રે આજ આષાઢ આયો,
મેં નેણના નીરમાં મનનો તે માઢ ગાયો!
દૂરને દખ્ખણ મીટ માંડીને
મોરલે નાખી ટ્હેલ,
વાદળી સાગરસેજ છાંડીને
વરસી હેતની હેલ;
એમાં મનભરીને મતવાલો મોર ન્હાયો!
મેઘવીણાને કોમલ તારે
મેલ્યાં વીજલનૂર,
મેહુલાએ ત્યાં જલની ધારે
રેલ્યા મલ્હારસૂર;
એથી ધરતીને અંગ રંગઉમંગ ન માયો!
જનમાં મનમાં આષાઢ મ્હાલ્યો,
સંસાર મ્હાલ્યો સંગ,
અલકાથી હું દૂર, તે સાલ્યો,
મને, ન લાગ્યો રંગ;
એ સૌને ભાયો ને શીતલ છાંયશો છાયો!
આપણે રે પ્રિય, સામસામે, તીર,
ક્યારેય નહીં મિલાપ;
ગાશે જીવનજમુનાનાં નીર
વિરહનો જ વિલાપ!?
રે આયો આષાઢ ને વાયરે તોયે વૈશાખ વાયો!
બિરહમાં બાઢ લાયો!
રે આ આષાઢ આયો!
re aaj ashaDh aayo,
mein nenna nirman manno te maDh gayo!
durne dakhkhan meet manDine
morle nakhi thel,
wadli sagarsej chhanDine
warsi hetni hel;
eman manabhrine matwalo mor nhayo!
meghwinane komal tare
melyan wijalnur,
mehulaye tyan jalni dhare
relya malharsur;
ethi dhartine ang rangaumang na mayo!
janman manman ashaDh mhalyo,
sansar mhalyo sang,
alkathi hun door, te salyo,
mane, na lagyo rang;
e saune bhayo ne shital chhanysho chhayo!
apne re priy, samsame, teer,
kyarey nahin milap;
gashe jiwanajamunanan neer
wirahno ja wilap!?
re aayo ashaDh ne wayre toye waishakh wayo!
birahman baDh layo!
re aa ashaDh aayo!
re aaj ashaDh aayo,
mein nenna nirman manno te maDh gayo!
durne dakhkhan meet manDine
morle nakhi thel,
wadli sagarsej chhanDine
warsi hetni hel;
eman manabhrine matwalo mor nhayo!
meghwinane komal tare
melyan wijalnur,
mehulaye tyan jalni dhare
relya malharsur;
ethi dhartine ang rangaumang na mayo!
janman manman ashaDh mhalyo,
sansar mhalyo sang,
alkathi hun door, te salyo,
mane, na lagyo rang;
e saune bhayo ne shital chhanysho chhayo!
apne re priy, samsame, teer,
kyarey nahin milap;
gashe jiwanajamunanan neer
wirahno ja wilap!?
re aayo ashaDh ne wayre toye waishakh wayo!
birahman baDh layo!
re aa ashaDh aayo!
અલકા : કુબેરની રાજધાની, કાલિદાસના મેઘદૂત કાવ્યમાં યક્ષ અલકા નગરીથી દૂર પોતાની પત્નીના વિરહમાં હોય છે એ સંદર્ભથી અહીં કાવ્યનાયકનો વિરહ દર્શાવાયો છે.
સ્રોત
- પુસ્તક : આપણી કવિતાસમૃદ્ધિ (ઉત્તરાર્ધ) (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 151)
- સંપાદક : ચન્દ્રકાન્ત ટોપીવાળા
- પ્રકાશક : ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ
- વર્ષ : 2004