ગયેલો તો મ્યુઝિમમ્માં,
ત્યાં જોયા મારા'જ મમી.
તાળવે અથડાઈ બોલી પડ્યો:
રાજા, રાજા, સુથાર દંડ. સુથાર દંડ.
કે' કે નહીં દંડુ નહીં દંડું.
થાય શું? તે ચાલ્યો પાછો દખણાદી વાટે.
વાટમાં મલી મારી પગલી.
ધૂળની ઢગલીની એ તો સગલી.
પૂછ્યું કે પગલીબેન, પગલીબેન, ક્યાં ચાલ્યાં?
તો કે તારા પગની ચારે પાસ!
પગલી તો પસરી. પસરી ને કોતર. કોતર તો કાળવું.
કાળવું બીકાળવું ને ભેંકાર,
કોતરમાં હું તો ભૂલો પડયો.
ભમતાં ભમતાં ચણો જડ્યો
ચણો જડ્યો, ને લાગી ભૂખ.
થાય કે ચણો ખઉં, ચણો ખઉં.
ચણો ખાધો. ને લાગી ભૂખ.
થાય કે ચણો ખઉં, ચણો ખઉં.
ખાતાં ખાતાં ચણા જડ્યો,
જડતાં જડતાં ચણો દડ્યો,
ચણો દડ્યો આગળ ને આગળ
ચણો આગળ ને હું પાછળ.
જાય દોડ્યા જાય દોડ્યા એ બેય
ને હું તો રહી ગયો પાછળ બેયની.
તે દોડતા દોડતા બેય પડ્યા ખોડમાં
હું કગર્યો :
ખોડ, ખોડ, ચણો આપ; ચણો આપ.
કે’ કે ચણો તો ના આપું,
કે’તો હોય તો આ બીજો આપું.
હું તો કગર્યો: ખોડ, ખોડ, ચણો આપ, ચણો આપ.
નહીં આપું; નહીં આપું.
ખોડની સાથે કેવી હોડ? કળથી લઈએ કામ તમામ
હળવે રહીને તરાડમાંથી જોયું માંહ્ય
માંહ્ય તો ભગવી ખુરશી. પીળું ટેબલ, પાવલો પાણી
ને માથે બત્તી.
ત્યાં ચણો હું ને સુથાર-ત્રણે રમે તીન પત્તી,
ખુરશી બોલે કિચૂડ કિચૂડ.
ટેબલ બોલે કિચૂડ કિચૂડ.
ખીલા જ કાઢી લીધેલા, ક્યાં નાખ્યા હશે, ભઈ?
મને ખબર નઈં, મને ખબર નઈં, મને ખબર નઈં
મને ખબર નઈં.
બધેય ને મેં સંભળાવી બેચાર બાપગોતર
‘લ્યાં આવું તે કેવું કોતર?
પગલી ખંખોરતોક ને ચાલ્યો
ચાલું ને ખંખેરુ પગલીને
એક ડગલું ને ખંખેરુ એક પગલું,
એક ડગલું ને ખંખેરુ એક પગલું.
પણ વાટ તો પગલાંને જણ્યાં જ કરે જણ્યાં જ કરે.
સદીઓને સંઘરતા મ્યુઝિયમમાં મારી આંખો
એમને ગણ્યા જ કરે ગણ્યા જ કરે.
પગલી ખંખેરુ તો ઘેરે મ્યુઝિયમ
મ્યુઝિયમના મારા જ મમી
મોં અસલ મારા જેવું જ કરી
બોલ્યા મારી ગમી એ ગંડુ
કે નહીં દંડું નહીં દંડું
થાય શું?
gayelo to myujhimamman,
tyan joya maraja mami
talwe athDai boli paDyoh
raja, raja, suthar danD suthar danD
ke ke nahin danDu nahin danDun
thay shun? te chalyo pachho dakhnadi wate
watman mali mari pagli
dhulni Dhaglini e to sagli
puchhyun ke pagliben, pagliben, kyan chalyan?
to ke tara pagni chare pas!
