રેખ્તા ગુજરાતી ઉત્સવ - 5 જાન્યુઆરી: વડોદરા | 11 જાન્યુઆરી: મુંબઈ | 19 જાન્યુઆરી: ભાવનગર - ફ્રી રજિસ્ટ્રેશન કરો
રજિસ્ટ્રેશન કરોસ્વદેશી ખાદીના પહેરણનું એક જ દુ:ખ :
ઇસ્ત્રી સાથે
પણ
અસહકાર કરે,
જે પહેરે તે અદલોઅદલ શોભી ઊઠે
યરવડાના કેદી સમો
ઉતારનારને મળી જાય
આઝાદી.
હતું મારી પાસે પણ એક—
ન બાંય, ન બટન
સાલું સાવ સેવાગ્રામી
એક વાર ધોબીમાં આપેલું, તે બદલાઈ ગયું.
ટાઢે પાણીએ ખસ ગઈ.
બદલીમાં મળ્યો કોઈ ઝભ્ભો.
ખોલ્યો ડરી ડરીને
પારકા પ્રેમપત્રની જેમ.
ઘૂંટણ સુધી પહોંચતું રેશમ, મુલાયમ,
બદામી દોરાનું બારીક ભરતકામ,
બંગાલી ગળું, બટનપટ્ટી ઝૂલે...
ધોબી, તેં તો જિંદગી બદલી નાખી
રામની અને આ રમતારામની.
ઝભ્ભો હતો બાકી ઝાકઝમાળ
ધબ્બો મારીને પડોશી બોલ્યા,
હવે તું માણસમાં આવ્યો ખરો!
બીજાં બધાં તો ઠીક,
પાનવાળાએ પણ ઉધારી ચાલુ કરી આપી.
પછી તો ધીરે ધીરે આદત પડી ગઈ
મોંઘાદાટ રેશમી ઝભ્ભા પહેરવાની.
રેશમ જોઈએ તો માંહ્યલાને મારવો પડે.
એકસાથે બન્ને તો ક્યાંથી મળે -
સેંથી અને ટાલ
કબરની શાંતિ અને સૂર્યપ્રકાશ
રેશમ અને પતંગિયું.
ફળિયે પીંજારો બેઠો હોય
હવામાં ઊડતા જતા હોય રૂના પોલ
એવો હળવો હતો હું
પુરાઈ ગયો એકાખેક, કોશેટામાં.
કાલ રાતે મને સપનું આવ્યું.
સપનામાં બુઢ્ઢો જાદુગર શેરીએ શેરીએ સાદ પાડતો જાય,
‘એ...ઈ, જરીપુરાણા ચિરાગ આપો...
બદલામાં નવાનક્કોર લો...’
...ક્યાં હશે એ અસલનો ચિરાગ?
હજીયે નજર ભરી વળે છે, ધોવાઈને આવેલાં કપડાંમાં -
ક્યાંક પેલું જૂનું પહેરણ...
પણ ના, એનો એ મોંઘો પડેલો રેશમી ઝભ્યો
ચડી બેસે છે મારા પર, વેતાળની જેમ.
swadeshi khadina paherananun ek ja duhakh ha
istri sathe
pan
asahkar kare,
je pahere te adloadal shobhi uthe
yarawDana kedi samo
utarnarne mali jay
ajhadi
hatun mari pase pan ek—
na banya, na batan
salun saw sewagrami
ek war dhobiman apelun, te badlai gayun
taDhe paniye khas gai
badliman malyo koi jhabhbho
kholyo Dari Darine
parka prempatrni jem
ghuntan sudhi pahonchatun resham, mulayam,
badami doranun barik bharatkam,
bangali galun, batanpatti jhule
dhobi, ten to jindgi badli nakhi
ramni ane aa ramtaramni
jhabhbho hato baki jhakajhmal
dhabbo marine paDoshi bolya,
hwe tun manasman aawyo kharo!
bijan badhan to theek,
panwalaye pan udhari chalu kari aapi
pachhi to dhire dhire aadat paDi gai
monghadat reshmi jhabhbha paherwani
resham joie to manhylane marwo paDe
eksathe banne to kyanthi male
senthi ane tal
kabarni shanti ane suryaprkash
resham ane patangiyun
phaliye pinjaro betho hoy
hawaman uDta jata hoy runa pol
ewo halwo hato hun
purai gayo ekakhek, koshetaman
kal rate mane sapanun awyun
sapnaman buDhDho jadugar sheriye sheriye sad paDto jay,
‘e i, jaripurana chirag aapo
badlaman nawanakkor lo ’
kyan hashe e asalno chirag?
hajiye najar bhari wale chhe, dhowaine awelan kapDanman
kyank pelun junun paheran
pan na, eno e mongho paDelo reshmi jhabhyo
chaDi bese chhe mara par, wetalni jem
swadeshi khadina paherananun ek ja duhakh ha
istri sathe
pan
asahkar kare,
je pahere te adloadal shobhi uthe
yarawDana kedi samo
utarnarne mali jay
ajhadi
hatun mari pase pan ek—
na banya, na batan
salun saw sewagrami
ek war dhobiman apelun, te badlai gayun
taDhe paniye khas gai
badliman malyo koi jhabhbho
kholyo Dari Darine
parka prempatrni jem
ghuntan sudhi pahonchatun resham, mulayam,
badami doranun barik bharatkam,
bangali galun, batanpatti jhule
dhobi, ten to jindgi badli nakhi
ramni ane aa ramtaramni
jhabhbho hato baki jhakajhmal
dhabbo marine paDoshi bolya,
hwe tun manasman aawyo kharo!
bijan badhan to theek,
panwalaye pan udhari chalu kari aapi
pachhi to dhire dhire aadat paDi gai
monghadat reshmi jhabhbha paherwani
resham joie to manhylane marwo paDe
eksathe banne to kyanthi male
senthi ane tal
kabarni shanti ane suryaprkash
resham ane patangiyun
phaliye pinjaro betho hoy
hawaman uDta jata hoy runa pol
ewo halwo hato hun
purai gayo ekakhek, koshetaman
kal rate mane sapanun awyun
sapnaman buDhDho jadugar sheriye sheriye sad paDto jay,
‘e i, jaripurana chirag aapo
badlaman nawanakkor lo ’
kyan hashe e asalno chirag?
hajiye najar bhari wale chhe, dhowaine awelan kapDanman
kyank pelun junun paheran
pan na, eno e mongho paDelo reshmi jhabhyo
chaDi bese chhe mara par, wetalni jem
સ્રોત
- પુસ્તક : સેલ્લારા (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 9)
- સર્જક : ઉદયન ઠક્કર
- પ્રકાશક : ઇમેજ પબ્લિકેશન પ્રા. લિ.
- વર્ષ : 2003