તું ખીચડી ઓરવા માટે
દાળચોખા વીણે છે
કે દયણું કરવા માટે
ઘઉં વીણે છે
એટલી ચીવટથી
હું લખવા બેઠો છું કવિતા;
પ્રિય, તારા વિશે.
વિચારું છું –
તારા ચહેરાને શી ઉપમા આપું?
બહુ વપરાઈ ચૂક્યો છે ચાંદ
- આઠમનો ને પૂનમનો ય.
ફૂલ પણ તાજું નથી રહ્યું એકે
વળી મારે તો શોધવા છે એવા શબ્દ
જેને તું અને હું
ઓળખતાં હોઈએ,
જીવતાં હોઈએ,
ને એટલે જ
હું કહીશ કે
મરચું વાટવાના દસ્તા સમો
લંબગોળ ભલે હો તારો ચહેરો
કે પછી
કોઈ અણઘડ કારીગરે
ટાંકણાથી ઠોકી ઠોકીને
બનાવેલા ખલ જેવો
શીળીનાં ચાઠાંવાળો
ભલે હોય તારો ચહેરો
હું એને ચાહું છું,
ચસોચસ ધાવું છું.
તું ચા બનાવતી વખતે
બુરાને બદલે મીઠું ન નખાઈ જાય
એની જેટલી દરકાર રાખે છે
એટલી દરકાર હું રાખીશ પ્રિય,
તારા વિશેની આ કવિતા
લખતી વેળા
ને એટલે જ હું તારા દાંતને
દાડમની કળીની ઉપમા નહીં આપી શકું.
હું તો કહીશ કે
મકાઈના ડૂંડામાં રહેલા
અસમાન રીતે ગોઠવાયેલા
નાનામોટા દાણા જેવા છે તારા દાંત.
તારી આંખોને
હું મૃગલીનાં નયન
કે મસ્તીના જામ નહીં જ કહી શકું
હું તો કહીશ કે
નાનપણમાં
ચૉટબિલીસ રમતાં
ભીંત સાથે અફળાઈને
તૂટી જતી પાણીદાર ડેબીનાં
ફાડિયાં જેવી છે તારી આંખો.
મારાં પાંચ પાંચ બચ્ચાંને
જન્મ આપીને
વસૂકી ગયેલી તારી કાયાને
હું વરસી ચૂકેલી વાદળી
કે કરમાઈ ગયેલું ફૂલ
કે ચુસાયેલી ગોટલી તો નહીં જ કહી શકું.
હું કહીશ તો એમ જ
કે પટેલિયાનાં છોકરાંઓએ
ઝૂડી પાડેલી બોરડી જેવી તારી કાયા
હજી યે આપે છે મને મીઠાશ,
રંગરોગાન થોડાં થોડાં ઊખડેલી
જૂની ઢીંગલી પણ
નાના બાળકને
આપી શકે એટલો આનંદ.
તારા રંગને
હું કૃષ્ણ જેવો કાળો
કે નીલા આકાશ જેવો તો
હરગિજ નહીં કહી શકું.
હું તો કહીશ કે
માએ સગડું ઠલવતાં
સાવ હેઠેથી નીકળતી
રખ્યા જેવો છે તારો રંગ
કે પછી માએ ખરીદેલા
ઓછા ભાવના ગોળને લીધે
સ્વાદમાં તો બરોબર
પણ દેખાવમાં સ્હેજ શ્યામ
શીરા જેવો છે તારો રંગ
તારા સ્વભાવને
હું ગુલાબ જેવો ગુલાબી
કે બરફી જેવો મીઠો તો નહીં જ કહી શકું
હું તો કહીશ કે
તારો સ્વભાવ છે
દારૂ પીતી વેળા ખવાતી
તાજી શેકેલી કોંકણી જેવો
કે પછી
ટાઢી છાશ રેડી
ટૅસથી ખવાતી ઘેંશ જેવો.
તારા પ્રેમને હું
ગંગાકી મોજ કે જમનાકી ધારા તો
નહીં જ કહી શકું.
હું તો કહીશ
કે શિયાળાની સવારે
ગરમ ગરમ હવાની સાથે
એટલા જ ખળભળાટથી ધસી આવતા
મ્યુનિસિપાલિટીના નળના
કરકરા પાણી જેવો
હૂંફાળો ને તાજગીદાતા છે તારો પ્રેમ
કે પછી મધરાતની મીઠાશને
હળવે હળવે
કેરીની જેમ ઘોળતા હાથ જેવો
મૃદુ ને માવજતભર્યો છે તારો પ્રેમ.
