વર્ષો થયાં પડતી નથી દીવાલ
પણ
છત ખરે છે રોજ
એના છિદ્રમાંથી ગોળ ચાંદરડાં
ગ
રે
ની
ચે
અને એ હલબલ્યાં કરતાં બપોરે ઊંઘમાં
ને, ગાડી નદીના પુલને ઓળંગતી
છુક છુકા છૂક જાય છે ચાલી.
હું ભીંતને ટેકે ઊભો રહું
ભીંતઃ
મારી વૃત્તિઓ
આ વૃક્ષ
પથ્થર
ટેકરી
પાણી
હવામાં ઊડતાં પંખી
ટગરનાં ફૂલ
બત્તી
કાચબાની પીઠ જેવી સાંજ
મારી ભીંત
મારી ભીંતને આંખો નથી
ને આંખમાં ઊભી રહી છે ભીંત
મારી ચામડી થીજી ગયેલી ભીંત છે.
જે મને દેખાય તે પણ ભીંત છે.
મારું નામ-ગામ – તમામ
મારું – તમારું – તેમનું જે કંઈ બધું તે ભીંત
આ બધાં તે ભીંતનાં દશ્યો
આ બધાં તે ભીંતનાં
ગુણો
કર્મો
સંખ્યા
વિશેષણ
નામ
અવ્યય
અ અને વ્યયને વિશે અવકાશ તે પણ ભીંત
ભીંતનું ચણતર ચણે તે હાથ મારા ભીંત
તારતમ્યોનાં કબૂતર
ભીંત પર બેસી કરે છે પ્રેમ તે જોયાં કરું છું.
ભીંતને પણ પાંખ, જે ફફડે કદાચિત્
તારતમ્યોની વચ્ચે
ફફડતી પાંખની વચ્ચે
પ્રણયનું એક તે ઈંડું
હજુ સેવી શકાયું ના
અને આ વાંઝણી ભીંતો
સુપનામાં સ્તન્યપાન કરાવતી
કોને?
હરાયાં ઢોર જેવી દોડતી ભીંતો
હજુ શોધી રહી કોને?
હરાયાં ઢોર જેવી દોડતી ભીંતો
હજુ અટકી નથી
અટક્યું નથી મારી નજરનું આ નદીપૂર
મારી નજરનું આંધળુંભીંત આ નદીપૂર
દોડતું અટક્યું નથી;
તો હવે
જે કંઈ નદીનું નામ
તે ચંચળ છતાં
અસ્થિર છતાં
દોડયે જતા ઊંડાણમાં તો
ઊંઘમાં પથ્થર સમું ઊભું રહ્યું છે.
ને ચરબીની ભીંતોમાં
ઝીણું ઝીણું સળગતી નજરોથી
હું તાક્યાં કરું છું.
મારી ઝીણી આંખોના પહોળા પ્રકાશમાં
રઝળતા શબ્દોને
મારી ચરબીની ચીકાશમાં ભીંજવીને
પેટાવવાનું કામ મને કોણે સોંપ્યું છે?
ધૂળના ઢગલા મેં કર્યાં હતા તે ભૂંસી નાખવા.
સવારે આંખ ઉઘાડી હતી તે રાત્રે મીંચી દેવા.
ઊંચાંનીચાં મકાનોની
વાંકીચૂકી શેરીઓમાં
ગાયબકરીની સાથે અથડાતા
ને પછડાતા
એ પડછાયાને હું યાદ કરું છું
ઊઘડતી સવારીને હું સાદ કરું છું
પણ ચરબીની દીવાલોમાં
ઝીણું ઝીણું સળગતી
નજરોના પહોળા પ્રકાશમાં
બધું બેસૂધ અને બહેરું જણાય છે.
પવન તો વાય છે.
શબ્દોના પડછાયા પણ હલે છે
ઊંઘણશી દીવાલોનાં નસકોરાંનો અવાજ પણ
સંભળાય છે
પણ જાણે બધું
બેસૂધ અને બહેરું બહેરું લાગ્યાં કરે છે.
