રાગ ભરથરીનો.
(જનુંની જીવોરે ગોપીચંદની -એ રાગ.)
પીંગલા—
ધીક યુવા ધીક મુજને, ધીક કામ વિકારજી;
જેણેરે ભુવાની મુને સત્યથી કર્યા નીચ વિચારજી;
ભેખરે ઉતારો રાજા ભરથરી.
ક્ષમા કરોરે રાજા રંકછું, નારી અજ્ઞાન જાતજી;
અન્ય વખત આવું નહીં કરૂં, લાજ્યાં માતને તાતજી;
ભેખરે ઉતારો રાજા ભરથરી.
ભર્તૃહરી—
કપટ રૂપી રાણી પીંગલા, એશું બોલે વચનજી;
રાજરે તજ્યું તુજ કારણે, જો વિચારીને મનજી;
ભિક્ષા દેને મૈંયા પીંગલા,
તુંરે ખોટી ખોટું રાજ છે, ખોટો સારો સંસારજી,
અલખ જગાવું વને એકલો, જેથી પામું ઉધારજી;
ભિક્ષા દેને મૈયા પીંગલા.
પીંગલા—
રહોરે રાજા રસોઈ કરૂં, જમતા જાઓ સ્વામીનાથજી,
ક્ષીરરે નીપજાવું ક્ષણ એકમાં, જમીએ આપણ સાથજી;
ભેખરે ઉતારો રાજા ભરથરી.
મઢીરે કરાવું રંગ મોહલમાં, રાખું ગુપ્ત અવાસજી;
જેમરે જાણે નહીં જગતમાં, સાધો જોગ રહી પાસજી;
ભેખરે ઉતારો રાજા ભરથરી.
ભર્તૃહરી—
મેહેલરે તારાને રાણી શું કરૂં, કેવો ગુપ્ત અવાસજી,
ક્ષીરરે ભોજન તારૂં રાણી શું કરૂં, નથી ભોગની આસજી;
ભિક્ષા દેને મૈયા પીંગલા.
વાસી જંગલના જોગી અમે, નહીં ગ્રામમાં વાસજી,
વિષની વેલીથી અળગો રહું, નહીં નારીનો પાસજી;
ભિક્ષા દેને મૈયા પીંગલા.
પીંગલા—
ભગવાં જોઈ રાજા ભરથરી, દાવાનળ દીલ થાયજી;
માઈ કહો ન મારા કંથજી, લાગે દેહમાં લાયજી;
ભેખરે ઉતારો રાજા ભરથરી.
ભર્તૃહરી—
વધુરે શું વદું રાણી પીંગલા, કરૂં અરે કેટલો ઉચારજી;
બધુ જેવોરે બંધુ તજ્યો, માર્યો વચનનો મારજી;
હવેરે રાજને રાણી હું શું કરું.
પીંગલા—
વાંકીરે વીંધતા મુંને ભુલવી, લખીયા લેખ તેં લલાટજી;
આનુંરે પ્રાયશ્ચિત હવે હું શું કરું, મારગ આપો પૃથ્વી માતજી;
ભેખરે તારો રાજા ભરથરી.
ત્રણંસો નારીરે અન્ય આપની, માલવપતિ મહારાજજી;
એકને કારણે એને નવ તજો, પાપી પીંગલાને કાજજી;
ભેખરે ઉતારો રાજા ભરથરી.
ભર્તૃહરી—
મોહ છોડી દે રાણી પીંગલા, પ્રીતે કરી સત્સંગજી;
સગુંરે નથીરે કોઈ કોઇનું, આ સંસાર પતંગજી;
ભિક્ષા દેને મૈયા પીંગલા.
દેતી હુંતો ભિક્ષા દે મુને, નહીંકર કરૂં ગ્રહ ત્યાગજી;
ગુરૂજી મારારે રોષે થશે, ચાલી જાય જમાતજી.
ભિક્ષા દેને મૈયા પીંગલા.
સ્રોત
- પુસ્તક : ભર્તૃહરિ નાટકનાં ગાયનો (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 20)
- સર્જક : વાઘજી આશારામ ઓઝા
- પ્રકાશક : મૂળજી આશારામ ઓઝા
- વર્ષ : 1906