આકાશ સ્વચ્છ હોય તો –

સવારે,

ઘરના શયનખંડની બાલ્કનીમાંથી

પાવાગઢ દેખાય છે

કેસરવર્ણા આકાશમાં

ધ્યાનની મુદ્રામાં બેઠેલા જોગી જેવી

શ્યામવર્ણી કાયા ઊપસી આવે છે

કહે છે કે,

લાખો વરસો પહેલાં

એ પૃથ્વીનું પેટાળ ઉલેચતો જ્વાળામુખી હતો

યુગો વીત્યા

એ ટાઢો પડ્યો

વહાણાં વાયાં

માટીના માનવી બન્યા

ગુફામાંથી એણે મેદાનોમાં વસવાટ કર્યો

ટોળાં બન્યાં નગરો વસ્યાં

ચાંપાનેર નામનું એક ભવ્ય નગર

ઉત્તરે દિલ્લી સુધી એની આણ

એની જીતવા બાદશાહ હુંમાયુએ ઘેરો ઘાલ્યો મહિનાઓ સુધી

કહે છે કે,

એ વખતે રાજ હતું મહંમદ બેગડાનું

કહે છે કે,

જે એક બેઠકે બસ્સો કેળાં હજમ કરી જતો

ને દસ દસ મરઘાં ખાતો

કહે છે કે,

એણે મચક ના આપી ને બાદશાહ વીલા મોઢે પાછો ફર્યો

કહે છે કે,

વરસોનાં વહાણાં વાયાં

ચાંપાનેર ગયું ને બચ્યાં એનાં ખંડેરો

મોટાં મોટાં નગરો વસ્યાં

ને પાવાગઢની તળેટીમાં હજારો મોટરગાડીઓ બનાવનારી

કંપનીઓએ ઘેરો ઘાલ્યો

હજારો ગાડીઓ નીકળવા માંડી એના મોઢામાંથી

ને દોડવા માંડી પૂરપાટ વેગે રાષ્ટ્રીય દ્રુતગતિ માર્ગો પર

પૃથ્વીના પેટાળ ઉલેચીને માણસે પૂરવા માંડ્યાં એ

હજારો ગાડીઓનાં પેટમાં

સરપટ દોડતી ગાડીઓ

રાત પડે પોતપોતાનાં ગંતવ્યસ્થાનો પર

રહેઠાણોમાં વસાહતોમાં નગરોમાં

પહોંચી જાય છે

નગરોનાં સિનેમાગૃહો બતાવે છે,

મોહેંજોદડો નામની ફિલ્મો

હજારો વર્ષો પહેલાંનાં નગરો વિશે

બુદ્ધ-કૃષ્ણ કે ક્રાઇસ્ટ પહેલાંના સમય વિશે

નાની નાની વસાહતોનાં

એ નાનાં નાનાં મકાનોમાં

નાનાં નાનાં કુટુંબો

વરસતા વરસાદની મેઘલી રાતે

દીવાનખંડમાં ટિમટિમ દીવડા પ્રગટાવે છે

શયનખંડમાં દીવડા બુઝાવે છે

બીજા દિવસની સવારે –

બાલ્કનીમાંથી

પાવાગઢ

દેખાય તો દેખાય

ને ના પણ દેખાય

દેખાય – જો આકાશ સ્વચ્છ હોય તો

akash swachchh hoy to –

saware,

gharna shayankhanDni balknimanthi

pawagaDh dekhay chhe

kesarwarna akashman

dhyanni mudraman bethela jogi jewi

shyamwarni kaya upsi aawe chhe

kahe chhe ke,

lakho warso pahelan

e prithwinun petal ulechto jwalamukhi hato

yugo witya

e taDho paDyo

wahanan wayan

matina manawi banya

guphamanthi ene medanoman waswat karyo

tolan banyan nagro wasyan

champaner namanun ek bhawya nagar

uttre dilli sudhi eni aan

eni jitwa badashah hunmayue ghero ghalyo mahinao sudhi

kahe chhe ke,

e wakhte raj hatun mahanmad begDanun

kahe chhe ke,

je ek bethke basso kelan hajam kari jato

ne das das marghan khato

kahe chhe ke,

ene machak na aapi ne badashah wila moDhe pachho pharyo

kahe chhe ke,

warsonan wahanan wayan

champaner gayun ne bachyan enan khanDero

motan motan nagro wasyan

ne pawagaDhni taletiman hajaro motargaDio banawnari

kampnioe ghero ghalyo

hajaro gaDio nikalwa manDi ena moDhamanthi

ne doDwa manDi purpat wege rashtriy drutagti margo par

prithwina petal ulechine manse purwa manDyan e

hajaro gaDionan petman

sarpat doDti gaDio

raat paDe potpotanan gantawyasthano par

rahethanoman wasahtoman nagroman

pahonchi jay chhe

nagronan sinemagriho batawe chhe,

mohenjodDo namni philmo

hajaro warsho pahelannan nagro wishe

buddh krishn ke kraist pahelanna samay wishe

nani nani wasahtonan

e nanan nanan makanoman

nanan nanan kutumbo

warasta warsadni meghli rate

diwankhanDman timtim diwDa pragtawe chhe

shayankhanDman diwDa bujhawe chhe

bija diwasni saware –

balknimanthi

pawagaDh

dekhay to dekhay

ne na pan dekhay

dekhay – jo akash swachchh hoy to

akash swachchh hoy to –

saware,

gharna shayankhanDni balknimanthi

pawagaDh dekhay chhe

kesarwarna akashman

dhyanni mudraman bethela jogi jewi

shyamwarni kaya upsi aawe chhe

kahe chhe ke,

lakho warso pahelan

e prithwinun petal ulechto jwalamukhi hato

yugo witya

e taDho paDyo

wahanan wayan

matina manawi banya

guphamanthi ene medanoman waswat karyo

tolan banyan nagro wasyan

champaner namanun ek bhawya nagar

uttre dilli sudhi eni aan

eni jitwa badashah hunmayue ghero ghalyo mahinao sudhi

kahe chhe ke,

e wakhte raj hatun mahanmad begDanun

kahe chhe ke,

je ek bethke basso kelan hajam kari jato

ne das das marghan khato

kahe chhe ke,

ene machak na aapi ne badashah wila moDhe pachho pharyo

kahe chhe ke,

warsonan wahanan wayan

champaner gayun ne bachyan enan khanDero

motan motan nagro wasyan

ne pawagaDhni taletiman hajaro motargaDio banawnari

kampnioe ghero ghalyo

hajaro gaDio nikalwa manDi ena moDhamanthi

ne doDwa manDi purpat wege rashtriy drutagti margo par

prithwina petal ulechine manse purwa manDyan e

hajaro gaDionan petman

sarpat doDti gaDio

raat paDe potpotanan gantawyasthano par

rahethanoman wasahtoman nagroman

pahonchi jay chhe

nagronan sinemagriho batawe chhe,

mohenjodDo namni philmo

hajaro warsho pahelannan nagro wishe

buddh krishn ke kraist pahelanna samay wishe

nani nani wasahtonan

e nanan nanan makanoman

nanan nanan kutumbo

warasta warsadni meghli rate

diwankhanDman timtim diwDa pragtawe chhe

shayankhanDman diwDa bujhawe chhe

bija diwasni saware –

balknimanthi

pawagaDh

dekhay to dekhay

ne na pan dekhay

dekhay – jo akash swachchh hoy to