મારી પાછળ મૂકી જવા માટે
નથી મારી પાસે
કોઈ પુત્રના ચહેરાની રેખાઓ
કે નથી કોઈ પ્રેમીએ લખેલું અમર કાવ્ય.
આ દેશ પણ ક્યાં હતો મારો?
હું બોલતી રહી એક દેશની ભાષા
કોઈ એક બીજા દેશમાં
ને પ્રવાસ કરતી રહી
કોઈ એક ત્રીજા દેશમાં.
મારા ઘરની બહાર ઊગેલા
ઘાસની નીચે વસતાં જીવડાં
ચૂસતાં રહ્યાં મારી સ્મૃતિની ભાષાને
જાણે આરોગી રહ્યા હોય
આ લીલા ઘાસની નીચે સૂતેલા
મારા જન્મના દેશના મૃતદેહને
અને હું લખતી રહી કવિતાઓ
સ્મૃતિ વિનાના, સફેદ થઈ ગયેલા શરીરની.
આ હરિત ઘાસ જેવું
જો કોઈ સ્વપ્ન હોત મારી પાસે
તો મેં જગાડયો હોત
આ સૂતેલા દેશને.
ઘરના તમામ બારી-બારણાં ખોલી નાખીને
મેં પ્રવેશવા દીધો હોત એ દેશને, ઘરની ભીતર
પણ મારી પાસે નથી હવે કોઈ સ્વપ્ન પણ
પાછળ મૂકી જવા માટે.
મારી સંપતિમાં હું મૂકી જઈશ
માત્ર મારું ન હોવું
જે જીવ્યું સતત મારી સાથે
પ્રેમીઓના ચુંબન વખતે
કવિતાઓના પ્રકાશન વખતે
પ્રિયજનોના અવસાન વખતે.
જયાં જન્મ થયો એ કચ્છના
એક નાનકડા ગામની નદીના કિનારે
શિયાળાની ટૂંકી સાંજે
ભડકે બળતી કોઈ ચિતાના પ્રકાશમાં
આંસુ સારી રહેલાં તીડ
અને ત્યાં રમી રહેલા દેડકાંનાં બચ્ચાં જેવું
મારું ન હોવું
એ જ મારી સંપત્તિ
જે સોંપી જઈશ તને હું.
mari pachhal muki jawa mate
nathi mari pase
koi putrna chaherani rekhao
ke nathi koi premiye lakhelun amar kawya
a desh pan kyan hato maro?
hun bolti rahi ek deshni bhasha
koi ek bija deshman
ne prawas karti rahi
koi ek trija deshman
mara gharni bahar ugela
ghasni niche wastan jiwDan
chustan rahyan mari smritini bhashane
jane arogi rahya hoy
a lila ghasni niche sutela
mara janmana deshana mritdehne
ane hun lakhti rahi kawitao
smriti winana, saphed thai gayela sharirni
a harit ghas jewun
jo koi swapn hot mari pase
to mein jagaDyo hot
a sutela deshne
gharna tamam bari barnan kholi nakhine
mein prweshwa didho hot e deshne, gharni bhitar
pan mari pase nathi hwe koi swapn pan
pachhal muki jawa mate
mari sampatiman hun muki jaish
matr marun na howun
je jiwyun satat mari sathe
premiona chumban wakhte
kawitaona prakashan wakhte
priyajnona awsan wakhte
jayan janm thayo e kachchhna
ek nanakDa gamni nadina kinare
shiyalani tunki sanje
bhaDke balti koi chitana prkashman
ansu sari rahelan teeD
ane tyan rami rahela deDkannan bachchan jewun
marun na howun
e ja mari sampatti
je sompi jaish tane hun
mari pachhal muki jawa mate
nathi mari pase
koi putrna chaherani rekhao
ke nathi koi premiye lakhelun amar kawya
a desh pan kyan hato maro?
hun bolti rahi ek deshni bhasha
koi ek bija deshman
ne prawas karti rahi
koi ek trija deshman
mara gharni bahar ugela
ghasni niche wastan jiwDan
chustan rahyan mari smritini bhashane
jane arogi rahya hoy
a lila ghasni niche sutela
mara janmana deshana mritdehne
ane hun lakhti rahi kawitao
smriti winana, saphed thai gayela sharirni
a harit ghas jewun
jo koi swapn hot mari pase
to mein jagaDyo hot
a sutela deshne
gharna tamam bari barnan kholi nakhine
mein prweshwa didho hot e deshne, gharni bhitar
pan mari pase nathi hwe koi swapn pan
pachhal muki jawa mate
mari sampatiman hun muki jaish
matr marun na howun
je jiwyun satat mari sathe
premiona chumban wakhte
kawitaona prakashan wakhte
priyajnona awsan wakhte
jayan janm thayo e kachchhna
ek nanakDa gamni nadina kinare
shiyalani tunki sanje
bhaDke balti koi chitana prkashman
ansu sari rahelan teeD
ane tyan rami rahela deDkannan bachchan jewun
marun na howun
e ja mari sampatti
je sompi jaish tane hun
સ્રોત
- પુસ્તક : થાક (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 44)
- સર્જક : મનીષા જોશી
- પ્રકાશક : ઈમેજ પબ્લિકેશન
- વર્ષ : 2020