હા પ્રિય, હું લખું છું
તારા વિશે કવિતા
ને એટલે રાખીશ હું ધીરજ
જેટલી ધીરજ તું
રહુ મચ્છીનાં ભીંગડાંને
દૂર કરતી વેળા રાખે છે
કે પછી
ટાઢી સવારે
ભૂસાના સગડા પર
બાજરીના રોટલા ચેડવતાં રાખે છે.
જોકે આમ છે છતાંય
લંબાયેલા સમાગમથી
ક્યારેક જેમ અકળાઈ જાય છે તું
એમ હું ય
અકળાઈ ગયો છું આ કવિતા લખતાં
ને પછી
પાણી સ્હેજ વધારે પડી ગયું હોય
ને રસો સ્હેજ વધારે રહી ગયો હોય તોય
તું ઉતારી લે છે ક્યારેક ઉતાવળથી
ચૂલા પર ચડતું શાક
બસ એટલી જ ઉતાવળથી
હું મૂકી દઉ છું
ભાવક સામે
પ્રિય,
તારા વિશે લખાયેલી આ કવિતા
tun khichDi orwa mate
dalchokha wine chhe
ke dayanun karwa mate
ghaun wine chhe
etli chiwatthi
hun lakhwa betho chhun kawita;
priy, tara wishe
wicharun chhun –
tara chaherane shi upma apun?
bahu waprai chukyo chhe chand
athamno ne punammo ya
phool pan tajun nathi rahyun eke
wali mare to shodhwa chhe ewa shabd
jene tun ane hun
olakhtan hoie,
jiwtan hoie,
ne etle ja
hun kahish ke
marachun watwana dasta samo
lambgol bhale ho taro chahero
ke pachhi
koi anghak karigre
tanknathi thoki thokine
banawela khal jewo
shilinan chathanwalo
bhale hoy taro chahero
hun ene chahun chhun,
chasochas ghawun chhun
tun cha banawti wakhte
burane badle badle mithun na nakhai jay
eni jetli darkar rakhe chhe
etli darkar hun rakhish priy,
tara wisheni aa kawita
lakhti wela
ne etle ja hun tara dantne
daDamni kalini upma nahin aapi shakun
hun to kahish ke
makaina DunDaman rahela
asman rite gothwayela
nanamota dana jewa chhe tara dant
tari ankhone
hun mriglinan nayan
ke mastina jam nahin ja kahi shakun
hun to kahish ke
nanapanman
chautabilis ramtan
bheent sathe aphlaine
tuti jati panidar Debinan
phaDiyan jewi chhe tari ankho
maran panch panch bachchanne
janm apine
wasuki gayeli tari kayane
hun warsi chukeli wadli
ke karmai gayelun phool
ke chusayeli gotli to nahin ja kahi shakun
hun kahish to em ja
ke pateliyanan chhokranoe
jhuDi paDeli borDi jewi tari kaya
haji ye aape chhe mane mithash,
rangrogan thoDan thoDan ukhDeli
juni Dhingli pan
nana balakne
api shake etlo anand
tara rangne
hun krishn jewo kalo
ke nila akash jewo to
hargij nahin kahi shun
hun to kahish ke
maye sagaDun thalawtan
saw hethethi nikalti
rakhya jewo chhe taro rang
ke pachhi maye kharidela
ochha bhawna golne lidhe
swadman to barobar
pa dekhawman shej shyam
shira jewo chhe taro rang
tara swbhawne
hun gulab jewo gulabi
ke barphi jewo mitho to nahin ja kahi shakun
hun to kahish ke
taro swbhaw chhe
daru piti wela khawati
taji shekeli konkni jewo
ke pachhi
taDhi chhash reDi
testhi khawati ghensh jewo
tara premne hun
gangaki moj ke jamnaki dhara to
nahin ja kahi shakun
hun to kahish
ke shiyalani saware
garam garam hawani sathe
etla ja khalabhlatti ghasi aawta
myunisipalitina nalna
karakra pani jewo
humphalo ne tajgidata chhe taro prem
ke pachhi madhratni mithashne
halwe halwe
kerini jem gholta hath jewo
mridu ne mawajatbharya chhe taro prem
ha priy, hun lakhun chhun
tara wishe kawita
ne etle rakhish hun dhiraj
jetli dhiraj tun
rahu machchhinan bhingDanne
door karti wela rakhe chhe
ke pachhi
taDhi saware
bhusana sagDa par
bajrina rotla cheDawtan rakhe chhe
joke aam chhe chhatanya
lambayela samagamthi
kyarek jem aklai jay chhe tun
em hun ya
aklai gayo chhun aa kawita lakhtan
ne pachhi
pani shej wadhare paDi gayun hoy
ne raso shej wadhare rahi gayo hoy toy
tun utari le chhe kyarek utawalthi
chula par chaDatun shak
bas etli ja utawalthi
hun muki dau chhun
bhawak same
priy,
tara wishe lakhayeli aa kawita
tun khichDi orwa mate
dalchokha wine chhe
ke dayanun karwa mate
ghaun wine chhe
etli chiwatthi
hun lakhwa betho chhun kawita;
priy, tara wishe
wicharun chhun –
tara chaherane shi upma apun?