હરણફાળે દોડતા પગોના પડછાયા
બોરડીમાં ભરાવા છતાં ચિરાયા નહોતા.
સાપની કાંચળીમાં સરકી શકેલો વિસ્મય
કમળની શય્યા પર આંખો બીડીને
એક પલક પણ
ઊંઘી શકશે હવે?
મારા પ્રકાશની દશે ધારાઓ
અવિરત કંપ્યાં કરે છે.
અને કંપ્યાં કરે છે મારાં ક્રિયાપદોનાં
પૂર્ણવિરામો.
વિરામ એ તો વિશ્વની પીઠ
અને વિશ્વાધારના અવિશ્વાસનું
અંધારું
મારી ચરબીને પોષ્યાં કરે છે.
હું ગતિશૂન્ય.
મતિશૂન્ય મહારથીઓની વજ્રમુઠ્ઠીઓ
મારી રાત્રિઓને હચમચાવે છે.
તમારાંઓ! તમારું પાંડિત્ય મારી ગોખણપટ્ટીનાં
ખંડેરોમાં
ચામાચીડિયાં બની અથડાય છે;
પછડાય છે
warsho thayan paDti nathi diwal
pan
chhat khare chhe roj
ena chhidrmanthi gol chandarDan
ga
re
ni
che
ane e halbalyan kartan bapore unghman
ne, gaDi nadina pulne olangti
chhuk chhuka chhook jay chhe chali
hun bhintne teke ubho rahun
bheent
mari writtio
a wriksh
paththar
tekari
pani
hawaman uDtan pankhi
tagarnan phool
batti
kachbani peeth jewi sanj
mari bheent
mari bhintne ankho nathi
ne ankhman ubhi rahi chhe bheent
mari chamDi thiji gayeli bheent chhe
je mane dekhay te pan bheent chhe
marun nam gam – tamam
marun – tamarun – temanun je kani badhun te bheent
a badhan te bhintnan dashyo
a badhan te bhintnan
guno
karmo
sankhya
wisheshan
nam
awyay
a ane wyayne wishe awkash te pan bheent
bhintanun chantar chane te hath mara bheent
tartamyonan kabutar
bheent par besi kare chhe prem te joyan karun chhun
bhintne pan pankh, je phaphDe kadachit
tartamyoni wachche
phaphaDti pankhni wachche
pranayanun ek te inDun
haju sewi shakayun na
ane aa wanjhni bhinto
supnaman stanypan karawti
kone?
harayan Dhor jewi doDti bhinto
haju shodhi rahi kone?
harayan Dhor jewi doDti bhinto
haju atki nathi
atakyun nathi mari najaranun aa nadipur
mari najaranun andhlumbhint aa nadipur
doDatun atakyun nathi;
to hwe
je kani nadinun nam
te chanchal chhatan
asthir chhatan
doDye jata unDanman to
unghman paththar samun ubhun rahyun chhe
ne charbini bhintoman
jhinun jhinun salagti najrothi
hun takyan karun chhun
mari jhini ankhona pahola prkashman
rajhalta shabdone
mari charbini chikashman bhinjwine
petawwanun kaam mane kone sompyun chhe?
dhulna Dhagla mein karyan hata te bhunsi nakhwa
saware aankh ughaDi hati te ratre minchi dewa
unchannichan makanoni
wankichuki sherioman
gayabakrini sathe athData
ne pachhData
e paDchhayane hun yaad karun chhun
ughaDti sawarine hun sad karun chhun
pan charbini diwaloman
jhinun jhinun salagti
najrona pahola prkashman
badhun besudh ane baherun janay chhe
pawan to way chhe
shabdona paDchhaya pan hale chhe
unghanshi diwalonan naskoranno awaj pan
sambhlay chhe
pan jane badhun
besudh ane baherun baherun lagyan kare chhe
haranphale doDta pagona paDchhaya
borDiman bharawa chhatan chiraya nahota
sapni kanchliman sarki shakelo wismay
kamalni shayya par ankho biDine
ek palak pan
unghi shakshe hwe?
