મારી એક વારની પ્રેમિકાને બાળક જન્મ્યું છે
mari ek warni premikane balak janmyun chhe
મારી એક વારની પ્રેમિકાને બાળક જન્મ્યું છે
એવું કોઈએ કહ્યું
ત્યારે હું રામકૃષ્ણ લૉજમાં રાઈસ પ્લેટ જમતો હતો.
મારે વિચારવું જોઈતું હતું—
દીકરો આવ્યો કે દીકરી
પણ મેં વિચાર્યું કે
વેઈટર ઠંડી ઠીબરા જેવી ચપાટી મૂકી ગયો છે.
સાલો હાડકાનો હરામી છે અને જીભનો છૂટો.
આ વખતે એણે ટીપને ગુમાવી.
પણ આજે જ્યારે મન એકલું છે
અને શાંત પણ
ત્યારે વિચારું છું કે શું
એની રૂંવાટી પરનું કાંચન
એણે બાળકની રૂંવાટી પર પણ છાંટ્યું હશે?
શું એનું બાળક પણ શુભ્ર અને ઉન્નતગ્રીવ હશે?
પછી મૂરખની જેમ વિચારું છું—
શું એ બાળકની આંખમાં
મારી વ્યાકુળતાનો અંશ પણ હશે?
ભઈ શું સમય હતો
કે એકેએક દિવસ
અત્તરની શીશી નહિ
પણ પવાલું લઈને ઊગતો.
એની છબી છવાયેલી રહેતી
મારા પૂર્ણ આકાશ પર.
વિસ્તારપૂર્વક કહું તો—
મધ્ય-આકાશમાં એના કેશ,
પૂર્વાકાશમાં, સાઠ અંશને ખૂણે, ભ્રૂકુટિ,
પચાસ અંશ પર આંખો,
ત્રીસ પર ઓષ્ઠ,
અને પૂર્વ ક્ષિતિજે હડપચી.
(પહેલી-પહેલી પ્રેમિકાનું વિરાટરૂપદર્શન,
સમજી ગયા ને?)
અથવા તો એમ કહું
કે એના સુવર્ણ અશ્વત્થમાં
શતકંઠે કલશોર થતો હતો.
એમાંનો હું એક “ચીં” હતો.
મારો કશોય સ્વરવિશેષ નહોતો.
પણ વૃક્ષને ઘસાઈને
તેજ આવતું,
એમાં ઝગમગીને મને આભાસ થતો કે ના,
હું પણ દેવચકલી છું સોનેમઢેલ.
જો કે હસવાની વાત તો એ છે, મહેરબાન,
કે વર્ષો સુધી નજરને
એનો ચહેરો જોવામાંથી જ નવરાશ ન મળી.
બંદા તો એના ચહેરાની ચુંગાલના બંદી હતા!!
(સારો શબ્દપ્રયોગ છે, નહિ—
ચહેરાની ચુંગાલના બંદી!)
એ સ્કર્ટ પહેરતી, કે પંજાબી
એની કોણી મેલથી કાળી રહેતી?
કેટલી જોડી ચપ્પલ રાખતી એ?
રૂમાલ ખોઈ નાખતી?
એ મહિને એક જ વાર વૅક્સીંગ કરતી
ડિઝાઈનવાળી બ્રા પહેરતી?
પહેરતી કે નહિ?
મને ખબર નથી મને ખબર નથી.
એના ચહેરાથી અલાવા મને કોઈ કશી વિગત ખબર નથી.
તંગ સમય હતો.
એના ચહેરાના પરિઘ બહાર
લટાર મારવા જઈ શકી
ન તો મારી દૃષ્ટિ
ન તો અટકળ.
એવો વિચાર જ ન આવ્યો
કે કરમાતી બપોરે
એની ગરદનની મ્હેક કેવી ખીલતી હશે?
અર્ધો કલાક બસસ્ટૉપ પર ઊભી રહ્યા બાદ, એ
શરીરનો ભાર
ડાબા પગથી જમણા ઉપર મૂકે
એ કેવું લાગતું હશે?
આપણો વાંસો ઉઝરડાઈ જાય
એવા તીક્ષ્ણ હશે એના ન્હોર?
કામનાથી ઉદ્દીપ્ત એવો એનો અવાજ
શું કાળા ગભરુ પંખીની જેમ
ફફડતો હશે?
શું કદીયે હાથ અડકાડવા દેતી હશે
એના સાથળની ખિસકોલીઓ?
મહેરબાન, સમ ખાવા પૂરતો
આવો એક વિચાર પણ ન આવ્યો.
તો પણ,
જલસો હતો સાહેબ!
મુગ્ધ અને પહોળી આંખના દિવસો હતા.
ટેકરી ચડી ગયા પછી
તળેટીનાં બળબળતાં જંગલો દેખાય, એમ,
આજે
એ સ્મરણો આકર્ષક દેખાય છે.
mari ek warni premikane balak janmyun chhe
ewun koie kahyun
tyare hun ramkrishn laujman rais plet jamto hato
mare wicharawun joitun hatun—
dikro aawyo ke dikri
pan mein wicharyun ke
weitar thanDi thibra jewi chapati muki gayo chhe
salo haDkano harami chhe ane jibhno chhuto
a wakhte ene tipne gumawi
pan aaje jyare man ekalun chhe
ane shant pan
tyare wicharun chhun ke shun
eni runwati paranun kanchan
ene balakni runwati par pan chhantyun hashe?
shun enun balak pan shubhr ane unntagriw hashe?
pachhi murakhni jem wicharun chhun—
shun e balakni ankhman
mari wyakultano ansh pan hashe?
