કોઈએ કહ્યું છે :
માણસ જન્મે ત્યારે તેનું લગ્ન પણ નક્કી થઈ જાય છે
મરણ સાથે.
આમ કહેનારનો સંકેત મરણની સુંદરતા તરફ હશે
કે લગ્નની ભયંકરતા તરફ?
‘મરવું’માંથી વાસ આવે છે
બાકસમાં પુરાયેલા કાનખજૂરિયાની,
કોહવાતા લાકડાની,
મરઘાના ખાતરની,
વરસોથી ન ખૂલેલા, હવડ, હવાબારી વગરના
સંબંધની,
લોટામાં ચાર પાન મૂકો સાહે...બ, કાંઠલે દોરો બાંધો,
હવે શ્રીફળ પધરાવો, ચાર બાજુએ ચાર ચાંદલા કરો,
અક્ષત લગાડો, હાથમાં ઊંચકીને ત્રણ વખત માથે અડાડો,
કુંભે વરુણમાવાહયામિ સ્થાપયા...મિ...’—ની વાસ આવે છે
‘મરવું’માંથી.
કૂંપળમાંથી કોલસો
વ્હેલમાંથી તેલ
- કેવા કેવા વેશ કાઢે છે, આ ‘મરવું’
ફાન્સવાળાઓએ કાચી કુમળી વયે બાંધીને બાળ્યું,
પારધીવાળાઓએ અંગૂઠે વીંધ્યું.
ગ્રીસવાળાઓએ પ્યાલી પાઈ,
યહૂદીવાળાઓએ ખિલ્લે ઠોક્યું.
તોયે સાલું હેં હેં કરતું ઊભું જ છે, અમર,
આ ‘મરવું’
જોઈએ ત્યારે મારું વા’લું ન મળે,
આડે હાથ મુકાઈ જાય.
ગોતો કેરોસીનના બળબળતા ઉજાસમાં,
રેલવેના આટેપાટે,
છલકાવો ટીક-ટ્વેન્ટી ઑન ધ રૉક્સ,
એકવીસ માળ બાવીસ વાર ચડો
ને ઊતરો,
પણ ગુમ.
‘ઠીક ત્યારે, જેવી હરિ ઇચ્છા’ કહીને મન મનાવી લો
ત્યાં જ હસતું હસતું
તમારી બગલમાં સોપારીની જેમ ઊપસી આવે
અને પૂછે,
‘હાઉક! મને ગોતતા હતા?’
koie kahyun chhe ha
manas janme tyare tenun lagn pan nakki thai jay chhe
maran sathe
am kahenarno sanket maranni sundarta taraph hashe
ke lagnni bhayankarta taraph?
‘marwun’manthi was aawe chhe
bakasman purayela kanakhjuriyani,
kohwata lakDani,
marghana khatarni,
warsothi na khulela, hawaD, hawabari wagarna
sambandhni,
lotaman chaar pan muko sahe ba, kanthle doro bandho,
hwe shriphal padhrawo, chaar bajue chaar chandla karo,
akshat lagaDo, hathman unchkine tran wakhat mathe aDaDo,
kumbhe warunmawahyami sthapya mi ’—ni was aawe chhe
‘marwun’manthi
kumpalmanthi kolso
whelmanthi tel
kewa kewa wesh kaDhe chhe, aa ‘marwun’
phanswalaoe kachi kumli waye bandhine balyun,
pardhiwalaoe anguthe windhyun
griswalaoe pyali pai,
yahudiwalaoe khille thokyun
toye salun hen hen karatun ubhun ja chhe, amar,
a ‘marwun’
joie tyare marun wa’lun na male,
aDe hath mukai jay
goto kerosinna balabalta ujasman,
relwena atepate,
chhalkawo teek twenti aun dha rauks,
ekwis mal bawis war chaDo
ne utro,
pan gum
‘theek tyare, jewi hari ichchha’ kahine man manawi lo
tyan ja hasatun hasatun
tamari bagalman soparini jem upsi aawe
ane puchhe,
‘hauk! mane gotta hata?’
koie kahyun chhe ha
manas janme tyare tenun lagn pan nakki thai jay chhe
maran sathe
am kahenarno sanket maranni sundarta taraph hashe
ke lagnni bhayankarta taraph?
‘marwun’manthi was aawe chhe
bakasman purayela kanakhjuriyani,
kohwata lakDani,
marghana khatarni,
warsothi na khulela, hawaD, hawabari wagarna
sambandhni,
lotaman chaar pan muko sahe ba, kanthle doro bandho,
hwe shriphal padhrawo, chaar bajue chaar chandla karo,
akshat lagaDo, hathman unchkine tran wakhat mathe aDaDo,
kumbhe warunmawahyami sthapya mi ’—ni was aawe chhe
‘marwun’manthi
kumpalmanthi kolso
whelmanthi tel
kewa kewa wesh kaDhe chhe, aa ‘marwun’
phanswalaoe kachi kumli waye bandhine balyun,
pardhiwalaoe anguthe windhyun
griswalaoe pyali pai,
yahudiwalaoe khille thokyun
toye salun hen hen karatun ubhun ja chhe, amar,
a ‘marwun’
joie tyare marun wa’lun na male,
aDe hath mukai jay
goto kerosinna balabalta ujasman,
relwena atepate,
chhalkawo teek twenti aun dha rauks,
ekwis mal bawis war chaDo
ne utro,
pan gum
‘theek tyare, jewi hari ichchha’ kahine man manawi lo
tyan ja hasatun hasatun
tamari bagalman soparini jem upsi aawe
ane puchhe,
‘hauk! mane gotta hata?’
સ્રોત
- પુસ્તક : સેલ્લારા (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 11)
- સર્જક : ઉદયન ઠક્કર
- પ્રકાશક : ઇમેજ પબ્લિકેશન પ્રા. લિ.
- વર્ષ : 2003