bahu waprai chukyo chhe chand
athamno ne punammo ya
phool pan tajun nathi rahyun eke
wali mare to shodhwa chhe ewa shabd
jene tun ane hun
olakhtan hoie,
jiwtan hoie,
ne etle ja
hun kahish ke
marachun watwana dasta samo
lambgol bhale ho taro chahero
ke pachhi
koi anghak karigre
tanknathi thoki thokine
banawela khal jewo
shilinan chathanwalo
bhale hoy taro chahero
hun ene chahun chhun,
chasochas ghawun chhun
tun cha banawti wakhte
burane badle badle mithun na nakhai jay
eni jetli darkar rakhe chhe
etli darkar hun rakhish priy,
tara wisheni aa kawita
lakhti wela
ne etle ja hun tara dantne
daDamni kalini upma nahin aapi shakun
hun to kahish ke
makaina DunDaman rahela
asman rite gothwayela
nanamota dana jewa chhe tara dant
tari ankhone
hun mriglinan nayan
ke mastina jam nahin ja kahi shakun
hun to kahish ke
nanapanman
chautabilis ramtan
bheent sathe aphlaine
tuti jati panidar Debinan
phaDiyan jewi chhe tari ankho
maran panch panch bachchanne
janm apine
wasuki gayeli tari kayane
hun warsi chukeli wadli
ke karmai gayelun phool
ke chusayeli gotli to nahin ja kahi shakun
hun kahish to em ja
ke pateliyanan chhokranoe
jhuDi paDeli borDi jewi tari kaya
haji ye aape chhe mane mithash,
rangrogan thoDan thoDan ukhDeli
juni Dhingli pan
nana balakne
api shake etlo anand
tara rangne
hun krishn jewo kalo
ke nila akash jewo to
hargij nahin kahi shun
hun to kahish ke
maye sagaDun thalawtan
saw hethethi nikalti
rakhya jewo chhe taro rang
ke pachhi maye kharidela
ochha bhawna golne lidhe
swadman to barobar
pa dekhawman shej shyam
shira jewo chhe taro rang
tara swbhawne
hun gulab jewo gulabi
ke barphi jewo mitho to nahin ja kahi shakun
hun to kahish ke
taro swbhaw chhe
daru piti wela khawati
taji shekeli konkni jewo
ke pachhi
taDhi chhash reDi
testhi khawati ghensh jewo
tara premne hun
gangaki moj ke jamnaki dhara to
nahin ja kahi shakun
hun to kahish
ke shiyalani saware
garam garam hawani sathe
etla ja khalabhlatti ghasi aawta
myunisipalitina nalna
karakra pani jewo
humphalo ne tajgidata chhe taro prem
ke pachhi madhratni mithashne
halwe halwe
kerini jem gholta hath jewo
mridu ne mawajatbharya chhe taro prem
ha priy, hun lakhun chhun
tara wishe kawita
ne etle rakhish hun dhiraj
jetli dhiraj tun
rahu machchhinan bhingDanne
door karti wela rakhe chhe
ke pachhi
taDhi saware
bhusana sagDa par
bajrina rotla cheDawtan rakhe chhe
joke aam chhe chhatanya
lambayela samagamthi
kyarek jem aklai jay chhe tun
em hun ya
aklai gayo chhun aa kawita lakhtan
ne pachhi
pani shej wadhare paDi gayun hoy
ne raso shej wadhare rahi gayo hoy toy
tun utari le chhe kyarek utawalthi
chula par chaDatun shak
bas etli ja utawalthi
hun muki dau chhun
bhawak same
priy,
tara wishe lakhayeli aa kawita
સ્રોત
- પુસ્તક : મથામણ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 4)
- સર્જક : સાહિલ પરમાર
- પ્રકાશક : પોતે
- વર્ષ : 2004