બરફ પડી રહ્યો છે.

વીજળીના અજવાળા સાથે ચાંદીની પતરીઓ

ઘસાઈ રહી છે.

દિવસે અંગૂઠાના નખ જેવડું લાગતું આ શહેર

રાતે જોજનોના જોજનો સુધી

પથરાઈ ગયું છે.

વૃક્ષોની અંદર અને વૃક્ષોની બહાર

સૂનકાર જાળાં ગૂંથી રહ્યો છે.

મને યાદ આવે છે મારા ગામની એ રાતો

જ્યારે હું સૂતો હતો ઓસરીમાં

ઘઉંના મોલની આંગળી ઝાલીને.

ક્યારેક હું બાએ કહી વિક્રમ રાજાની વાર્તામાં આવતા ઘોડાની પીઠ

પર

હોડી પલાણતો,

તો વળી ક્યારેક મણમઠિયું આવે

અને મણ મઠ માગે એની

રાહ જોતો,

શિયાળ ક્યારે મારી સાથે રમવા આવશે?

પડ્યો પડ્યો વિચારતો.

બા કહેતી કે એ નાની હતી

ત્યારે વગડામાંથી એક શિયાળ

માથે મોરનાં પીંછાં પહેરીને

એની સાથે રમવા આવતું.

ક્યારેક હું પડ્યો પડ્યો રાહ જોતો

પથરી ખાણે નાગ બહાર ફરવા નીકળે એની.

કોઈકે કહેલું કે એ નાગની ફેણ પર પારસમણિ છે.

એનું અજવાળું બાર બાર ગાઉ સુધી પડે છે.

મને ઘણી વાર થતું :

જો એ નાગ મને એનો પારસમણિ આપે તો કેવું?

તો હું બાના દાતરડાને જ સૌ પહેલાં તો સોનાનું બનાવી દઉં.

પણ પછી થતું : બા ઘાસ શાનાથી કાપશે?

તો પછી બોડી શું ખાશે?

હું મનોમન પ્રાર્થના કરતો :

મને નાગ એનો પારસમણિ ન આપે તો સારું.

પણ પારસમણિનું અજવાળું આપે તો હું ચોક્કસ લઈશ .

પછી હું ફાનસના બદલે

પારસમણિને અજવાળે લેસન કરીશ.

હું સૂતો હોઉં ત્યારે ઘણી વાર

મંગળકાકાની ખાટી આંબલીના થડમાં રહેતી ચૂડેલ આવતી.

મારા ખાટલાના ચાર પાયે ચાર કોડિયાં મૂકતી

ને પછી ચાલી જતી.

એના ગયા પછી કોડિયામાં

આંબલીનો મોર દિવેટ બનીને બળતો.

ઘણી વાર મહાસુખકાકાના પીપળાના થડમાં રહેતો ભૈરવ

મારા ઓશીકાની નીચે

એનો ગમાણિયો દાંત મૂકી જતો.

પડ્યા પડ્યા

મને ક્યારેક થતું;

ગામની કીડીઓ

જો હાથી બનીને ફળિયામાં નીકળી પડે તો કેવું?

પેલો સાત પૂંછડીવાળો ઉંદર

હાથમાં મેરૈયું લઈને તેલ પુરાવવા નીકળે તો

આજે દિવાળી કહેવાય કે નહિ?

હું જોઈ રહ્યો છું બારી બહારઃ

ઠેર ઠેર બરફ પથરાઈ ગયો છે.

ઘરની પછવાડે આવેલા કબ્રસ્તાનમાં દાટેલાં શબોનાં હાડકાં

અને એકલદોકલ ચાલ્યા આવતા મનુષ્યોની સ્મૃતિઓ પણ

બચ્યાં નથી એનાથી.

આખું શહેર જાણે કે

ચાંદીમાં બોળેલું રૂનું પૂમડું.

હમણાં સવાર થશે,

દૂધિયા કાચની પેલે પાર

એક સૂરજ ઊગશે.

પછી આ શહેર બધાના ખભા પર

અને

બધા શહેરના ખભા પર

બાબરિયા ભૂતની જેમ ચડી બેસીને

નીકળી પડશે.

baraph paDi rahyo chhe

wijlina ajwala sathe chandini patrio

ghasai rahi chhe

diwse anguthana nakh jewaDun lagatun aa shaher

rate jojnona jojno sudhi

pathrai gayun chhe

wrikshoni andar ane wrikshoni bahar

sunkar jalan gunthi rahyo chhe

mane yaad aawe chhe mara gamni e rato

jyare hun suto hato osriman

ghaunna molni angli jhaline

kyarek hun baye kahi wikram rajani wartaman aawta ghoDani peeth

par

hoDi palanto,

to wali kyarek manamathiyun aawe

ane man math mage eni

rah joto,

shiyal kyare mari sathe ramwa awshe?