pagli to pasri pasri ne kotar kotar to kalawun
kalawun bikalawun ne bhenkar,
kotarman hun to bhulo paDyo
bhamtan bhamtan chano jaDyo
chano jaDyo, ne lagi bhookh
thay ke chano khaun, chano khaun
chano khadho ne lagi bhookh
thay ke chano khaun, chano khaun
khatan khatan chana jaDyo,
jaDtan jaDtan chano daDyo,
chano daDyo aagal ne aagal
chano aagal ne hun pachhal
jay doDya jay doDya e bey
ne hun to rahi gayo pachhal beyni
te doDta doDta bey paDya khoDman
hun kagaryo ha
khoD, khoD, chano aap; chano aap
ke’ ke chano to na apun,
ke’to hoy to aa bijo apun
hun to kagaryoh khoD, khoD, chano aap, chano aap
nahin apun; nahin apun
khoDni sathe kewi hoD? kalthi laiye kaam tamam
halwe rahine taraDmanthi joyun manhya
manhya to bhagwi khurshi pilun tebal, pawlo pani
ne mathe batti
tyan chano hun ne suthar trne rame teen patti,
khurshi bole kichuD kichuD
tebal bole kichuD kichuD
khila ja kaDhi lidhela, kyan nakhya hashe, bhai?
mane khabar nain, mane khabar nain, mane khabar nain
mane khabar nain
badhey ne mein sambhlawi bechar bapgotar
‘lyan awun te kewun kotar?
pagli khankhortok ne chalyo
chalun ne khankheru pagline
ek Dagalun ne khankheru ek pagalun,
ek Dagalun ne khankheru ek pagalun
pan wat to paglanne janyan ja kare janyan ja kare
sadione sangharta myujhiyamman mari ankho
emne ganya ja kare ganya ja kare
pagli khankheru to ghere myujhiyam
myujhiyamna mara ja mami
mon asal mara jewun ja kari
bolya mari gami e ganDu
ke nahin danDun nahin danDun
thay shun?
gayelo to myujhimamman,
tyan joya maraja mami
talwe athDai boli paDyoh
raja, raja, suthar danD suthar danD
ke ke nahin danDu nahin danDun
thay shun? te chalyo pachho dakhnadi wate
watman mali mari pagli
dhulni Dhaglini e to sagli
puchhyun ke pagliben, pagliben, kyan chalyan?
to ke tara pagni chare pas!
pagli to pasri pasri ne kotar kotar to kalawun
kalawun bikalawun ne bhenkar,
kotarman hun to bhulo paDyo
bhamtan bhamtan chano jaDyo
chano jaDyo, ne lagi bhookh
thay ke chano khaun, chano khaun
chano khadho ne lagi bhookh
thay ke chano khaun, chano khaun
khatan khatan chana jaDyo,
jaDtan jaDtan chano daDyo,
chano daDyo aagal ne aagal
chano aagal ne hun pachhal
jay doDya jay doDya e bey
ne hun to rahi gayo pachhal beyni
te doDta doDta bey paDya khoDman
hun kagaryo ha
khoD, khoD, chano aap; chano aap
ke’ ke chano to na apun,
ke’to hoy to aa bijo apun
hun to kagaryoh khoD, khoD, chano aap, chano aap
nahin apun; nahin apun
khoDni sathe kewi hoD? kalthi laiye kaam tamam
halwe rahine taraDmanthi joyun manhya
manhya to bhagwi khurshi pilun tebal, pawlo pani
ne mathe batti
tyan chano hun ne suthar trne rame teen patti,
khurshi bole kichuD kichuD
tebal bole kichuD kichuD
khila ja kaDhi lidhela, kyan nakhya hashe, bhai?
mane khabar nain, mane khabar nain, mane khabar nain
mane khabar nain
badhey ne mein sambhlawi bechar bapgotar
‘lyan awun te kewun kotar?
pagli khankhortok ne chalyo
chalun ne khankheru pagline
ek Dagalun ne khankheru ek pagalun,
ek Dagalun ne khankheru ek pagalun
pan wat to paglanne janyan ja kare janyan ja kare
sadione sangharta myujhiyamman mari ankho
emne ganya ja kare ganya ja kare
pagli khankheru to ghere myujhiyam
myujhiyamna mara ja mami
mon asal mara jewun ja kari
bolya mari gami e ganDu
ke nahin danDun nahin danDun
thay shun?
સ્રોત
- પુસ્તક : બૃહદ ગુજરાતી કાવ્યપરિચય - 1 (પૃષ્ઠ ક્રમાંક 158)
- સંપાદક : મોહનભાઈ પટેલ, ચન્દ્રકાન્ત શેઠ
- પ્રકાશક : ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
- વર્ષ : 1973