bhai shun samay hato
ke ekeek diwas
attarni shishi nahi
pan pawalun laine ugto
eni chhabi chhawayeli raheti
mara poorn akash par
wistarpurwak kahun to—
madhya akashman ena kesh,
purwakashman, sath anshne khune, bhrukuti,
pachas ansh par ankho,
trees par oshth,
ane poorw kshitije haDapchi
(paheli paheli premikanun wiratrupdarshan,
samji gaya ne?)
athwa to em kahun
ke ena suwarn ashwatthman
shatkanthe kalshor thato hato
emanno hun ek “cheen” hato
maro kashoy swarawishesh nahoto
pan wrikshne ghasaine
tej awatun,
eman jhagamgine mane abhas thato ke na,
hun pan dewachakli chhun sonemDhel
jo ke haswani wat to e chhe, maherban,
ke warsho sudhi najarne
eno chahero jowamanthi ja nawrash na mali
banda to ena chaherani chungalna bandi hata!!
(saro shabdapryog chhe, nahi—
chaherani chungalna bandi!)
e skart paherti, ke panjabi
eni koni melthi kali raheti?
ketli joDi chappal rakhti e?
rumal khoi nakhti?
e mahine ek ja war weksing karti
Dijhainwali bra paherti?
paherti ke nahi?
mane khabar nathi mane khabar nathi
ena chaherathi alawa mane koi kashi wigat khabar nathi
tang samay hato
ena chaherana parigh bahar
latar marwa jai shaki
na to mari drishti
na to atkal
ewo wichar ja na aawyo
ke karmati bapore
eni garadanni mhek kewi khilti hashe?
ardho kalak basastaup par ubhi rahya baad, e
sharirno bhaar
Daba pagthi jamna upar muke
e kewun lagatun hashe?
apno wanso ujharDai jay
ewa teekshn hashe ena nhor?
kamnathi uddipt ewo eno awaj
shun kala gabharu pankhini jem
phaphaDto hashe?
shun kadiye hath aDkaDwa deti hashe
ena sathalni khiskolio?
maherban, sam khawa purto
awo ek wichar pan na aawyo
to pan,
jalso hato saheb!
mugdh ane paholi ankhna diwso hata
tekari chaDi gaya pachhi
taletinan balabaltan janglo dekhay, em,
aje
e smarno akarshak dekhay chhe
mari ek warni premikane balak janmyun chhe
ewun koie kahyun
tyare hun ramkrishn laujman rais plet jamto hato
mare wicharawun joitun hatun—
dikro aawyo ke dikri
pan mein wicharyun ke
weitar thanDi thibra jewi chapati muki gayo chhe
salo haDkano harami chhe ane jibhno chhuto
a wakhte ene tipne gumawi
pan aaje jyare man ekalun chhe
ane shant pan
tyare wicharun chhun ke shun
eni runwati paranun kanchan
ene balakni runwati par pan chhantyun hashe?
shun enun balak pan shubhr ane unntagriw hashe?
pachhi murakhni jem wicharun chhun—
shun e balakni ankhman
mari wyakultano ansh pan hashe?
bhai shun samay hato
ke ekeek diwas
attarni shishi nahi
pan pawalun laine ugto
eni chhabi chhawayeli raheti
mara poorn akash par
wistarpurwak kahun to—
madhya akashman ena kesh,
purwakashman, sath anshne khune, bhrukuti,
pachas ansh par ankho,
trees par oshth,
ane poorw kshitije haDapchi
(paheli paheli premikanun wiratrupdarshan,
samji gaya ne?)
athwa to em kahun
ke ena suwarn ashwatthman
shatkanthe kalshor thato hato
emanno hun ek “cheen” hato
maro kashoy swarawishesh nahoto
pan wrikshne ghasaine
tej awatun,
eman jhagamgine mane abhas thato ke na,
hun pan dewachakli chhun sonemDhel
jo ke haswani wat to e chhe, maherban,
ke warsho sudhi najarne
eno chahero jowamanthi ja nawrash na mali
banda to ena chaherani chungalna bandi hata!!
(saro shabdapryog chhe, nahi—
chaherani chungalna bandi!)
e skart paherti, ke panjabi
eni koni melthi kali raheti?
ketli joDi chappal rakhti e?
rumal khoi nakhti?
e mahine ek ja war weksing karti
Dijhainwali bra paherti?
paherti ke nahi?
mane khabar nathi mane khabar nathi
ena chaherathi alawa mane koi kashi wigat khabar nathi
tang samay hato
ena chaherana parigh bahar
latar marwa jai shaki
na to mari drishti
na to atkal
ewo wichar ja na aawyo
ke karmati bapore
eni garadanni mhek kewi khilti hashe?
ardho kalak basastaup par ubhi rahya baad, e
sharirno bhaar
Daba pagthi jamna upar muke
e kewun lagatun hashe?
apno wanso ujharDai jay
ewa teekshn hashe ena nhor?
kamnathi uddipt ewo eno awaj
shun kala gabharu pankhini jem
phaphaDto hashe?
shun kadiye hath aDkaDwa deti hashe
ena sathalni khiskolio?
maherban, sam khawa purto
awo ek wichar pan na aawyo
to pan,
jalso hato saheb!
mugdh ane paholi ankhna diwso hata
tekari chaDi gaya pachhi
taletinan balabaltan janglo dekhay, em,
aje
e smarno akarshak dekhay chhe
સ્રોત
- પુસ્તક : એકાવન (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 75)
- સર્જક : ઉદયન ઠક્કર
- પ્રકાશક : શ્રીમતી નાથીબાઈ દામોદર ઠાકરસી મહિલા વિદ્યાપીઠ
- વર્ષ : 1987