એણે વર્ષોથી
વાડામાં જીવવાની
મને ફરજ પાડી છે.
મેં કદી એનો વિરોધ નહોતો કર્યો.
આજે સમયના શિલાલેખ પર
મારી ઉચ્છૃંખલ અભિવ્યક્તિઓ આલેખાતી જોઈને.
એ કહે છે, ‘તારી કવિતા એક વાડો છે’
હું અપલક નજરે
એના ચહેરા પર વિસ્તરેલા
થોરનાં ઝુંડ નિહાળું છું.
થાય છે.
કમ સે કમ હું રણ હોત
તો એનો ઉચ્છ્વાસ મને આટલો દઝાડી ન શકત.
ને વાંઝણીના મૃગજળ
મારી કૂખમાં ઉગાડી શકત
અથવા તો ઝેરી દુર્ગંધયુક્ત દૂધ હતો
એની નસોમાં બેરોકટોક વહી શકત અનંત કાળ લગી
ને બધાનું લોહી લાલ હોવાના
ક્ષણભંગુર પુરાવા ઊભા કરવાની માથાકૂટમાંથી બચી શકત.
પણ હું બન્યો માણસ
ઉન્નત મસ્તક
આકાશ અને પૃથ્વી વચ્ચે ફેલાયેલા
શૂન્યાવકાશને ચીરતો અવાજ
જેના રુદનથી એ ભય પામ્યો
ને હાસ્યથી ક્ષોભ
વાડા બંધી સામેની મારી લડતને
એ પડકાર સમજ્યો પોતાના અસ્તિત્ત્વ સામેનો
ને ફરી મને વાડામાં પૂર્યો
થોરનાં ઝુંડ સાફ કરવા ઊઠેલા મારા હાથને
હવે હું કેમ કરીને કહું, માણસને ખાતર તું જરા થોભ?
ene warshothi
waDaman jiwwani
mane pharaj paDi chhe
mein kadi eno wirodh nahoto karyo
aje samayna shilalekh par
mari uchchhrinkhal abhiwyaktio alekhati joine
e kahe chhe, ‘tari kawita ek waDo chhe’
hun aplak najre
ena chahera par wistrela
thornan jhunD nihalun chhun
thay chhe
kam se kam hun ran hot
to eno uchchhwas mane aatlo dajhaDi na shakat
ne wanjhnina mrigjal
mari kukhman ugaDi shakat
athwa to jheri durgandhyukt doodh hato
eni nasoman berokatok wahi shakat anant kal lagi
ne badhanun lohi lal howana
kshanbhangur purawa ubha karwani mathakutmanthi bachi shakat
pan hun banyo manas
unnat mastak
akash ane prithwi wachche phelayela
shunyawkashne chirto awaj
jena rudanthi e bhay pamyo
ne hasythi kshobh
waDa bandhi sameni mari laDatne
e paDkar samajyo potana astittw sameno
ne phari mane waDaman puryo
thornan jhunD saph karwa uthela mara hathne
hwe hun kem karine kahun, manasne khatar tun jara thobh?
ene warshothi
waDaman jiwwani
mane pharaj paDi chhe
mein kadi eno wirodh nahoto karyo
aje samayna shilalekh par
mari uchchhrinkhal abhiwyaktio alekhati joine
e kahe chhe, ‘tari kawita ek waDo chhe’
hun aplak najre
ena chahera par wistrela
thornan jhunD nihalun chhun
thay chhe
kam se kam hun ran hot
to eno uchchhwas mane aatlo dajhaDi na shakat
ne wanjhnina mrigjal
mari kukhman ugaDi shakat
athwa to jheri durgandhyukt doodh hato
eni nasoman berokatok wahi shakat anant kal lagi
ne badhanun lohi lal howana
kshanbhangur purawa ubha karwani mathakutmanthi bachi shakat
pan hun banyo manas
unnat mastak
akash ane prithwi wachche phelayela
shunyawkashne chirto awaj
jena rudanthi e bhay pamyo
ne hasythi kshobh
waDa bandhi sameni mari laDatne
e paDkar samajyo potana astittw sameno
ne phari mane waDaman puryo
thornan jhunD saph karwa uthela mara hathne
hwe hun kem karine kahun, manasne khatar tun jara thobh?
સ્રોત
- પુસ્તક : ગુજરાતી દલિત કવિતા (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 41)
- સંપાદક : નીરવ પટેલ
- પ્રકાશક : સાહિત્ય અકાદેમી
- વર્ષ : 2010