રેખ્તા
હિન્દવી
સૂફીનામા
રાજસ્થાની
નવલરામ લક્ષ્મીરામ પંડ્યા
ગરબી
(છચોકા)
ઇતિહાસની આરસી સાહી, મેં જોયું માંહી;
થીર થાવર દીઠું ન કાંઇ, ફરતી છે છાંઈ! ૧
આ મુલક બધામાં આજ, ક્યાંના ક્યાં રહેતા;
ઈંગ્રેજ કરે છે રાજ, જગમાં જશ લેતા. ર
પણ દોઢસો વર્ષ પછાત, જો જોઈએ એ ઝાંખી;
દીસે દક્ષણીઓ ગુજરાત, ઘૂમતા ડર દાખી. ૩
શો પેશવાઈનો દોર, પૂનેથી સંચરતા;
બહુ ચકરા જાલમ જોર,”ઈકડે યા” કરતા. ૪
માંડ્યા રાજે અધર્મ અપાર,ધર્મનું ક્હાવે જે;
કરી ચાર દિવસ ચમકાર, શૂન્ય થયું સહેજે. પ
પેશવાઈ પહેલાં મુગલાઈ, ચાલતી ચોપાસે;
અહીં સ્થાપી અકબરશાહી, બાંધી નીતિ પાસે. ૬
નહિ જુલમ, ન ઝાઝુ દાણ, નહિ પક્ષાપક્ષી;
દીધું દેશીને માન સમાન, દેશાઈગીરી બક્ષી. ૭
ટકી બસેં વરસ મુગલાઈ, તે આને યોગે;
જ્યારે રાજનીતિ બદલાઈ, પડી મરવા રોગે. ૮
આ બસે વરસ પણ બાદ, કરી જો પછવાડે;
પાદશાહી અમદાવાદ, સ્વતંત્રપણે લાડે. ૯
“કુત્તે પર આયા સસ્સા-બસાયા શે'ર શાહને;”
આ આશા ભીલને અસા-વળે ગમ્યું તેજાને. ૧૦
થયો મહમદ બેગડો એક, છેક મહા મોટો;
બાંધ્યા મસીદ મિનારા અનેક, શેર સણંગ કોટો. ૧૧
હતો જબરજસ્ત મહા શૂર, મહા મોટો જંગી;
ચડી વા’ણે લડી ચકચૂર, કર્યા બહુ ફિરંગી. ૧ર
પણ પાંચસે વીસ અગાઉ, તું એ ક્યાં શે'રજ;
હવે પાટણપુરને ગાઉ, થયો અકરા કેરજ. ૧૩
સન તેરસેં પૂરાં માંહ્ય, થયા હિંદુ પૂરા;
પડયું પાટણ વરત્યો ત્રાહ્ય, ધિક! નાગર નગુરા! ૧૪
પેઠા મુલકમાં મુસલમાન, “ મારું મારું” કરતાં
લૂટે ઝંટે વટાળે, લે જાન, વહુ દીકરી હરતા. ૧પ
લડ્યા પડ્યા હજારો શૂર, “ભલે મારીએ મરીએ,”
વહ્યું લોહી જેમ જળપૂર, ડૂબ્યો દેશ તે દરિયે! ૧૬
એ દિવસ પડી જે પોક, હજી ગગને ગાજે!
એ દિવસ દેશીઓ શોક, કરોને મળી આજે! ૧૭
એ દિવસ થકી પરતંત્ર, થયા લાગી ખાંપણ રે!
એ આગે હતા સ્વતંત્ર, હિંદુ સૌ આપણ રે! ૧૮
વધ્યો શોક થંભ્યું મુજ ગાન, જ્ઞાન, આ એકજ રે!
વિના ધર્મ નવલ, આસ્થાન, ચલિત સૌ છેક જ રે! ૧૯
સ્રોત
- પુસ્તક : બાળ ગરબાવલી (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 35)
- સર્જક : નવલરામ લક્ષ્મીરામ પંડ્યા
- પ્રકાશક : વસુમતિ ધીમતરામ નવલરામ
- વર્ષ : 1941
- આવૃત્તિ : 39