDi
shun shodho pardesh jawana sath jo;
e mahine naw jaiyre piyu pardeshman e tek
magshar mahine honsh ghani manmanh re,
rasiya sang ramyani mahajam raat jo;
hasiye ne wasiye re haiDe hetthi,
piyu melo pardesh jawani watjo e mahineo
poshe je parnine piyuDe parahri,
te premdanan puran maliyan pap jo;
sasriye rahine te shun sukh bhogwe,
maiyarman naw gothe ma ne bap jo e mahineo
mah mahine naw kariye nath musaphri,
ghaun sate jai lawo khori jar jo;
je malshe te jamashun mara walma,
jarur nahi jawa daun gharthi bahar jo e mahineo
phagan to phulyo re phalyan phulDan,
hase rame ne gori hori gay jo;
je narino nawlio nasi gayo;
kahi tene kem najre joyun jay jo e mahineo
chaitarman chaturne panth na chalawun,
jo gher nari sari chaturasujan jo;
wahalapne wachne re piyune wash kare,
nirdharyun te paDyun rahe parian jo e mahineo
wawlia waya re piyu waishakhna,
raj unDe ne manek melun thay jo;
nathDinu moti re hiro harno,
kaho par hathe kem te dhiryo jay jo e mahineo
jethe to pardesh jawun dohalun,
tap tape te la jewi lu way jo;
komal chhe kaya re mara kanthni,
wan sinchyan jem phulDi karmay jo e mahineo
ambar dhanchhayo re mas ashaDhman,
mor bole meh warse musaldharjo;
kachra ne kadaw re machi aa medani,
pankhi mala ghale tharothar jo e mahineo
shrawannan warse re saran sarawDan,
bharyan sarowar nadiye neer na may jo;
chakwa ne chakwi pan joyan joDle,
baglo pan joDun taji naw jay jo e mahineo
bhadarwo bharjobanno phari nahin male,
wahi jashe jem nadio keran neer jo;
ewa re diwas ele naw kaDhiye,
wat wichari juo nanandna weer jo e mahineo
asona diwas to ati raliamna,
khawun piwun karwa nawala khel jo,
bhegan besi jamiye ramiye sogthe,
range ramta upje rasni rail jo e mahineo
mas adhikman adhikapne shun kijiye,
raho joDine nen sangathe nen jo;
jem na chhute buto kach bilorno,
dalapatna swami chho, jaan prween jo e mahineo
kartak mahine abla kehe chhe kanthne,
hwe shiyalo aawyo swaminath jo;
himalu wa way re halki taDhDi
shun shodho pardesh jawana sath jo;
e mahine naw jaiyre piyu pardeshman e tek
magshar mahine honsh ghani manmanh re,
rasiya sang ramyani mahajam raat jo;
hasiye ne wasiye re haiDe hetthi,
piyu melo pardesh jawani watjo e mahineo
poshe je parnine piyuDe parahri,
te premdanan puran maliyan pap jo;
sasriye rahine te shun sukh bhogwe,
maiyarman naw gothe ma ne bap jo e mahineo
mah mahine naw kariye nath musaphri,
ghaun sate jai lawo khori jar jo;
je malshe te jamashun mara walma,
jarur nahi jawa daun gharthi bahar jo e mahineo
phagan to phulyo re phalyan phulDan,
hase rame ne gori hori gay jo;
je narino nawlio nasi gayo;
kahi tene kem najre joyun jay jo e mahineo
chaitarman chaturne panth na chalawun,
jo gher nari sari chaturasujan jo;
wahalapne wachne re piyune wash kare,
nirdharyun te paDyun rahe parian jo e mahineo
wawlia waya re piyu waishakhna,
raj unDe ne manek melun thay jo;
nathDinu moti re hiro harno,
kaho par hathe kem te dhiryo jay jo e mahineo
jethe to pardesh jawun dohalun,
tap tape te la jewi lu way jo;
komal chhe kaya re mara kanthni,
wan sinchyan jem phulDi karmay jo e mahineo
ambar dhanchhayo re mas ashaDhman,
mor bole meh warse musaldharjo;
kachra ne kadaw re machi aa medani,
pankhi mala ghale tharothar jo e mahineo
shrawannan warse re saran sarawDan,
bharyan sarowar nadiye neer na may jo;
chakwa ne chakwi pan joyan joDle,
baglo pan joDun taji naw jay jo e mahineo
bhadarwo bharjobanno phari nahin male,
wahi jashe jem nadio keran neer jo;
ewa re diwas ele naw kaDhiye,
wat wichari juo nanandna weer jo e mahineo
asona diwas to ati raliamna,
khawun piwun karwa nawala khel jo,
bhegan besi jamiye ramiye sogthe,
range ramta upje rasni rail jo e mahineo
mas adhikman adhikapne shun kijiye,
raho joDine nen sangathe nen jo;
jem na chhute buto kach bilorno,
dalapatna swami chho, jaan prween jo e mahineo
સ્રોત
- પુસ્તક : દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 102)
- સંપાદક : ચન્દ્રકાન્ત ટોપીવાળા
- પ્રકાશક : પાર્શ્વ પબ્લિકેશન
- વર્ષ : 2008