
૧. પહાડ : ગઈ કાલે
તારે માટે હું એક પહાડ
પથરાળ કેડી ને કેટલીક બીજી તકલીફોવાળો
ઊંચો પણ ઇચ્છે તો ઓળંગી શકાય એવો.
કરાડો પર ખીલા ફટકાવી
મોકાની તરાડો પર પંજા ભરાવી
બે પાંચ જનાવરને કડિયાળી ફટકાવી ઊંચે ચઢતાં તો
કૌવતભર્યાં બને તારાં બાવડાં ને જાંઘ.
એ જ પહાડનાં વનોમાં
તારા તનને પુષ્ટ કરતાં
ઝૂકેલી ડાળીઓનાં ફળ, ઊંચા મધપૂડાનાં મધ ને વેગીલાં
પણ ન્હોર વિનાનાં પ્રાણીઓનાં માંસ
તારે માટે જ તો છે.
ને પછી નિરાંતવા રાતવાસો કરવા સાફ અણધારેલી ગુફા.
ને ફરી પરોઢે કરડી કરાડો.
પહાડ ચઢી, ઓળખી, ઊતરી, ઓળંગી આગળ વધે તું
પુષ્ટ અને પહોંચેલો,
સુવાંગ તારી માલિકીની બનવાની છે એ આઘેની જમીનમાં,
ત્ચારે,
પાછળ,
ટાઢા ધુમ્મસથી ધીમે ધીમે ઢંકાતી જતી
અને વધતા જતા અંતરને કારણે જાણે સતત સંકોચાતી જતી ગિરિમાળાને
જરી અડકજે અટક્યા વિના
સૂરજ-હૂંફાળી તારી સોનેરી નજરથી...
૨. ભેટ : આજે
અઢારમી વરસગાંઠે તને ભવિષ્ચવૈભવીને
બીજી તો કઈ ભેટ આપું?
એક આટલી જ –
કે તું નીકળી પડ્યો હોય એકલો એકલો કોઈ સ્વૈર પ્રવાસમાં
ને કોક અજાણ્યા રેલવે પ્લૅટફૉર્મ પર, ચાર્ટમાં
ચેક કરતો હો પોતાનું નામ, ટટાર ઊભો, માથું
સ્હેજ ત્રાંસુ ઝુકાવી, સ્નેહ ઝીણી આંખ કરી,
આછા એક સ્હેજ તણાવમાં (કે થઈ ગયું કનફર્મ?)
ત્યારે મળી આવે તને તારું નામ,
– ને તારા પ્રથમ નામ અને અટક વચ્ચે, પૂરી ખાતરી
કરાવતું, મારુંયે,
પૂર્ણવિરામવાળા એક અક્ષર રૂપે,
અથવા, બહેતર, થોડીક કોરી જગ્યા રૂપે,
ડાઘડૂઘ વગરની...
૩. આવતી કાલે સ્મરણ
– ઝાઝું ન થાય મારું
એ રીતે તારા ભૂતકાળમાં ભળી જવાનું હું પસંદ કરું.
મોર્નિંગ કપના સ્વાદની પેલી તરફની તરલ ફ્લેવર માફક
ક્યારેક મારી યાદ આવે,
સહેજ,
તો ચાલે.
કે પછી
કોક કોન્ફરન્સ મનપસંદ રીતે હેન્ડલ કરી તારે ગામ તું પાછો
ફરતો હો,
આરામભર્યા એ.સી. કમ્પાર્ટમેન્ટમાં,
અને લાંબા અંતરે આવેલાં બે અજાણ્યાં સ્ટેશનો વચ્ચેના
એકધારા વગડામાં થઈને
પ્રલંબ લયે તારી ટ્રેન પસાર થતી હોય,
ત્યારે સાંજરે છ-સાડા છએ,
સર્વિસ ટી પીતે પીતે
બારી બહાર જોતે જોતે,
ચારપાંચ સેકન્ડ માટે તારા ચહેરા પર આવેલા અકારણ સ્મિત
માફક...