mara prkashni dashe dharao
awirat kampyan kare chhe
ane kampyan kare chhe maran kriyapdonan
purnawiramo
wiram e to wishwni peeth
ane wishwadharna awishwasanun
andharun
mari charbine poshyan kare chhe
hun gatishunya
matishunya maharthioni wajrmuththio
mari ratrione hachamchawe chhe
tamarano! tamarun panDitya mari gokhanpattinan
khanDeroman
chamachiDiyan bani athDay chhe;
pachhDay chhe
warsho thayan paDti nathi diwal
pan
chhat khare chhe roj
ena chhidrmanthi gol chandarDan
ga
re
ni
che
ane e halbalyan kartan bapore unghman
ne, gaDi nadina pulne olangti
chhuk chhuka chhook jay chhe chali
hun bhintne teke ubho rahun
bheent
mari writtio
a wriksh
paththar
tekari
pani
hawaman uDtan pankhi
tagarnan phool
batti
kachbani peeth jewi sanj
mari bheent
mari bhintne ankho nathi
ne ankhman ubhi rahi chhe bheent
mari chamDi thiji gayeli bheent chhe
je mane dekhay te pan bheent chhe
marun nam gam – tamam
marun – tamarun – temanun je kani badhun te bheent
a badhan te bhintnan dashyo
a badhan te bhintnan
guno
karmo
sankhya
wisheshan
nam
awyay
a ane wyayne wishe awkash te pan bheent
bhintanun chantar chane te hath mara bheent
tartamyonan kabutar
bheent par besi kare chhe prem te joyan karun chhun
bhintne pan pankh, je phaphDe kadachit
tartamyoni wachche
phaphaDti pankhni wachche
pranayanun ek te inDun
haju sewi shakayun na
ane aa wanjhni bhinto
supnaman stanypan karawti
kone?
harayan Dhor jewi doDti bhinto
haju shodhi rahi kone?
harayan Dhor jewi doDti bhinto
haju atki nathi
atakyun nathi mari najaranun aa nadipur
mari najaranun andhlumbhint aa nadipur
doDatun atakyun nathi;
to hwe
je kani nadinun nam
te chanchal chhatan
asthir chhatan
doDye jata unDanman to
unghman paththar samun ubhun rahyun chhe
ne charbini bhintoman
jhinun jhinun salagti najrothi
hun takyan karun chhun
mari jhini ankhona pahola prkashman
rajhalta shabdone
mari charbini chikashman bhinjwine
petawwanun kaam mane kone sompyun chhe?
dhulna Dhagla mein karyan hata te bhunsi nakhwa
saware aankh ughaDi hati te ratre minchi dewa
unchannichan makanoni
wankichuki sherioman
gayabakrini sathe athData
ne pachhData
e paDchhayane hun yaad karun chhun
ughaDti sawarine hun sad karun chhun
pan charbini diwaloman
jhinun jhinun salagti
najrona pahola prkashman
badhun besudh ane baherun janay chhe
pawan to way chhe
shabdona paDchhaya pan hale chhe
unghanshi diwalonan naskoranno awaj pan
sambhlay chhe
pan jane badhun
besudh ane baherun baherun lagyan kare chhe
haranphale doDta pagona paDchhaya
borDiman bharawa chhatan chiraya nahota
sapni kanchliman sarki shakelo wismay
kamalni shayya par ankho biDine
ek palak pan
unghi shakshe hwe?
mara prkashni dashe dharao
awirat kampyan kare chhe
ane kampyan kare chhe maran kriyapdonan
purnawiramo
wiram e to wishwni peeth
ane wishwadharna awishwasanun
andharun
mari charbine poshyan kare chhe
hun gatishunya
matishunya maharthioni wajrmuththio
mari ratrione hachamchawe chhe
tamarano! tamarun panDitya mari gokhanpattinan
khanDeroman
chamachiDiyan bani athDay chhe;
pachhDay chhe
સ્રોત
- પુસ્તક : ખખડતી ખેંચે કવિતા કોણ? (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 20)
- સંપાદક : ચન્દ્રકાન્ત શેઠ
- પ્રકાશક : ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી
- વર્ષ : 2005