મને ઉતારી લો
ઉતારી લો આ વધસ્થંભ પરથી,
સૈનિકો, મારે શહીદ નથી થવું.
મારું લોહી લૂછી નાંખો,
વેદનાનો શિલાલેખ લખનારા ખીલા કાઢી નાંખો,
આ બધું નથી સહન થતું.
અને પૂછું છું શા માટે સહવું?
આ સૂર્ય જેવું શુદ્ધ ઊછળતું લેાહી લૂછી નાંખો,
દેદીપ્યમાન મારે નથી દેખાવું
અને પેલો સૂર્ય જોઈ જાય એ પ્હેલાં
સૈનિકો આપણે સહુ સાથે મળી — (વેશ્યા પર પથ્થર
મારવા જતાં પેલાં ટોળાંની જેમ)
પેલા સૂર્યને પથ્થર મારી પાડી નાંખીએ.
મને કશુંય ના દેખાય એવું અરાજક અંધારું જોઈએ છે.
મને અહીંથી જલદી ઉતારો ઉતારો.
મારેય તમારી સાથે – પાસે કાણી કોડીય નથી તોય
જુગટાની હારજીત રમવી છે,
પાસા પાડવા એ જ આનંદ છે,
એ હથેલીમાં સોગઠાના સ્પર્શ જેવું
આ જગતમાં છે શું?
એમાં સોગઠું જે રીતે મુક્ત રીતે બંધનમાં
હરેફરે છે – એવું જ આ જગતમાં મારે ભમવું, રમવું છે.
હું હજી જીવું છું – મારે હજી જીવવું છે
અથવા મારે હવે નથી જીવવું—
જીવવાનો એક ભાગ કેવો હોય તે મેં જાણી લીધો છે.
મારે અહીંથી ઊતરી જવું છે,
આ વેદનાના ગૌરવ પરથી ઊતરી જવુ છે,
હું છું ત્યાં મારે નથી રહેવુ.
આ કરોડો સુક્કા સુક્કા ક્રોસ પર – લીલીછમ ડાળીનો
અનુભવ જ નહી—
આ હણાઈ ગયેલા લણાઈ ગયેલા ખેતરામાં
એક માત્ર ચાડિયો બની મારે યુગો નથી વિતાવવા,
આકાશના પિતા! હું તને એળખતો જ નથી,
મારે તો આકાશ ઓળખવુ છે,
હું તો મારો સુથાર–બાપ શોધું છું,
મારે ઘર, હળ ને ઘોડિયાં ઘડવાં છે.
લાવો લાવો – ક્રોસના કાષ્ઠમાં અગ્નિ પ્રગટાવી
આજની સાંજની ફાટી પકાવી લઈએ –
મને પણ ભૂખ લાગે છે – છેલ્લા ખાણાને તો લાંબો સમય
થઈ ગયો છે.
જુદાસ! તું શું દ્રોહ કરવાનો હતો!
મારે જ મારો દ્રોહ કરવો છે,
મારે મારાથી છૂટું પડવુ છે,
જે હું છું તે જ ખોટું છે,
હું એક બીજું અસ્તિત્વ શોધું છું—
અંધારું અંધારું – સૂર્ય ચંદ્ર તારા બધું બુઝાવી દો.
મારે કોઈ પણ વેશ્યાનો થોડી વાર વર થવું છે.
તેઓ શુ કરે છે તેનું તેમને ભાન નથી,
ભલે
પણ હું શું કરું છું તે તો હું જાણું છું
mane utari lo
utari lo aa wadhasthambh parthi,
sainiko, mare shahid nathi thawun
marun lohi luchhi nankho,
wednano shilalekh lakhnara khila kaDhi nankho,
a badhun nathi sahn thatun
ane puchhun chhun sha mate sahwun?
a surya jewun shuddh uchhalatun leahi luchhi nankho,
dedipyaman mare nathi dekhawun
ane pelo surya joi jay e phelan
sainiko aapne sahu sathe mali — (weshya par paththar
marwa jatan pelan tolanni jem)
pela suryne paththar mari paDi nankhiye
mane kashunya na dekhay ewun arajak andharun joie chhe
mane ahinthi jaldi utaro utaro
marey tamari sathe – pase kani koDiy nathi toy
jugtani harjit ramwi chhe,
pasa paDwa e ja anand chhe,
e hatheliman sogthana sparsh jewun
a jagatman chhe shun?