(ઓક્ટોબર, ૧૯૯૮)
1 pahaD ha gai kale
tare mate hun ek pahaD
pathral keDi ne ketlik biji takliphowalo
uncho pan ichchhe to olangi shakay ewo
karaDo par khila phatkawi
mokani taraDo par panja bharawi
be panch janawarne kaDiyali phatkawi unche chaDhtan to
kauwatbharyan bane taran bawDan ne jaangh
e ja pahaDnan wanoman
tara tanne pusht kartan
jhukeli Dalionan phal, uncha madhpuDanan madh ne wegilan
pan nhor winanan pranionan mans
tare mate ja to chhe
ne pachhi nirantwa ratwaso karwa saph andhareli gupha
ne phari paroDhe karDi karaDo
pahaD chaDhi, olkhi, utri, olangi aagal wadhe tun
pusht ane pahonchelo,
suwang tari malikini banwani chhe e agheni jaminman,
tchare,
pachhal,
taDha dhummasthi dhime dhime Dhankati jati
ane wadhta jata antarne karne jane satat sankochati jati girimalane
jari aDakje atakya wina
suraj humphali tari soneri najarthi
2 bhet ha aaje
aDharmi warasganthe tane bhawishchawaibhwine
biji to kai bhet apun?
ek aatli ja –
ke tun nikli paDyo hoy eklo eklo koi swair prwasman
ne kok ajanya relwe pletphaurm par, chartman
chek karto ho potanun nam, tatar ubho, mathun
shej transu jhukawi, sneh jhini aankh kari,
achha ek shej tanawman (ke thai gayun kanpharm?)
tyare mali aawe tane tarun nam,
– ne tara pratham nam ane atak wachche, puri khatri
karawatun, marunye,
purnawiramwala ek akshar rupe,
athwa, bahetar, thoDik kori jagya rupe,
DaghDugh wagarni
3 awati kale smran
– jhajhun na thay marun
e rite tara bhutkalman bhali jawanun hun pasand karun
morning kapna swadni peli taraphni taral phlewar maphak
kyarek mari yaad aawe,
sahej,
to chale
ke pachhi
kok konphrans manapsand rite henDal kari tare gam tun pachho
pharto ho,
arambharya e si kampartmentman,
ane lamba antre awelan be ajanyan steshno wachchena
ekdhara wagDaman thaine
prlamb laye tari tren pasar thati hoy,
tyare sanjre chh saDa chhe,
sarwis ti pite pite
bari bahar jote jote,
charpanch sekanD mate tara chahera par awela akaran smit
maphak
(oktobar, 1998)
1 pahaD ha gai kale
tare mate hun ek pahaD
pathral keDi ne ketlik biji takliphowalo
uncho pan ichchhe to olangi shakay ewo
karaDo par khila phatkawi
mokani taraDo par panja bharawi
be panch janawarne kaDiyali phatkawi unche chaDhtan to
kauwatbharyan bane taran bawDan ne jaangh
e ja pahaDnan wanoman
tara tanne pusht kartan
jhukeli Dalionan phal, uncha madhpuDanan madh ne wegilan
pan nhor winanan pranionan mans
tare mate ja to chhe
ne pachhi nirantwa ratwaso karwa saph andhareli gupha
ne phari paroDhe karDi karaDo
pahaD chaDhi, olkhi, utri, olangi aagal wadhe tun
pusht ane pahonchelo,
suwang tari malikini banwani chhe e agheni jaminman,
tchare,
pachhal,
taDha dhummasthi dhime dhime Dhankati jati
ane wadhta jata antarne karne jane satat sankochati jati girimalane
jari aDakje atakya wina
suraj humphali tari soneri najarthi
2 bhet ha aaje
aDharmi warasganthe tane bhawishchawaibhwine
biji to kai bhet apun?
ek aatli ja –
ke tun nikli paDyo hoy eklo eklo koi swair prwasman
ne kok ajanya relwe pletphaurm par, chartman
chek karto ho potanun nam, tatar ubho, mathun
shej transu jhukawi, sneh jhini aankh kari,
achha ek shej tanawman (ke thai gayun kanpharm?)
tyare mali aawe tane tarun nam,
– ne tara pratham nam ane atak wachche, puri khatri
karawatun, marunye,
purnawiramwala ek akshar rupe,
athwa, bahetar, thoDik kori jagya rupe,
DaghDugh wagarni
3 awati kale smran
– jhajhun na thay marun
e rite tara bhutkalman bhali jawanun hun pasand karun
morning kapna swadni peli taraphni taral phlewar maphak
kyarek mari yaad aawe,
sahej,
to chale
ke pachhi
kok konphrans manapsand rite henDal kari tare gam tun pachho
pharto ho,
arambharya e si kampartmentman,
ane lamba antre awelan be ajanyan steshno wachchena
ekdhara wagDaman thaine
prlamb laye tari tren pasar thati hoy,
tyare sanjre chh saDa chhe,
sarwis ti pite pite
bari bahar jote jote,
charpanch sekanD mate tara chahera par awela akaran smit
maphak
(oktobar, 1998)



સ્રોત
- પુસ્તક : વખાર (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 36)
- સર્જક : સિતાંશુ યશશ્ચન્દ્ર
- પ્રકાશક : આર. આર. શેઠની કંપની
- વર્ષ : 2009