paDyo paDyo wicharto

ba kaheti ke e nani hati

tyare wagDamanthi ek shiyal

mathe mornan pinchhan paherine

eni sathe ramwa awatun

kyarek hun paDyo paDyo rah joto

pathri khane nag bahar pharwa nikle eni

koike kahelun ke e nagni phen par parasamani chhe

enun ajwalun bar bar gau sudhi paDe chhe

mane ghani war thatun ha

jo e nag mane eno parasamani aape to kewun?

to hun bana datarDane ja sau pahelan to sonanun banawi daun

pan pachhi thatun ha ba ghas shanathi kapshe?

to pachhi boDi shun khashe?

hun manoman pararthna karto ha

mane nag eno parasamani na aape to sarun

pan parasamaninun ajwalun aape to hun chokkas laish

pachhi hun phanasna badle

parasamanine ajwale lesan karish

hun suto houn tyare ghani war

mangalkakani khati amblina thaDman raheti chuDel awati

mara khatlana chaar paye chaar koDiyan mukti

ne pachhi chali jati

ena gaya pachhi koDiyaman

amblino mor diwet banine balto

ghani war mahasukhkakana piplana thaDman raheto bhairaw

mara oshikani niche

eno gamaniyo dant muki jato

paDya paDya

mane kyarek thatun;

gamni kiDio

jo hathi banine phaliyaman nikli paDe to kewun?

pelo sat punchhDiwalo undar

hathman meraiyun laine tel purawwa nikle to

aje diwali kaheway ke nahi?

hun joi rahyo chhun bari bahar

ther ther baraph pathrai gayo chhe

gharni pachhwaDe awela kabrastanman datelan shabonan haDkan

ane ekaldokal chalya aawta manushyoni smritio pan

bachyan nathi enathi

akhun shaher jane ke

chandiman bolelun runun pumaDun

hamnan sawar thashe,

dudhiya kachni pele par

ek suraj ugshe

pachhi aa shaher badhana khabha par

ane

badha shaherna khabha par

babariya bhutni jem chaDi besine

nikli paDshe

baraph paDi rahyo chhe

wijlina ajwala sathe chandini patrio

ghasai rahi chhe

diwse anguthana nakh jewaDun lagatun aa shaher

rate jojnona jojno sudhi

pathrai gayun chhe

wrikshoni andar ane wrikshoni bahar

sunkar jalan gunthi rahyo chhe

mane yaad aawe chhe mara gamni e rato

jyare hun suto hato osriman

ghaunna molni angli jhaline

kyarek hun baye kahi wikram rajani wartaman aawta ghoDani peeth

par

hoDi palanto,

to wali kyarek manamathiyun aawe

ane man math mage eni

rah joto,

shiyal kyare mari sathe ramwa awshe?

paDyo paDyo wicharto

ba kaheti ke e nani hati

tyare wagDamanthi ek shiyal

mathe mornan pinchhan paherine

eni sathe ramwa awatun

kyarek hun paDyo paDyo rah joto

pathri khane nag bahar pharwa nikle eni

koike kahelun ke e nagni phen par parasamani chhe

enun ajwalun bar bar gau sudhi paDe chhe

mane ghani war thatun ha

jo e nag mane eno parasamani aape to kewun?

to hun bana datarDane ja sau pahelan to sonanun banawi daun

pan pachhi thatun ha ba ghas shanathi kapshe?

to pachhi boDi shun khashe?

hun manoman pararthna karto ha

mane nag eno parasamani na aape to sarun

pan parasamaninun ajwalun aape to hun chokkas laish

pachhi hun phanasna badle

parasamanine ajwale lesan karish

hun suto houn tyare ghani war

mangalkakani khati amblina thaDman raheti chuDel awati

mara khatlana chaar paye chaar koDiyan mukti

ne pachhi chali jati

ena gaya pachhi koDiyaman

amblino mor diwet banine balto

ghani war mahasukhkakana piplana thaDman raheto bhairaw

mara oshikani niche

eno gamaniyo dant muki jato

paDya paDya

mane kyarek thatun;

gamni kiDio

jo hathi banine phaliyaman nikli paDe to kewun?

pelo sat punchhDiwalo undar

hathman meraiyun laine tel purawwa nikle to

aje diwali kaheway ke nahi?

hun joi rahyo chhun bari bahar

ther ther baraph pathrai gayo chhe

gharni pachhwaDe awela kabrastanman datelan shabonan haDkan

ane ekaldokal chalya aawta manushyoni smritio pan

bachyan nathi enathi

akhun shaher jane ke

chandiman bolelun runun pumaDun

hamnan sawar thashe,

dudhiya kachni pele par

ek suraj ugshe

pachhi aa shaher badhana khabha par

ane

badha shaherna khabha par

babariya bhutni jem chaDi besine

nikli paDshe