eman sogathun je rite mukt rite bandhanman
harephre chhe – ewun ja aa jagatman mare bhamawun, ramawun chhe
hun haji jiwun chhun – mare haji jiwawun chhe
athwa mare hwe nathi jiwwun—
jiwwano ek bhag kewo hoy te mein jani lidho chhe
mare ahinthi utri jawun chhe,
a wednana gauraw parthi utri jawu chhe,
hun chhun tyan mare nathi rahewu
a karoDo sukka sukka kros par – lilichham Dalino
anubhaw ja nahi—
a hanai gayela lanai gayela khetraman
ek matr chaDiyo bani mare yugo nathi witawwa,
akashna pita! hun tane elakhto ja nathi,
mare to akash olakhawu chhe,
hun to maro suthar–bap shodhun chhun,
mare ghar, hal ne ghoDiyan ghaDwan chhe
lawo lawo – krosna kashthman agni pragtawi
ajni sanjni phati pakawi laiye –
mane pan bhookh lage chhe – chhella khanane to lambo samay
thai gayo chhe
judas! tun shun droh karwano hato!
mare ja maro droh karwo chhe,
mare marathi chhutun paDawu chhe,
je hun chhun te ja khotun chhe,
hun ek bijun astitw shodhun chhun—
andharun andharun – surya chandr tara badhun bujhawi do
mare koi pan weshyano thoDi war war thawun chhe
teo shu kare chhe tenun temne bhan nathi,
bhale
pan hun shun karun chhun te to hun janun chhun
mane utari lo
utari lo aa wadhasthambh parthi,
sainiko, mare shahid nathi thawun
marun lohi luchhi nankho,
wednano shilalekh lakhnara khila kaDhi nankho,
a badhun nathi sahn thatun
ane puchhun chhun sha mate sahwun?
a surya jewun shuddh uchhalatun leahi luchhi nankho,
dedipyaman mare nathi dekhawun
ane pelo surya joi jay e phelan
sainiko aapne sahu sathe mali — (weshya par paththar
marwa jatan pelan tolanni jem)
pela suryne paththar mari paDi nankhiye
mane kashunya na dekhay ewun arajak andharun joie chhe
mane ahinthi jaldi utaro utaro
marey tamari sathe – pase kani koDiy nathi toy
jugtani harjit ramwi chhe,
pasa paDwa e ja anand chhe,
e hatheliman sogthana sparsh jewun
a jagatman chhe shun?
eman sogathun je rite mukt rite bandhanman
harephre chhe – ewun ja aa jagatman mare bhamawun, ramawun chhe
hun haji jiwun chhun – mare haji jiwawun chhe
athwa mare hwe nathi jiwwun—
jiwwano ek bhag kewo hoy te mein jani lidho chhe
mare ahinthi utri jawun chhe,
a wednana gauraw parthi utri jawu chhe,
hun chhun tyan mare nathi rahewu
a karoDo sukka sukka kros par – lilichham Dalino
anubhaw ja nahi—
a hanai gayela lanai gayela khetraman
ek matr chaDiyo bani mare yugo nathi witawwa,
akashna pita! hun tane elakhto ja nathi,
mare to akash olakhawu chhe,
hun to maro suthar–bap shodhun chhun,
mare ghar, hal ne ghoDiyan ghaDwan chhe
lawo lawo – krosna kashthman agni pragtawi
ajni sanjni phati pakawi laiye –
mane pan bhookh lage chhe – chhella khanane to lambo samay
thai gayo chhe
judas! tun shun droh karwano hato!
mare ja maro droh karwo chhe,
mare marathi chhutun paDawu chhe,
je hun chhun te ja khotun chhe,
hun ek bijun astitw shodhun chhun—
andharun andharun – surya chandr tara badhun bujhawi do
mare koi pan weshyano thoDi war war thawun chhe
teo shu kare chhe tenun temne bhan nathi,
bhale
pan hun shun karun chhun te to hun janun chhun
સ્રોત
- પુસ્તક : પ્રબલ ગતિ (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 87)
- સર્જક : પ્રિયકાન્ત મણિયાર
- પ્રકાશક : આર. આર. શેઠની કંપની
- વર્ષ : 1974